Πώς μπορείτε να πείτε στο σχολικής ηλικίας παιδί σας ότι παίρνετε διαζύγιο;

Τι γνωρίζει – και τι πρέπει να γνωρίζει – το παιδί σας για το διαζύγιο;

Τα παιδιά σχολικής ηλικίας γνωρίζουν ότι το διαζύγιο σημαίνει ότι ο γάμος των γονιών τους έχει τελειώσει. Μπορεί να έχουν φίλους των οποίων οι γονείς έχουν πάρει διαζύγιο και μπορεί να είναι εξοικειωμένα με την έννοια του ότι η μαμά και ο μπαμπάς θα ζουν χωριστά. Θα είναι ανήσυχα για πράγματα όπως το πού θα ζουν και πού θα πηγαίνουν σχολείο, και πιθανότατα θα έχουν πολλές ερωτήσεις για εσάς, οπότε να είστε προετοιμασμένοι με κάποιες απαντήσεις. Το πιο σημαντικό είναι να τα διαβεβαιώσετε ότι θα τα φροντίζετε και θα τα αγαπάτε, ό,τι κι αν συμβεί.

Μην εκπλαγείτε αν το παιδί σας δείξει σημάδια ανασφάλειας ή παλινδρόμησης, αν γίνει ιδιαίτερα άτακτο, μη συνεργάσιμο ή προσκολλημένο ή αν αναζητήσει πολλή προσοχή από εσάς και τους άλλους κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου. Ακόμη και ο πιο φιλικός χωρισμός δημιουργεί μια συγκλονιστική αλλαγή για κάθε παιδί. Τα σημαντικότερα θέματα του διαζυγίου είναι η αλλαγή και η απώλεια. Τα παιδιά βρίσκουν και τα δύο πολύ τρομακτικά. Μερικά παιδιά θα είναι λυπημένα ή θυμωμένα, ενώ άλλα μπορεί να αρνούνται ότι νιώθουν κάτι γι’ αυτό.

Ωστόσο, τα παιδιά σχολικής ηλικίας μπορεί να είναι εκπληκτικά ανθεκτικά και ικανά να προσαρμοστούν. Ο τρόπος με τον οποίο τους μιλάτε για το διαζύγιο -πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από αυτό- θα κάνει μεγάλη διαφορά στο πώς θα το αντιμετωπίσουν μακροπρόθεσμα. Αυτό που χρειάζονται περισσότερο από εσάς αυτή τη στιγμή είναι επιβεβαίωση και συνέπεια στις ρουτίνες στις οποίες βασίζονται.

Πώς να ανακοινώσετε το διαζύγιο στο παιδί σας σχολικής ηλικίας;

1. Επιλέξτε τη χρονική στιγμή. Αν εσείς και ο σύζυγός σας σκέφτεστε να χωρίσετε ή να πάρετε διαζύγιο, κρατήστε το για τον εαυτό σας μέχρι να είστε σίγουροι. Παρόλο που μπορεί να φαίνεται πιο ειλικρινές να αποκαλύψετε τις σκέψεις σας στα παιδιά, η αβεβαιότητα του να ακούσει “ο μπαμπάς και η μαμά σκέφτονται να πάρουν διαζύγιο” θα μπερδέψει άσκοπα το παιδί σας
2. Πείτε του το μαζί. Ακόμα κι αν διαφωνείτε για όλα τα υπόλοιπα, προσπαθήστε να συμφωνήσετε στο τι θα πείτε στο παιδί σας, για το καλό του. Ιδανικά, οι γονείς θα πρέπει να ανακοινώνουν τα νέα ως ομάδα. Λέγοντας το στο παιδί σας μαζί αποφεύγετε τη σύγχυση -θα ακούσει μόνο μία εκδοχή της ιστορίας- και μεταδίδετε ότι ήταν κοινή απόφαση. Με αυτό τον τρόπο θα βοήσετε στη διατήρηση της αίσθησης εμπιστοσύνης του παιδιού σας και στους δύο γονείς
3. Κρατήστε το θέμα απλό. Μιλήστε με όρους που το παιδί σας θα καταλάβει, περιορίζοντας την αρχική εξήγηση σε όχι περισσότερες από μερικές βασικές προτάσεις. Μπορείτε να ξεκινήσετε με το “Η μαμά και ο μπαμπάς έχουν σκεφτεί πολύ” και στη συνέχεια να εξηγήσετε, για παράδειγμα, ότι η μαμά πρόκειται να πάρει ένα νέο διαμέρισμα. Επιδιώξτε να γνωρίζετε ποιες θα είναι οι ημέρες και οι ώρες των επισκέψεων πριν από τη συζήτηση, ώστε να μπορείτε να μοιραστείτε αυτές τις λεπτομέρειες. Θα ανακουφίσει το παιδί σας να ξέρει ότι θα συνεχίσει να βλέπει και τους δύο γονείς και ότι υπάρχει ένα πρόγραμμα. Επίσης, αν το παιδί σας έχει γίνει μάρτυρας πολλών καυγάδων, αναγνωρίστε το γεγονός αυτό και εξηγήστε ότι προσπαθείτε να κάνετε το καλύτερο για την οικογένεια
4. Πείτε στο παιδί σας ότι δεν είναι δικό του λάθος. Τα παιδιά μπορεί να κατηγορούν τον εαυτό τους για τον χωρισμό, ακόμη και αν δεν το λένε. Το παιδί σας μπορεί να πιστεύει ότι η αλλαγή συμβαίνει επειδή δεν καθάρισε το δωμάτιό του ή δεν τα πήγε καλά στο σχολείο. Μπορεί επίσης να αναλάβει κάποια ευθύνη για την προσπάθειά του να διορθώσει το πρόβλημα. Πείτε του ξεκάθαρα ότι το διαζύγιο είναι μια απόφαση των ενηλίκων και δεν έχει καμία σχέση με το ίδιο
5. Αποφύγετε το παιχνίδι της επίρριψης ευθυνών. Όσο θυμωμένοι κι αν είστε, μην κατηγορείτε τον σύζυγό σας για τον χωρισμό και αποφύγετε να διαφωνείτε μπροστά στο παιδί σας. Επίσης, κρατήστε για τον εαυτό σας κάθε λεπτομέρεια σχετικά με μια εξωσυζυγική σχέση ή ένα οικονομικό πρόβλημα. Μπορεί να αισθάνεστε τόσο αναστατωμένοι που να θέλετε να πείτε στο παιδί για την κατάφωρη συμπεριφορά του συζύγου σας. Αλλά τα παιδιά θα το εκλάβουν αυτό ως προδοσία – ή ακόμα χειρότερα, ως κριτική προς αυτά. Αν ο μπαμπάς αποκαλεί τη μαμά “ψεύτρα“, αρχίζουν να βλέπουν τον εαυτό τους, που είναι μισό προϊόν της μαμάς, μισό ψεύτη δηλαδή
6. Αφήστε το παιδί σας να αποφύγει τις λεπτομέρειες. Μην κάνετε το τραπέζι της κουζίνας σας κεντρικό σημείο του διαζυγίου. Κρατήστε τα χαρτιά του διαζυγίου μακριά από τα μάτια όλων -ιδιαίτερα από ένα παιδί που μπορεί να διαβάσει- και μη συζητάτε νομικά θέματα, ακόμη και στο τηλέφωνο, όταν το παιδί σας μπορεί να σας ακούσει. Αν υπάρξει αξιολόγηση της επιμέλειας – η οποία συνεπάγεται επισκέψεις στο σπίτι από επαγγελματία ψυχικής υγείας για να παρατηρήσει και να πάρει συνέντευξη από το παιδί και την οικογένεια – ελαχιστοποιήστε τον αντίκτυπο, μη χτίζοντας το θέμα υπερβολικά ή μην καθοδηγείτε το παιδί σας στο τι να πει

Ποιες ερωτήσεις μπορεί να σας κάνει το παιδί σας σχετικά με το διαζύγιο;

• “Τι είναι το διαζύγιο;” Η βασική σας απάντηση θα μπορούσε να είναι κάπως έτσι: “Διαζύγιο σημαίνει ότι η μαμά και ο μπαμπάς δεν θα ζουν πια μαζί. Αλλά θα είμαστε πάντα οι γονείς σου και θα σε αγαπάμε πάντα“. Προσπαθήστε απαλά να μάθετε τι πιστεύουν ή τι γνωρίζουν τα παιδιά γενικά για το διαζύγιο και ποιους φίλους ή συμμαθητές γνωρίζουν, των οποίων οι γονείς έχουν χωρίσει. Αυτό θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις αντιλήψεις που έχουν τα παιδιά σας για το διαζύγιο και τους φόβους που μπορεί να τρέφουν για την απώλεια φίλων, οικογένειας, γονέα, σπιτιού ή κοινωνικής θέσης. Αν και το διαζύγιο είναι συνηθισμένο, μπορεί να είναι άβολο για το παιδί σας σε μια εποχή που τα παιδιά συγκρίνουν τον εαυτό τους μεταξύ τους και ανησυχούν για το αν θα ενταχθούν
• “Γιατί παίρνετε διαζύγιο;” Μην υπεισέρχεστε σε πολλές λεπτομέρειες και κρατήστε την έμφαση στο “εμείς“. Αποφύγετε να πείτε κάτι όπως “Δεν αγαπιόμαστε πια“, γιατί το παιδί σας μπορεί να υποθέσει ότι μπορείτε και εσείς να σταματήσετε να το αγαπάτε ξαφνικά
• “Μου λείπει η μαμά/ο μπαμπάς!” Ακόμα κι αν εσείς ανακουφιστήκατε που ο γάμος σας τελείωσε, το παιδί σας μάλλον δεν θα ανακουφιστεί (εκτός κι αν ο σύντροφός σας ήταν βίαιος ή υπήρχαν πολλοί καβγάδες). Μην πληγωθείτε όταν νοσταλγεί τον άλλο γονιό και αφήστε το να ξεσπάσει τη θλίψη του. “Το ξέρω ότι το κάνεις και ότι και στη μαμά/στον μπαμπά λείπεις. Παρόλο που δεν τη/τον βλέπεις τόσο συχνά, μπορείς να μιλάς στη μαμά/στον μπαμπά κάθε μέρα. Δεν είναι μακριά σου. Έχεις το δικό σου ξεχωριστό κρεβάτι στο σπίτι της/του και θα τη/τον βλέπεις κάθε εβδομάδα“. Ανάλογα με τη σχέση του παιδιού σας με την οικογένεια του πρώην σας, μπορεί επίσης να χρειάζεται διαβεβαίωση σε ερωτήσεις όπως: “Θα εξακολουθώ να βλέπω τη γιαγιά και τον παππού; Μπορώ ακόμα να πηγαίνω να επισκέπτομαι τον θείο;”
• “Πού θα κοιμηθώ;” Σε αυτή την ηλικία, το παιδί σας θα έχει πολλές ερωτήσεις σχετικά με το πώς θα επηρεαστεί η καθημερινότητά του: “Θα εξακολουθήσω να πηγαίνω στο ίδιο σχολείο; Τι θα γίνει με τον σκύλο μας; Ποιος θα με πάει στο μπάσκετ;” Αυτά μπορεί να σας φαίνονται ασήμαντα, αλλά είναι πολύ πραγματικές ανησυχίες γι’ αυτό, οπότε αναλύστε τις λεπτομέρειες: “Θα εξακολουθήσεις να ζεις μαζί μου εδώ στο σπίτι μας, το ίδιο και ο σκύλος μας. Στο νέο σπίτι της μαμάς/ του μπαμπά, θα έχεις το δικό σου ξεχωριστό υπνοδωμάτιο για τις επισκέψεις σου“
• “Ποιος θα φροντίσει τη μαμά/τον μπαμπά;” Το παιδί σας μπορεί να έχει μια αίσθηση ενσυναίσθησης αρκετά ανεπτυγμένη ώστε να ανησυχεί πραγματικά για τον γονέα που μετακομίζει. Σε αυτή την περίπτωση μπορείτε να βρεθείτε εσείς κι ο πρώην σας μαζί ως γονείς και να το διαβεβαιώσετε ότι ενώ ο μπαμπάς/η μαμά θα του έλειπε όταν δεν θα ήταν μαζί του, δεν θα ήταν λυπημένος γιατί θα τον έβλεπε ξανά πολύ σύντομα