Κύστεις εγκεφάλου: Επιτρέπεται το ταξίδι με αεροπλάνο αν έχετε διαγνωστεί με κύστη στον εγκέφαλο;

Πόσο επικίνδυνο είναι να ταξιδέψει κάποιος που έχει κύστη στον εγκέφαλο με αεροπλάνο;

Πολλοί άνθρωποι μπορεί να έχουν μια κύστη στον εγκέφαλο και να μην το γνωρίζουν. Κάποιες φορές μάλιστα αυτή-ες ανιχνεύονται τυχαία κατά τον έλεγχο άλλου προβλήματος.

Πριν ξεκινήσουμε να διερευνούμε την επικινδυνότητα ενός ταξιδιού με αεροπλάνο ασθενούς με κύστη στον εγκέφαλο, ας γνωρίσουμε τι είναι οι κύστεις εγκεφάλου και ποια τα συμπτώματά τους.

Τι είναι μια κύστη εγκεφάλου;

Η κύστη στον εγκέφαλο είναι ένας σάκος γεμάτος με υγρό. Το υγρό μπορεί να αποτελείται από αίμα, πύον, εγκεφαλονωτιαίο υγρό κ.α. Πολλές φορές αναφέρονται ως όγκοι και μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις.

Ποια συμπτώματα δίνει μια κύστη εγκεφάλου;

Σε μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων, οι κύστεις του εγκεφάλου δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και παραμένουν απαρατήρητες για χρόνια, εξ’ ου και η διάγνωσή τους μπορεί να τεθεί τυχαία κατά τη διερεύνηση του εγκεφάλου με απεικονιστικές σαρώσεις που παραπέμφθηκαν οι ασθενείς για άλλους λόγους.

Όταν υπάρχουν, κάποια κοινά συμπτώματα των κύστεων του εγκεφάλου είναι:

• Πονοκέφαλος
• Ναυτία/έμετος
• Προβλήματα ακοής ή όρασης
• Ζαλάδα
• Προβλήματα με την ισορροπία και το περπάτημα
• Πόνος στο πρόσωπο

Κάποιες κύστες εγκεφάλου μπορεί να είναι συγγενείς και να σχηματίζονται στον εγκέφαλο ενός εμβρύου ακόμα και τις πρώτες εβδομάδες της κύησης. Στην περίπτωση αυτή λέμε ότι ο ασθενής έχει εκ γενετής την κύστη.  Κάποιες όμως μπορούν να εμφανιστούν μετά από χειρουργείο ή τραύμα στο κεφάλι. Τόσο τα μωρά όσο και οι ενήλικες μπορούν να υποφέρουν από κύστη εγκεφάλου.

Ποιοι τύποι κύστεων εγκεφάλου υπάρχουν;

Υπάρχουν διάφοροι τύποι κύστεων εγκεφάλου που οριοθετούνται με βάση τον τύπο και τη θέση τους στον εγκέφαλο. Μερικά παραδείγματα είναι:

• Αραχνοειδής κύστη: σχηματίζεται μεταξύ του εγκεφάλου και της αραχνοειδούς μεμβράνης. Εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά και μερικές φορές σε ενήλικες
• Κολλοειδής κύστη: μια κύστη γεμάτη πηκτό υγρό που σχηματίζεται στην κοιλία που βρίσκεται στο κεντρικό σημείο του εγκεφάλου. Τείνουν να εμφανίζονται κατά την ενηλικίωση.
• Επιδερμοειδής κύστη: σχηματίζεται από ένα μικρό κομμάτι ιστού που παγιδεύεται όταν ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός σχηματίζονται κατά την εμβρυική ζωή (εμβρυογεννετική δυσπλασία). Δημιουργείται από κύτταρα επιδερμίδας. Περιέχει κερατίνη και κρυστάλλους χοληστερόλης.
• Επιφυσιακή κύστη: σχηματίζεται στην επίφυση (κωνάριο) στη μέση του εγκεφάλου. Είναι καλοήθης κύστη και είναι από τις πιο συχνές που απαντώνται στον εγκέφαλο. Πιο συχνά ανευρίσκεται σε νεαρούς ενήλικες. Σε πολύ μικρό ποσοστό ασθενών απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση, διότι συνήθως είναι μικρή (<1εκ) και δεν προκαλεί συμπτώματα, για αυτό και τις περισσότερες φορές ανευρίσκεται τυχαία σε παρακλινικό έλεγχο του ασθενούς.
• Νεοπλασματική κύστη: συμβαίνει λόγω καλοήθους ή κακοήθους όγκου

Ποιους κινδύνους εγκυμονούν οι εγκεφαλικές κύστεις;

Όπως προαναφέρθηκε, οι περισσότερες κύστεις εγκεφάλου δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Παραμένουν απαρατήρητες ίσως και για χρόνια και δεν προκαλούν προβλήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο γιατρός σας θα συστήσει παρακολούθηση της κύστης μέσω σαρώσεων εγκεφάλου για να διαπιστώνει αν παραμένει σταθερή.

Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις, οι κύστεις του εγκεφάλου είναι καρκινικές και μπορεί να οδηγήσουν στον θάνατο. Κάποιες καλοήθεις κύστεις εγκεφάλου μπορεί να ανιχνευθούν σε σημεία που πιέζουν τον εγκεφαλικό ιστό και να προκαλέσουν ποικίλα συμπτώματα. Επιπλέον, οι μεγάλες κύστεις μπορούν να εμποδίσουν την κανονική ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, προκαλώντας αυξημένη πίεση στον εγκέφαλο. Σε άλλες περιπτώσεις, οι κύστεις μπορούν να διαρρεύσουν σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου.

Όταν πρόκειται για κύστεις που μπορούν να προκαλέσουν νευρολογική βλάβη, μπορούν να χορηγηθούν θεραπείες (διαφορετικά είδη χειρουργικής επέμβασης στον εγκέφαλο και φάρμακα) ως λύση.

Η απειλή των κύστεων του εγκεφάλου είναι ότι δεν μπορούν εύκολα να ανιχνευθούν, αυξάνοντας έτσι τους κινδύνους επιπλοκών που συμβαίνουν κάθε φορά που σκοπεύετε να πετάξετε. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ασθενείς έχουν παραπονεθεί για ιατρικές επιπλοκές μετά από μια πτήση.

Είναι επικίνδυνη η πτήση με κύστη στον εγκέφαλο;

Ασθενείς με κύστεις εγκεφάλου συχνά θέτουν ένα πολύ σημαντικό ερώτημα «μπορούν να πετάξουν έχοντας κύστη στο κεφάλι;»

Η ερώτηση είναι εύλογη και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, καθώς κατά τη διάρκεια μιας πτήσης συμβαίνουν αλλαγές στην πίεση του αέρα εντός της καμπίνας. Αυτές οι αλλαγές πίεσης μπορεί να προκαλέσουν αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο κάποιους ασθενείς.

Ο πρώτος κανόνας που πρέπει να ακολουθείται από οποιονδήποτε με ιατρική πάθηση όταν σκοπεύει να πετάξει είναι να συμβουλευτεί αρχικά τον ιατρό του. Έχει αποδειχθεί ότι τα νευρολογικά συμπτώματα επιδεινώνονται σε μεγάλα υψόμετρα. Ωστόσο, καμία προϋπόθεση δεν είναι ίδια. Ενώ μια πτήση μπορεί να είναι ακίνδυνη για έναν ασθενή, μπορεί να είναι θανατηφόρα για έναν άλλο, ανάλογα με τις συνθήκες.

Ως εκ τούτου, η ασφάλεια ενός ασθενούς κατά τη διάρκεια μιας πτήσης μπορεί να καθοριστεί μόνο από ιατρό. Συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας για να μάθετε εάν είστε σε θέση να πετάξετε εάν έχετε κύστη εγκεφάλου.

Ασχέτως των διαφόρων ιατρικών καταστάσεων που παρουσιάζουν οι επιβάτες ενός αεροσκάφους, υπάρχει ένας σταθερός παράγοντας που δεν είναι άλλος από την αλλαγή της πίεσης του αέρα μέσα στην καμπίνα του.  Σε μεγαλύτερα υψόμετρα, η πίεση του αέρα στην καμπίνα μειώνεται, με αποτέλεσμα ο αέρας της καμπίνας να επεκτείνεται κατά περίπου 30% και να είναι διαθέσιμο λιγότερο οξυγόνο.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο World Neurosurgery διαπίστωσε ότι οι αλλαγές στην πίεση της καμπίνας κατά τη διάρκεια της πτήσης μπορεί να διαδραματίσουν ρόλο στην επιδείνωση της ενδοκρανιακής πίεσης σε ασθενείς με κολλοειδή κύστη με οριακή εγκεφαλική συμμόρφωση.

Άλλες έρευνες αποκαλύπτουν ότι τα άτομα με όγκους στον εγκέφαλο και άλλα εγκεφαλικά προβλήματα βιώνουν σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα σε μεγάλο υψόμετρο. Αυτά μπορεί να παραμείνουν ακόμη και μετά την κάθοδο. Ως εκ τούτου, η αλλαγή στην πίεση του αέρα στις πτήσεις μπορεί να είναι θανατηφόρα για ασθενείς με κύστεις εγκεφάλου.

Να θυμάστε ότι μια ξαφνική αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική εγκεφαλική βλάβη, κώμα, εγκεφαλικό επεισόδιο ή ακόμα και θάνατο εάν δεν χορηγηθεί επείγουσα θεραπεία

Μελέτες περιπτώσεων: θάνατος μετά από πτήση με κύστη εγκεφάλου

Στο ερώτημα αν υπάρχουν πράγματι ασθενείς που να έχουν παρουσιάσει σοβαρές επιπλοκές μετά από πτήση, έχοντας κύστη εγκεφάλου… η απάντηση είναι ναι!

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neurology, αναφέρεται ότι μία 19χρονη κοπέλα, η οποία ήταν κατά τα άλλα υγιής, έκλεισε μια διηπειρωτική πτήση. Αμέσως μετά την πτήση, παρουσίασε σοβαρό πονοκέφαλο και ναυτία και γρήγορα έπεσε σε κώμα. Απεικονιστική εξέταση αξονικής τομογραφίας αποκάλυψε ότι περίσσεια εγκεφαλονωτιαίου υγρού δημιουργήθηκε μέσα στις κοιλότητες του εγκεφάλου που περιέχουν υγρό (αμφικοιλιακό υδροκέφαλο). Παρά τη χειρουργική επέμβαση (κοιλιακή παροχέτευση) για την ανακούφιση της ενδοκρανιακής πίεσης, δεν υπήρξε καμία αλλαγή στην κλινική της κατάσταση και πέθανε 24 ώρες αργότερα. Μετά από αυτοψία, διαπιστώθηκε ότι μια κολλοειδής κύστη εμπόδιζε το τρήμα του Monro.

Δύο ακόμη περιπτώσεις αιφνίδιου θανάτου λόγω κολλοειδών κύστεων της τρίτης κοιλίας δημοσιεύθηκαν παλαιότερα στο επιστημονικό περιοδικό Int J Legal Med. H πρώτη περίπτωση αναφέρεται σε μια γυναίκα 40 ετών που υπέστη οξεία έναρξη σοβαρού μετωπιαίου πονοκεφάλου μετά από διηπειρωτική αεροπορική πτήση. Την επόμενη μέρα βρέθηκε σε κωματώδη κατάσταση και πέθανε 7 ώρες μετά την εισαγωγή της στο νοσοκομείο. Η δεύτερη περίπτωση, αναφέρει έναν άνδρα 33 ετών με ιατρικό ιστορικό επαναλαμβανόμενων πονοκεφάλων, ο οποίος βρέθηκε νεκρός στο αυτοκίνητό του. Και στα δύο περιστατικά η αυτοψία ανέδειξε κολλοειδή κύστη τρίτης κοιλίας και υδροκεφαλία πλευρικών κοιλιών.  Οι απεικονιστικές εξετάσεις με αξονική ή μαγνητική τομογραφία είναι απαραίτητες, καθώς οι κολλοειδείς κύστεις είναι καλοήθεις ιστολογικά όγκοι και μπορούν να αφαιρεθούν με ασφάλεια από ειδικό νευροχειρουργό.

Αυτό που θα πρέπει να συγκρατήσουμε είναι ότι αυτά δεν αποτελούν τυχαία επεισόδια. Στο πέρασμα των ετών παρουσιάζονται ανάλογα θανατηφόρα περιστατικά.