Το αίμα είναι ένα υγρό (ρευστός ιστός) που κυκλοφορεί στις αρτηρίες, τις φλέβες μας και τα αιμοφόρα τριχοειδή.  Θα λέγαμε ότι είναι ένα εναιώρημα έμμορφων συστατικών (ερυθροκύτταρα, λευκοκύτταρα, αιμοπετάλια), μέσα σε ένα σύνθετο βιολογικό υγρό το πλάσμα.

Το πλάσμα έχει ωχροκίτρινο χρώμα και διαχωρίζεται στο επάνω μέρος σε ένα σωληνάκι αίματος όταν το αφήσουμε εν ηρεμία για λίγη ώρα σε όρθια θέση.

Τι είναι η Γενική Εξέταση Αίματος;

Για τη διενέργεια της Γενικής Εξέτασης Αίματος, λαμβάνεται δείγμα αίματος από τον ασθενή και συλλέγεται σε ένα σωληνάκι Γενικής Αίματος, όπως αποκαλείται, με αντιπηκτικό EDTA-K3. Έτσι, εμποδίζεται η πήξη του αίματος, καθώς το αντιπηκτικό δεσμεύει το ασβέστιο. Να σημειωθεί ότι το αίμα μας, εξερχόμενο από τα αγγεία μας και ερχόμενο σε επαφή με οποιαδήποτε επιφάνεια (πλην αυτής των ενδοθηλιακών κυττάρων)  σχηματίζει πήγμα. Στη συνέχεια με τη συστολή του πήγματος δημιουργείται θρόμβος. Μετά τη λήψη του αίματος το δείγμα αναλύεται σε αιματολογικούς αναλυτές, όπως φαίνεται στην εικόνα 2:

Κατά τη Γενική Εξέταση Αίματος γίνεται ποσοτική και αδρή μορφολογική μελέτη των αίμορφων συστατικών του. Για την ποσοτική μελέτη δείγμα αίματος λαμβάνεται με φλεβοκέντηση και συλλέγεται σε ειδικό σωληνάκι, όπως προαναφέρθηκε. Ενώ για τη μορφολογική μελέτη των έμμορφων συστατικών του, σταγόνα αίματος από τη βελόνη της φλεβοκέντησης τοποθετείται στην άκρη αντικειμενοφόρου πλάκας μικροσκοπίου και επιστρώνεται με τη βοήθεια καλυπτρίδας. Το σχηματιζόμενο επίχρισμα αίματος αφήνεται να ξηρανθεί στον αέρα και  έπειτα βάφεται με ειδικές χρώσεις. Προσοχή! Για την παρασκευή επιχρίσματος δεν πρέπει να παραλαμβάνεται αίμα από το σωληνάκι συλλογής, καθώς το αντιπηκτικό αλλοιώνει τους μορφολογικούς χαρακτήρες των κυττάρων του αίματος.

Τι πληροφορίες παίρνουμε από μια Γενική Εξέταση Αίματος;

Ποσοτική μελέτη έμμορφων συστατικών

Η ποσοτική αυτή μελέτη αναφέρεται στην εκτίμηση του αριθμού των επιμέρους κατηγοριών κυττάρων του αίματος στη μονάδα του όγκου του. Ας δούμε όμως αναλυτικότερα όπως φαίνεται και στην εικόνα 2, τα στοιχεία που λαμβάνουμε.

• Ερυθροκύτταρα

Για να μελετήσουμε ποσοτικά τα ερυθροκύτταρα εκτιμούμε τόσο τις ερυθροκυτταρικές τιμές, όσο και τους ερυθροκυτταρικούς δείκτες, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα 1:

Ερυθροκυτταρικές Τιμές		Ερυθροκυτταρικοί Δείκτες
RBC	Αριθμός Ερυθροκυττάρων στη μονάδα όγκου του αίματος	MCV	Μέσος όγκος ερυθροκυττάρων
HGB	Ποσό αιμοσφαιρίνης στη μονάδα όγκου του αίματος	MCH	Μέση ανά ερυθροκύτταρο ποσότητα αιμοσφαιρίνης
HCT	Τιμή του αιματοκρίτη	MCHC	Μέση ανά ερυθροκύτταρο πυκνότητα αιμοσφαιρίνης
		RDW	Εύρος κατανομής όγκου ερυθρών

Στον πίνακα 2 παρουσιάζονται τα εύρη φυσιολογικών τιμών για τις διάφορες ερυθροκυτταρικές τιμές και ερυθροκυτταρικούς δείκτες μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Ερυθροκυτταρικές Τιμές και Δείκτες	Άνδρες	Γυναίκες
Αιματοκρίτης (%)	47 ± 5.0	42 ± 7.0
Αιμοσφαιρίνη (g/dl)	15.0 ± 1.0	14.0 ± 1.0
Ερυθροκύτταρα (x106/μl)	5.2 ± 0.5	4.5± 0.7
MCV (fl)	90 ± 5	90 ± 5
MCH (pg)	30 ± 2	30 ± 2
MCHC (%)	34 ± 2	34 ± 2

• Αιμοσφαιρίνη (HGB)

Οι φυσιολογικές τιμές της αιμοσφαιρίνης του αίματος είναι διαφορετικές μεταξύ ανδρών και γυναικών (όπως φαίνεται και στον πίνακα 2), διαφορετικές ανάμεσα σε παιδιά και ενήλικες και διαφορετικές ανάμεσα στους κατοίκους παραθαλάσσιων και ορεινών περιοχών.  Στον πίνακα 2 παρουσιάζονται οι τιμές της αιμοσφαιρίνης ενήλικων ανθρώπων που διαβιούν σε ένα σύνηθες υψόμετρο.

• Αιματοκρίτης (HCT)

Ο αιματοκρίτης εκφράζει τον όγκο που καταλαμβάνουν τα ερυθρά σε 100ml αίμα. Με άλλα λόγια εκφράζει τη μάζα των ερυθροκυττάρων μέσα στο αίμα. Τα εύρη φυσιολογικών τιμών ενηλίκων φαίνονται στον πίνακα 2, ενώ για αρτιγέννητα μωρά κυμαίνεται από 46% έως 62%.

• Αριθμός Ερυθροκυττάρων (RBC)

Είναι η απόλυτη τιμή του αριθμού των ερυθροκυττάρων στη μονάδα όγκου του αίματος. Τα εύρη φυσιολογικών τιμών ενηλίκων φαίνονται στον πίνακα 2, ενώ για αρτιγέννητα μωρά κυμαίνεται από 4,9Χ10⁶   έως 5,7Χ10⁶   ανά μl αίματος.

Στους ερυθροκυτταρικούς δείκτες συγκαταλέγονται:

1. ο μέσος όγκος ερυθρών (MCV)
2. η μέση ανά ερυθροκύτταρο ποσότητα αιμοσφαιρίνης (MCH)
3. η μέση ανά ερυθροκύτταρο πυκνότητα αιμοσφαιρίνης (MCHC)
4. εύρος κατανομής όγκου ερυθρών (RDW)

• Μέσος όγκος ερυθροκυττάρων

Η τιμή αυτή δίνεται απευθείας από τους αναλυτές, μπορεί όμως να υπολογιστεί και από τις ερυθροκυτταρικές τιμές ως εξής:

MCV=Αιματοκρίτης (%)/Ερυρθοκύτταρα Χ10 fl (φετμόλιτρα-μικρο κυβικά)

Οι φυσιολογικές τιμές του MCV είναι ίδιες για άνδρες και γυναίκες και είναι 85-95 fl. Για τιμές >95fl χρησιμοποιούμε τον όρο μακροκυττάρωση, ενώ για τιμές τον όρο μικροκυττάρωση. Για τιμές εντός του φυσιολογικού εύρους χρησιμοποιείται ο όρος νορμοκυττάρωση.

• Μέση περιεκτικότητα Αιμοσφαιρίνης

Η τιμή αυτή εκφράζει τη σχέση βάρους της αιμοσφαιρίνης προς τον αριθμό των ερυθροκυττάρων και υπολογίζεται ως εξής:

MCH= αιμοσφαιρίνη/Ερυθροκύτταρα Χ10 pg

To εύρος των φυσιολογικών τιμών της MCH είναι μεταξύ 28-32pg και δεν διαφέρει ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες. Για τιμές MCH>32pg χρησιμοποιείται ο όρος υπερχρωμία, ενώ για τιμές χρησιμοποιείται ο όρος υποχρωμία. Για τιμές εντός φυσιολογικών ορίων χρησιμοποιείται ο όρος νορμοχρωμία. Να σημειώσουμε εδώ ότι η υποχρωμία ορίζεται καλύτερα από την εκτίμηση της μέσης πυκνόητητας της αιμοσφαιρίνης.

• Μέση πυκνότητα Αιμοσφαιρίνης

Η μέση πυκνότητα της αιμοσφαιρίνης υπολογίζεται ως εξής:

MCHC= αιμοσφαιρίνη/αιματοκρίτης Χ100 (%)

Το εύρος φυσιολογικών τιμών της MCHC είναι μεταξύ 32 και 36% (νορμοχρωμία). Για τιμές36% δεν μπορούν να υπάρξουν, διότι η αιμοσφαιρίνη κατακρημνίζεται στο πρωτόπλασμα και το ερυθροκύτταρο καταστρέφεται στον σπλήνα.

Λευκά Αιμοσφαίρια

Στην ποσοτική μελέτη των λευκοκυττάρων εκτιμάται ο ολικός αριθμός τους στη μονάδα όγκου του αίματος, ο λευκοκρίτης, και η εκτίμηση του αριθμού των επιμέρους κατηγοριών τους στη μονάδα όγκου του αίματος.

• Αριθμός Λευκοκυττάρων

Όπως και με τα ερυθροκύτταρα, υπολογίζεται κι εδώ ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων. Τα φυσιολογικά εύρη τιμών τους στο αίμα των ενηλίκων και των δύο φύλων κυμαίνονται από 4000 έως 10000/μl. Όταν ο αριθμός τους ξεπερνάει τα 10000/μl τότε αναφερόμαστε με τον όρο λευκοκυττάρωση, ενώ όταν η τιμή τους πέσει κάτω από 4000μ/l , χρησιμοποιούμε τον όρο λευκοπενία. Τα όρια αυτά δεν ισχύουν για τον παιδιατρικό πληθυσμό, καθώς τα παιδάκια έχουν υψηλότερες τιμές λευκοκυττάρων στο αίμα τους, εν συγκρίσει με τους ενήλικες.

• Λευκοκρίτης

Όπως και ο αιματοκρίτης, εκφράζει αντίστοιχα τον όγκο που καταλαμβάνουν τα λευκά αιμοσφαίρια μέσα σε 100ml αίμα.

• Επιμέρους τύποι λευκοκυττάρων

Στα λευκοκύτταρα ανήκουν τα λεμφοκύτταρα (LYMPH), τα μονοκύτταρα (MONO) και τα κοκκιοκύτταρα και διακρίνονται βάσει μορφολογικών χαρακτηριστικών τους. Τα κοκκιοκύτταρα με τη σειρά τους διακρίνονται σε ουδετερόφιλα (NEUT), ηωσινόφιλα (EOS) και βασεόφιλα (BASO) πολυμορφοπύρηνα.

Βασικός ρόλος όλων των λευκοκυττάρων είναι η εξασφάλιση της άμυνας του οργανισμού έναντι παθογόνων μικροοργανισμών και άλλων βιολογικών βλαπτικών παραγόντων. Ειδικότερα, τα ουδετερόφιλα κοκκιοκύτταρα (NEUT) φαγοκυτταρώνουν και πέπτουν νεκρά σωματίδια, βακτήρια και αδιάλυτα πρωτεϊνικά σύμπλοκα. Τα ηωσινόφιλα (EOS) εμπλέκονται στην άμυνα έναντι των παρασίτων και έχουν κάποιες φαγοκυτταρικές ιδιότητες. Τα βασεόφιλα (BASO) παίζουν ρόλο στη φλεγμονή. Εξέρχονται από την αιματική κυκλοφορία στους ιστούς που φλεγμαίνουν, εκκρίνουν ισταμίνη και γενικότερα βοηθούν στον περιορισμό της αιματογενούς διασποράς του βλαπτικού παράγοντα με διάφορους μηχανισμούς.

• Αιμοπετάλια (PLT)

Για την ποσοτική μελέτη των αιμοπεταλίων εκτιμάται ο αριθμός τους στη μονάδα όγκου του αίματος, προσδιορίζεται ο αιμοπεταλιοκρίτης και αναζητάται το εύρος κατανομής του όγκου τους. Το εύρος των φυσιολογικών τιμών των αιμοπεταλίων στο αίμα κυμαίνεται από 150000/μl έως 450000/μl. Ο όρος θρομβοπενία χρησιμοποιείται για τιμές θρομβοκυττάρωση για τιμές >450000/μl.

Διαβάστε επίσης: Εξετάσεις αιμοπεταλίων

• Εύρος κατανομής Αιμοπεταλίων (PDW)

O δείκτης του εύρους κατανομής Αιμοπεταλίων (PDW) εκφράζει το βαθμό διασποράς των τιμών όγκου των αιμοπεταλίων.  Αύξηση του εύρους προς και μεγαλύτερη του 17,5 δηλώνει την παρουσία στο αίμα πολλών μικρών και πολλών μεγάλων αιμοπεταλίων.

• Αιμοπεταλιοκρίτης (PCT)

Αιμοπεταλιοκρίτης καλείται ο όγκος τον οποίον καταλαμβάνουν τα αιμοπετάλια που περιέχονται σε 100ml αίμα. Είναι κάτι ανάλογο του αιματοκρίτη και του λευκοκρίτη. Τα φυσιολογικά εύρη τιμών του κυμαίνονται από 0,162% έως 0,346%.

• Μέσος όγκος Αιμοπεταλίων (MPV)

O μέσος όγκος των αιμοπεταλίων (MPV) συμπεριλαμβάνεται στη γενική εξέταση αίματος και  χρησιμοποιείται στη διάγνωση των θρομβοπενικών διαταραχών.

Η Γενική Εξέταση Αίματος αποτελεί εξέταση ρουτίνας σε ένα ετήσιο τσεκ απ, αλλά και βασική εξέταση για οποιοδήποτε σύμπτωμα αισθάνεσθε κατά την εκδήλωση μιας ασθένειας. Μην διστάσετε να ρωτήσετε τον ιατρό σας ή τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης για τυχόν απορίες σχετικά με την εξέταση αυτή ή τα αποτελέσματά σας.