Η εξάσκηση της αναπνοής Pranayama μπορεί να έχει επίδραση στη δυναμική του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ) ενός ατόμου -την κίνηση, τη ροή και την κυκλοφορία του ΕΝΥ- και στην υγεία του κεντρικού νευρικού συστήματος, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Scientific Reports. Η μελέτη αυτή, που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Υγείας και Επιστήμης του Όρεγκον ήταν η πρώτη που ανέλυσε την επίδραση της βαθιάς αναπνοής στη δυναμική του ΕΝΥ.

Τι είναι το εγκεφαλονωτιαίο υγρό;

Το ΕΝΥ είναι ένα είδος υγρού γύρω από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό που χρησιμεύει ως “μαξιλάρι” για τα όργανα αυτά προστατεύοντάς τα από κραδασμούς. Το ΕΝΥ διανέμει τα θρεπτικά συστατικά και τις ορμόνες και μαζί με το διάμεσο υγρό (ISF, το υγρό που βρίσκεται στους χώρους γύρω από τα κύτταρα), βοηθά το κεντρικό νευρικό σύστημα να απομακρύνει τα μεταβολικά απόβλητα από το περιβάλλον του. Όπως τα περισσότερα υγρά στο σώμα μας, έτσι και το ΕΝΥ κινείται. Στην πραγματικότητα, η μελέτη της δυναμικής του ΕΝΥ έχει γίνει πρόσφατα αντικείμενο εστίασης στον τομέα της νευροπαθολογίας. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το ΕΝΥ κινείται και ανταλλάσσεται με το ISF έχει μεγάλη σημασία για τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες ασθένειες του νευρικού συστήματος. Η κίνηση του ΕΝΥ καθοδηγείται κυρίως από τις μεταβολές της πίεσης, συνήθως από τους παλμούς της καρδιάς και μερικές φορές από την αναπνοή.

Τι λέει η αρθρογραφία για το εγκεφαλονωτιαίο υγρό;

Προηγούμενες έρευνες ανακάλυψαν ότι οι ταλαντώσεις της ροής του ΕΝΥ κατά το στάδιο του ύπνου που δεν περιλαμβάνει ταχεία κίνηση των ματιών είναι βαθύτερες και βραδύτερες από τις ταλαντώσεις κατά την εγρήγορση. Αυτή η αλλαγή στη δυναμική του ΕΝΥ που συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να αυξήσει τον ρυθμό με τον οποίο ο εγκέφαλος καθαρίζεται από τα απόβλητα λόγω της αυξημένης ανταλλαγής μεταξύ του ΕΝΥ και του ISF.

Ποια ήταν η μεθοδολογία της έρευνας;

Οι ερευνητές αυτής της μελέτης υπέθεσαν ότι μια παρόμοια μεταβολή στις ταλαντώσεις της ροής του ΕΝΥ και στην ανταλλαγή ΕΝΥ-ISF μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της βαθιάς αναπνοής της γιόγκα. Για να ελέγξουν την υπόθεσή τους, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μαγνητική τομογραφία (MRI) για να μετρήσουν και να συγκρίνουν τις ταχύτητες του ΕΝΥ κατά τη διάρκεια της γιόγκικης αναπνοής και της κανονικής αναπνοής. Προσέλαβαν 18 υγιείς συμμετέχοντες ηλικίας 18 έως 61 ετών, οι οποίοι δεν ασκούσαν τακτικά καμία άσκηση νου-σώματος που να επικεντρώνεται στην αναπνοή. Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης απεικόνισης, οι συμμετέχοντες έλαβαν οδηγίες σχετικά με τις αναπνευστικές πρακτικές και εξοικειώθηκαν με το μηχάνημα μαγνητικής τομογραφίας πριν από την ολοκλήρωση μιας ωριαίας μαγνητικής τομογραφίας. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας μαγνητικής τομογραφίας, οι συμμετέχοντες έλαβαν οδηγίες να αναπνέουν με πέντε διαφορετικούς τρόπους: αυθόρμητη αναπνοή, αργή αναπνοή, βαθιά κοιλιακή αναπνοή, βαθιά διαφραγματική αναπνοή και βαθιά θωρακική αναπνοή. Οι τρεις τελευταίοι τρόποι αναπνοής μαζί αποτελούν μια τεχνική αναπνοής της γιόγκα, γνωστή ως αναπνοή τριών μερών. Οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα αναπνοής με ένα αναπνευστικό φυσίγγιο και δεδομένα σφυγμού με έναν αισθητήρα σφυγμού δακτύλου ταυτόχρονα κατά τη διάρκεια της συνεδρίας μαγνητικής τομογραφίας.

Ποια ήταν τα αποτελέσματα της έρευνας;

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες παρουσίασαν αύξηση 16 έως 28% στην ισχύ και την ταχύτητα της ροής του ΕΝΥ στο κρανίο κατά τη διάρκεια της γιόγκικης αναπνοής σε σύγκριση με την αυθόρμητη αναπνοή. Από τις συνθήκες γιόγκικης αναπνοής, η βαθιά κοιλιακή αναπνοή οδήγησε στην πιο στατιστικά σημαντική αύξηση της ταλάντωσης του ΕΝΥ. Επιπλέον, ο καρδιακός ρυθμός φάνηκε να είναι ο κύριος κινητήριος μοχλός των κινήσεων του ΕΝΥ κατά τη διάρκεια όλων των συνθηκών αναπνοής, με εξαίρεση τη βαθιά κοιλιακή αναπνοή, όπου υπήρχε παρόμοια συνεισφορά ισχύος τόσο από την αναπνοή όσο και από τον καρδιακό ρυθμό. Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης υποδηλώνουν ότι η αναπνοή μπορεί δυνητικά να είναι ο πρωταρχικός οδηγός της δυναμικής του ΕΝΥ, ανάλογα με τη μορφή της αναπνοής που ασκεί ένα άτομο. Το επόμενο βήμα είναι να δουν πώς η μακροχρόνια εκπαίδευση στη γιόγκικη αναπνοή θα μπορούσε να επηρεάσει τη δυναμική του ΚΠΣ και, επομένως, την υγεία του κεντρικού νευρικού συστήματος.