Πώς θα καταλάβετε αν το παιδί σας αναπτύσσει πρόβλημα τραυλισμού;

Μεταξύ των ηλικιών 30 μηνών και 5 ετών το παιδί σας βρίσκεται εν μέσω ενός άλματος στις γλωσσικές του δεξιότητες, οπότε είναι φυσικό να έχει κάποια δυσκολία να συνθέσει με ευχέρεια τις προτάσεις του. (Τραυλίζει όταν η εγκεφαλική του δύναμη ξεπερνά τη λεκτική επιδεξιότητα.) Ο ταχύτατα αναπτυσσόμενος εγκέφαλός του προσπαθεί να βρει τις σωστές λέξεις με τη σωστή σειρά. Κατά τη διαδικασία αυτή, μπορεί να επαναλάβει ολόκληρη τη λέξη ή την πρώτη συλλαβή, με αποτέλεσμα να ακούγεται κάτι που μοιάζει κάπως έτσι: “Μαμά … Εγώ-μαμά … Θέλω να μου δώσεις το αρκουδάκι!”

Αυτό το παραπάτημα των λέξεων διαφέρει από ένα πραγματικό πρόβλημα τραυλισμού (που ονομάζεται επίσης δυσφράδεια), το οποίο επηρεάζει μόνο το 5% των παιδιών και είναι ασυνήθιστο στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αν το παιδί σας τραυλίζει πραγματικά (και δεν σκοντάφτει απλώς περιστασιακά πάνω σε λέξεις), μπορεί να τραβήξει τον πρώτο ήχο σε μια λέξη, λέγοντας “σσσσούπα”, ή να επαναλάβει τον ήχο, όπως στο “Σσσ-σ-σ-σου πα !”. Μπορεί επίσης να ανοίξει το στόμα του για να πει κάτι και στη συνέχεια να κολλήσει πριν βγει κάποιος ήχος. Μαζί με αυτό το “μπλοκάρισμα”, μπορεί να δείτε ένταση στο σαγόνι ή στα μάγουλά του, ή μπορεί να κοιτάξει αλλού ή να σφίξει τη γροθιά του από την ένταση, να ανοιγοκλείνει επανειλημμένα τα μάτια, να κάνει γκριμάτσες ή να χτυπάει στο πάτωμα το πόδι του από την απογοήτευση της προσπάθειας να βγάλει τις λέξεις.

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας (και οι ενήλικες επίσης) τείνουν να τραυλίζουν όταν είναι αναστατωμένα,  θυμωμένα, νιώθουν άβολα ή ακόμα και απλά ενθουσιασμένα. Εάν το 3- ή 4χρονο παιδί σας τραυλίζει μόνο σε αυτές τις στιγμές και ο τραυλισμός είναι ήπιος, μη βιαστείτε να το αξιολογήσετε. Τα περισσότερα παιδιά το ξεπερνούν χωρίς καμία παρέμβαση μέχρι την ηλικία των 5 ή 6 ετών. Αν όμως δυσκολεύεται πραγματικά ή δεν έχει βελτιωθεί μέσα σε τρεις έως έξι μήνες, μιλήστε με τον παιδίατρό του ή, αν πηγαίνει σε νηπιαγωγείο, με τη δασκάλα του. Το σχολείο του μπορεί να σας παραπέμψει σε ένα πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης για το λόγο και τη γλώσσα που θα παρέχει δωρεάν έλεγχο λόγου και ομιλίας. Ή ο γιατρός του μπορεί να σας παραπέμψει σε λογοθεραπευτή για αξιολόγηση.

Για χρόνια, πίστευαν ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας ήταν πολύ μικρά για να ξεκινήσουν επίσημη λογοθεραπεία για τον τραυλισμό – ότι αυτό θα τα έκανε μόνο να νιώθουν αμήχανα. Οι περισσότεροι επαγγελματίες πιστεύουν τώρα, όμως, ότι ένα παιδί με σοβαρό τραυλισμό (που συνήθως μετριέται με τον αριθμό των επαναλαμβανόμενων ή παρατεταμένων ήχων) μπορεί να ωφεληθεί από την πρώιμη παρέμβαση. Αν οι ασκήσεις παρουσιάζονται ως διασκεδαστικά παιχνίδια, ακόμη και ένα παιδί προσχολικής ηλικίας μπορεί να μάθει στρατηγικές για να μειώσει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των επεισοδίων τραυλισμού.

Τι μπορείτε να κάνετε στο σπίτι για να βοηθήσετε ένα παιδί που τραυλίζει;

Μπορείτε επίσης να λάβετε μέτρα στο σπίτι για να βοηθήσετε ένα παιδί που τραυλίζει. Είτε το παιδί σας προσχολικής ηλικίας περνά απλώς ένα φυσιολογικό στάδιο δυσχέρειας είτε παρουσιάζει πραγματικό τραυλισμό, ο τρόπος με τον οποίο αντιδράτε είναι σημαντικός. Κρατήστε τη φωνή σας απαλή και χαλαρή, την ομιλία σας αργή. Αν μιλάτε γρήγορα, προσπαθήστε να επιβραδύνετε, ώστε το παιδί σας να μην αισθάνεται την ανάγκη να απαντήσει με παρόμοιο τρόπο. Μην του λέτε, όμως, να επιβραδύνει – απλώς μιλήστε αργά και θα ακολουθήσει το παράδειγμά σας. Διατηρήστε οπτική επαφή, χαμογελάστε και κάντε υπομονή. Αν απομακρυνθείτε και συμπεριφερθείτε βιαστικά, το παιδί σας προσχολικής ηλικίας θα νιώσει πίεση να το “βγάλει” και αυτό θα επιδεινώσει τον τραυλισμό του. Επιτρέψτε στο παιδί σας να εκφράσει την απογοήτευση ή την αμηχανία του. Μπορεί να πει: “Δεν μπορώ να το πω. Δεν θα μου βγει”. Αναγνωρίστε τα συναισθήματά του λέγοντας: “Καταλαβαίνω πόσο απογοητευτικό πρέπει να είναι αυτό”. Αν δείχνετε απογοητευμένοι, το παιδί σας θα το καταλάβει αυτό και θα είναι ακόμα πιο αμήχανο. Δεν υπάρχει λόγος σε αυτό το σημείο να του δώσετε να καταλάβει ότι ο τραυλισμός του είναι απογοητευτικός ή ανησυχητικός για εσάς.