Ψυχικές νόσοι

Διαταραχή πανικού με αγοραφοβία

Τι είναι η διαταραχή πανικού με αγοραφοβία;

Διαταραχές πανικού

Τα άτομα με διαταραχές πανικού, κοινώς γνωστές ως κρίσεις πανικού, βιώνουν ξαφνικά επεισόδια έντονου και ακατανίκητου φόβου ότι κάτι τρομερό πρόκειται να συμβεί. Το σώμα τους αντιδρά όπως σε μία πραγματική απειλητική για τη ζωή κατάσταση. Αυτά τα επεισόδια συμβαίνουν χωρίς προειδοποίηση και συχνά εκδηλώνονται όταν το άτομο βρίσκεται σε μία μη απειλητική κατάσταση.

Περίπου 6 εκατομμύρια ενήλικες στις ΗΠΑ πάσχουν από διαταραχή πανικού. Οποιοσδήποτε μπορεί να βιώσει μία διαταραχή πανικού, ωστόσο η πάθηση είναι περισσότερο κοινή στις γυναίκες από ό, τι στους άνδρες.

Τα συμπτώματα τυπικά κάνουν την εμφάνισή τους στην ηλικία των 25 ετών.

Αγοραφοβία

Η αγοραφοβία συνήθως αφορά στο φόβο παγίδευσης σε ένα μέρος απ’ όπου η «διαφυγή» δεν θα ήταν εύκολη ή θα ήταν ντροπιαστική, όπως:

  • Σε εμπορικά κέντρα
  • Σε αεροπλάνα
  • Σε τρένα
  • Σε θέατρα

Μπορεί να αρχίσετε να αποφεύγετε μέρη και καταστάσεις όπου είχατε πάθει κρίση πανικού στο παρελθόν από φόβο ότι μπορεί να συμβεί ξανά. Αυτός ο φόβος σάς αποτρέπει να ταξιδέψετε ελεύθερα ή ακόμη και να βγείτε έξω από το σπίτι σας.

Συμπτώματα Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Έκβαση

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα των κρίσεων πανικού και της αγοραφοβίας;

Κρίσεις πανικού

Τα συμπτώματα μιας κρίσης πανικού συχνά είναι πιο έντονα τα πρώτα 10 με 20 λεπτά. Όμως, ορισμένα εξ αυτών, μπορεί να διαρκέσουν για μία ώρα ή και περισσότερο. Το σώμα αντιδρά σαν να ήσαστε πραγματικά παγιδευμένοι σε κίνδυνο όταν βιώνετε μία κρίση πανικού. Η καρδιά χτυπά έντονα και μπορεί να βιώσετε εφίδρωση, ζάλη, ναυτία ή/και λιποθυμία.

Μπορεί να παρουσιάσετε λαχάνιασμα και να νιώθετε ότι πνίγεστε. Μπορεί να έχετε μία αίσθηση αποκοπής από την πραγματικότητα και μία ισχυρή επιθυμία να φύγετε μακριά από το σημείο που βρίσκεστε. Μπορεί να φοβάστε ότι παθαίνετε έμφραγμα, χάνετε τον έλεγχο του σώματός σας, ακόμη και ότι πεθαίνετε.

Θα έχετε τουλάχιστον τέσσερα από τα ακόλουθα συμπτώματα όταν βιώνετε μία κρίση πανικού:

  • Αίσθημα κινδύνου
  • Ανάγκη να φύγετε από το σημείο που βρίσκεστε
  • Αίσθημα παλμών της καρδιάς
  • Εφίδρωση ή ρίγη
  • Τρέμουλο ή αίσθημα μυρμηγκιάσματος
  • Λαχάνιασμα
  • Αίσθημα πνιγμού ή σφίξιμο στο λαιμό
  • Πόνο στο στήθος
  • Ναυτία ή δυσφορία στο στομάχι
  • Ζάλη
  • Αίσθημα αποκοπής από την πραγματικότητα
  • Φόβο ότι χάνετε το μυαλό σας
  • Φόβο απώλειας ελέγχου ή θανάτου

Αγοραφοβία

Η αγοραφοβία συνήθως περιλαμβάνει φόβο μερών όπου είναι δύσκολο να φύγετε ή να ζητήσετε βοήθεια όταν εκδηλώνεται μία κρίση πανικού. Τέτοιου είδους μέρη είναι τα πολυπληθή μέρη, γέφυρες, εμπορικά καταστήματα, αεροπλάνα ή τρένα.

Άλλα συμπτώματα της αγοραφοβίας είναι τα εξής:

  • Φόβος να είστε μόνοι
  • Φόβος απώλειας ελέγχου σε δημόσια μέρη
  • Αίσθημα αποσύνδεσης από τους άλλους
  • Αίσθημα απελπισίας
  • Αίσθημα ότι το σώμα σας ή το περιβάλλον σας δεν είναι πραγματικά
  • Σπάνιες έξοδοι από το σπίτι

Αίτια

Τι προκαλεί μία κρίση πανικού με αγοραφοβία;

Γονίδια

Η αιτία των διαταραχών πανικού είναι άγνωστη. Υπάρχουν, όμως, ενδείξεις που υποδεικνύουν γενετική σύνδεση. Ορισμένα άτομα που διαγιγνώσκονται με τη διαταραχή δεν έχουν μέλος/η της οικογένειας που επίσης πάσχουν, αλλά τα περισσότερα άτομα έχουν.

Άγχος

Το άγχος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο την εκδήλωση της διαταραχής. Πολλά άτομα βιώνουν την πρώτη κρίση πανικού σε μία περίοδο πολύ έντονου στρες, όπως:

  • Θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου
  • Διαζύγιο
  • Απώλεια εργασίας
  • Άλλες περιστάσεις που διακόπτουν την καθημερινότητά τους

Ανάπτυξη των κρίσεων πανικού

Οι κρίσεις πανικού τείνουν να εμφανίζονται χωρίς προειδοποίηση. Όσο περισσότερες κρίσεις πανικού εμφανίζονται τόσο περισσότερο το άτομο τείνει να αποφεύγει καταστάσεις που θεωρεί ότι θα μπορούσαν να τις πυροδοτήσουν. Ένα άτομο με διαταραχή πανικού νιώθει άγχος εάν θεωρήσει ότι βρίσκεται σε μία κατάσταση που θα μπορούσε να πυροδοτήσει μία κρίση πανικού.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η διαταραχή πανικού με αγοραφοβία;

Τα συμπτώματα της διαταραχής πανικού με αγοραφοβία ομοιάζουν με αυτά άλλων παθήσεων. Για αυτό, η σωστή διάγνωση μιας διαταραχής πανικού απαιτεί χρόνο. Το πρώτο βήμα είναι να επισκεφτείτε το γιατρό σας. Εκείνος μέσω μιας ενδελεχούς σωματικής και ψυχολογικής αξιολόγησης θα αποκλείσει παθήσεις που θα μπορούσαν να προκαλούν τα ίδια συμπτώματα με μία διαταραχή πανικού, όπως:

  • Καρδιολογικά προβλήματα
  • Ορμονικές διαταραχές
  • Κατάχρηση ουσιών

Η Κλινική Mayo αναφέρει ότι δεν έχουν όλα τα άτομα με κρίσεις πανικού μία διαταραχή πανικού. Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM) θα πρέπει να πληρείται τρία κριτήρια για τη διάγνωση της διαταραχής πανικού.

  • Θα πρέπει να βιώνετε συχνά απροσδόκητες κρίσεις πανικού
  • Θα πρέπει να έχετε περάσει τουλάχιστον ένα μήνα ανησυχώντας για την εμφάνιση κάποιας άλλης κρίσης πανικού
  • Οι κρίσεις πανικού δεν προκαλούνται από κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών, άλλες ασθένειες ή άλλη ψυχική διαταραχή

Το DSM θέτει δύο κριτήρια για τη διάγνωση της αγοραφοβίας:

  • Φόβο να είστε σε μέρη όπου θα ήταν δύσκολο ή ντροπιαστικό να φύγετε εάν πάθετε μία κρίση πανικού
  • Αποφυγή μερών ή καταστάσεων όπου φοβάστε ότι μπορεί να πάθετε μία κρίση πανικού ή βιώνετε έντονη δυσφορία

Θα πρέπει να είστε απολύτως ειλικρινείς με τον γιατρό σας αναφορικά με τα συμπτώματά σας για να λάβετε την κατάλληλη διάγνωση.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η διαταραχή πανικού με αγοραφοβία;

Η διαταραχή πανικού είναι μία πραγματική ασθένεια που χρήζει θεραπείας. Οι περισσότερες θεραπευτικές επιλογές είναι συνδυασμός αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και ψυχοθεραπείας, όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT). Ωστόσο, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει μόνο φαρμακευτική αγωγή ή μόνο γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία. Τα περισσότερα άτομα μπορούν να διαχειριστούν με επιτυχία τις κρίσεις πανικού με τo κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο.

Ψυχοθεραπεία

Δύο τύποι ψυχοθεραπείας συστήνονται συνήθως για την αντιμετώπιση της διαταραχής πανικού με αγοραφοβία.

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT)

Στη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία θα μάθετε αναφορικά με την αγοραφοβία και τις κρίσεις πανικού. Αυτή η θεραπεία εστιάζει στην ταυτοποίηση και την κατανόηση των κρίσεων πανικού και στη συνέχεια στην εκμάθηση του πώς να αλλάξετε τα πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς σας.

Στην γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία θα σας ζητηθεί:

  • Να διαβάσετε αναφορικά με την πάθησή σας
  • Να καταγράφετε συμπτώματα μεταξύ των ραντεβού σας με τον ειδικό
  • Να πραγματοποιείται ορισμένες «ασκήσεις» που θα σας υποδεικνύει ο ειδικός

Η θεραπεία έκθεσης είναι μία μορφή γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας που σας βοηθά να μειώσετε την απόκριση στο φόβο και το άγχος. Όπως υποδεικνύει και το όνομά της, σταδιακά θα εκτίθεστε σε καταστάσεις που προκαλούν φόβο. Θα μάθετε πώς να γίνεστε λιγότερο ευαίσθητοι σε τέτοιες καταστάσεις με την πάροδο του χρόνου και με τη βοήθεια και την υποστήριξη του ψυχοθεραπευτή σας.

Απευαισθητοποίηση και επανεπεξεργασία μέσω οφθαλμικών κινήσεων (EMDR)

Το EMDR είχε επίσης θεωρηθεί χρήσιμο στην αντιμετώπιση κρίσεων πανικού και φοβιών. Το EMDR προσομοιάζει τις ταχείες οφθαλμικές κινήσεις (REM) που συμβαίνουν φυσιολογικά όταν ονειρεύεστε. Αυτές οι κινήσεις επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται πληροφορίες και μπορούν να σας βοηθήσουν να δείτε τα πράγματα με έναν τρόπο που σας τρομάζει λιγότερο.

Φαρμακευτική αγωγή

Τέσσερις τύποι φαρμάκων συχνά χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση διαταραχής πανικού με αγοραφοβία.

Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs)

Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης είναι ένας τύπος αντικαταθλιπτικού. Είναι συνήθως η πρώτη επιλογή φαρμάκου για την αντιμετώπιση της διαταραχής πανικού. Κοινοί SSRIs περιλαμβάνουν:

  • Φλουοξετίνη
  • Παροξετίνη
  • Σερτραλίνη
Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRIs)

Οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης είναι μία άλλη τάξη αντικαταθλιπτικών και θεωρούνται εξίσου αποτελεσματικά όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης στην αντιμετώπιση διαταραχών άγχους. Τείνουν να έχουν περισσότερες παρενέργειες από ό, τι οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης, όπως:

  • Στομαχικές διαταραχές
  • Αϋπνία
  • Πονοκεφάλους
  • Σεξουαλική δυσλειτουργία
  • Αυξημένη αρτηριακή πίεση
Βενζοδιαζεπίνες

Οι βενζοδιαζεπίνες είναι φάρμακα που προωθούν τη χαλάρωση και μειώνουν τα σωματικά συμπτώματα του άγχους. Συχνά χρησιμοποιούνται στα επείγοντα για τον τερματισμό μιας κρίσης πανικού. Ωστόσο, αυτά τα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν εξάρτηση αν λαμβάνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα ή σε υψηλές δόσεις.

Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά

Αυτά τα φάρμακα είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της αγωνίας, αλλά μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές παρενέργειες, όπως:

  • Θολή όραση
  • Δυσκοιλιότητα
  • Κατακράτηση ούρων
  • Ξαφνική πτώση της αρτηριακής πίεσης όταν στέκεστε όρθιοι

Λαμβάνετε αυτά τα φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες συνταγογράφησης. Μην αλλάζετε τη δοσολογία και μη σταματήσετε τη λήψη τους προτού συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Μπορεί να χρειαστούν αρκετές δοκιμές για να διαπιστωθεί ποιο είναι το κατάλληλο φάρμακο για εσάς. Ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει σε αυτό.

Θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας για οποιεσδήποτε παρενέργειες βιώνετε, ώστε να πραγματοποιήσετε τις απαραίτητες προσαρμογές. Μη σταματήσετε να λαμβάνετε τα φάρμακά σας χωρίς να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει επιπλέον κινδύνους της υγείας.

Έκβαση

Ζώντας με διαταραχή πανικού με αγοραφοβία

Μπορεί να είναι δύσκολο να ζείτε με μία χρόνια πάθηση. Ρωτήστε το γιατρό σας αναφορικά με ομάδες υποστήριξης στην περιοχή σας. Πολλοί επωφελούνται από τη συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης, επειδή έρχονται σε επαφή με άτομα που βιώνουν την ίδια κατάσταση.

Μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να βρείτε τον κατάλληλο θεραπευτή, την κατάλληλη ομάδα υποστήριξης ή την κατάλληλη φαρμακευτικής δοσολογία για τη διαχείριση των συμπτωμάτων σας. Να έχετε υπομονή και να συνεργαστείτε στενά με το γιατρό σας για να βρείτε το βέλτιστο θεραπευτικό πλάνο.

+ 4 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Washington, D.C.: APA dsm.psychiatryonline.org/doi/full/10.1176/appi.books.9780890425596.dsm05

2. How to deal with panic attacks. (2016, May 1) johnshopkinshealthalerts.com/reports/depression_anxiety/1965-1.html

3. Mayo Clinic Staff. (2015, May 19). Panic attacks and panic disorder mayoclinic.com/health/panic-attacks/DS00338

4. Panic disorder and agoraphobia. (n.d.) adaa.org/understanding-anxiety/panic-disorder-agoraphobia