Η μέτρηση των πρωτεϊνών που υπάρχουν στο αίμα ενός ανθρώπου, θα μπορούσε να αποτυπώσει την κατάσταση της υγείας του και να προβλέψει τον κίνδυνο που διατρέχει για την εμφάνιση διάφορων ασθενειών, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature Medicine.

Μπορεί η μέτρηση πρωτεϊνών του αίματος να προβλέψει μελλοντικές ασθένειες;

Το αίμα μας περιέχει περίπου 30.000 διαφορετικές πρωτεΐνες, που κωδικοποιούνται από το DNA μας και εμπλέκονται σε βιολογικές διεργασίες. Μερικές πρωτεΐνες, όπως οι ορμόνες, εκκρίνονται στην κυκλοφορία του αίματος, για να ρυθμίσουν αυτές τις διεργασίες, ενώ άλλες διαρρέουν στο αίμα ως αποτέλεσμα κυτταρικής βλάβης ή κυτταρικού θανάτου. Και στις δύο περιπτώσεις, η συγκέντρωση αυτών των πρωτεϊνών μπορεί να χρησιμεύσει ως δείκτης υγείας και κινδύνου για διάφορες ασθένειες.

Ο Stephen Williams και οι συνεργάτες του, για να αποδείξουν την προαναφερθείσα ιδέα, διεξήγαγαν μια μελέτη, η οποία ήταν βασισμένη σε πέντε ομάδες παρατήρησης με 17.000 συμμετέχοντες. Οι ερευνητές μέτρησαν τις συγκεντρώσεις 5.000 πρωτεϊνών στο δείγμα αίματος που λήφθηκε από τον κάθε συμμετέχοντα ξεχωριστά, χρησιμοποιώντας μια τεχνική μέτρησης που βασίζεται σε συγκεκριμένα θραύσματα του DNA που ονομάζονται απταμερή, τα οποία δεσμεύονται μόνο από συγκεκριμένες πρωτεΐνες. Σύμφωνα μάλιστα με τους επιστήμονες,  θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και η γενετική ακολουθία για την αναζήτηση των απταμερών, για να προσδιοριστεί ποιες πρωτεΐνες υπάρχουν στο αίμα και σε ποια ποσότητα.

Η ερευνητική ομάδα, χρησιμοποιώντας μηχανικές μεθόδους μάθησης και στατιστικής, ανέλυσε τα αποτελέσματα και ανέπτυξε μοντέλα πρόβλεψης, τα οποία μπορούσαν να αποκαλύψουν εάν ένα άτομο με μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη είχε αυξημένο κίνδυνο για μια συγκεκριμένη ασθένεια. Τα εν λόγω μοντέλα κάλυπταν διάφορες καταστάσεις υγείας, όπως η λειτουργία των νεφρών, το λίπος του ήπατος, το κάπνισμα και η σωματική δραστηριότητα και παρόλο που διέφεραν σε προγνωστική ακρίβεια, η ομάδα διαπίστωσε ότι όλα αποτελούσαν καλύτερους παράγοντες πρόβλεψης συγκριτικά με τα μοντέλα που βασίζονται σε παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου, ενώ την ίδια στιγμή ήταν πιο βολικές και οικονομικά αποδοτικές εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με τις συμβατικές εξετάσεις.

Επιπρόσθετα, διαπιστώθηκε ότι πολλές από τις πρωτεΐνες συνδέονταν με διάφορες καταστάσεις υγείας, για παράδειγμα, η συγκέντρωση της λεπτίνης, η οποία ρυθμίζει την όρεξη και το μεταβολισμό, αποτελούσε σημείο πρόβλεψης για το σωματικό λίπος, την σωματική δραστηριότητα και το επίπεδο της φυσικής κατάστασης. Ενώ παράλληλα, παρατηρήθηκε ότι η μέτρηση των πρωτεϊνών μπορούσε να δώσει ανά πάσα στιγμή σαφή εικόνα για την κατάσταση υγείας ενός ατόμου, σε αντίθεση με το γονιδίωμα. Και αυτό γιατί η πρωτεΐνη αλλάζει υπό συγκεκριμένες συνθήκες, όταν για παράδειγμα ένα άτομο παχαίνει ή όταν δεν ασκείται, έτσι, είναι σε θέση να δώσει πληροφορίες για την υγεία του οποτεδήποτε και κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις, ενώ αντίθετα το γονιδίωμα παραμένει σταθερό σε κάθε περίπτωση, οπότε αδυνατεί να δώσει επιπρόσθετες πληροφορίες.

Όπως εξήγησε η Δρ. Claudia Langenberg, από το Πανεπιστήμιο Cambridge, οι πρωτεΐνες που κυκλοφορούν στο αίμα μας αντικατοπτρίζουν την γενετική μας σύσταση και πολλές άλλες καταστάσεις, όπως η συμπεριφορά και η παρουσία κάποιας ασθένειας ακόμη και πριν την διάγνωση της, τονίζοντας ότι «αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι πρωτεΐνες είναι τόσο καλοί δείκτες της τρέχουσας και μελλοντικής κατάστασης υγείας και έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν την κλινική πρόβλεψη για διάφορες και ποικίλες ασθένειες».

Συμπερασματικά

Στη βάση αυτής της μελέτης, μελλοντικά θα μπορούσε να είναι εφικτή μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση υγείας, για τωρινές και μελλοντικές ασθένειες, απλά με την ανάλυση ενός δείγματος αίματος, στη βάση των πρωτεϊνικών μοντέλων. Αυτή η μέθοδος, θα ήταν ελάχιστα δαπανηρή και θα μπορούσε να καλύψει ένα εύρη φάσμα ιατρικών ειδικοτήτων.