Γιατί να καταψύξετε τα ωάρια σας;

Η κατάψυξη ωαρίων είναι ένα καυτό και επίκαιρο θέμα. Τον Ιανουάριο του 2018, η Βρετανική Εταιρεία Γονιμότητας εξέδωσε νέες κατευθυντήριες γραμμές για τη διατήρηση της γονιμότητας για γιατρούς και ασθενείς. Η έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2018 στο περιοδικό Molecular Human Reproduction, αποδεικνύει ότι είναι δυνατή η ωρίμανση ωαρίων εκτός του σώματος, γεγονός που θα μπορούσε να βοηθήσει τους νέους που βρίσκονται στην προεφηβεία και υποβάλλονται σε ιατρική θεραπεία που απειλεί τη γονιμότητά τους.

Η διατήρηση της γυναικείας γονιμότητας μέσω της κατάψυξης ωαρίων και ωοθηκικού ιστού γίνεται όλο και πιο συχνή για ασθενείς με καρκίνο, γυναίκες με άλλες ιατρικές παθήσεις που προκαλούν υπογονιμότητα ή όταν η θεραπεία εγκυμονεί κινδύνους υπογονιμότητας, και την κοινότητα των διαφυλικών ατόμων.

Σε έκθεση του HFEA το 2014 διαπιστώθηκε ότι ο πιο συνηθισμένος λόγος για την κατάψυξη ωαρίων ήταν η μη εύρεση κατάλληλου συντρόφου και αυτός παραμένει το βασικό κίνητρο για την αναζήτηση θεραπείας.

Η συλλογή ωαρίων για τη διατήρηση της γονιμότητας είναι η ίδια διαδικασία με εκείνη στην οποία υποβάλλονται οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της θεραπείας εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η ασθενής λαμβάνει ορμονικά φάρμακα που διεγείρουν τις ωοθήκες να παράγουν ώριμα ωάρια, τα οποία στη συνέχεια συλλέγονται κατά τη διάρκεια μιας σύντομης και ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής διαδικασίας.

Αυτά στη συνέχεια καταψύχονται με τη χρήση της τεχνολογίας υαλοποίησης, μιας διαδικασίας ταχείας κατάψυξης που διασφαλίζει ότι τα κύτταρα παραμένουν δομικά άθικτα και δεν υφίστανται βλάβη από το σχηματισμό κρυστάλλων πάγου. Συνήθως συνιστάται η κατάψυξη ωαρίων πριν από την ηλικία των 35 ετών.

Πόσα είναι τα ποσοστά επιτυχίας της κατάψυξής ωαρίων;

Τα στατιστικά στοιχεία της Ελλάδας σχετικά με την κατάψυξη ωαρίων δεν είναι προς το παρόν αξιόπιστα, επειδή περιλαμβάνουν την προηγούμενη μέθοδο αργής κατάψυξης (η οποία είχε χαμηλό ποσοστό επιτυχίας). Ωστόσο, τα στοιχεία που παρέχονται από άλλες χώρες και περιλαμβάνουν μόνο τη νέα διαδικασία ταχείας κατάψυξης είναι ελπιδοφόρα.

Με τη νέα μέθοδο ταχείας κατάψυξης, περισσότερο από το 90% των ωαρίων μπορεί να επιβιώσει. Και περισσότερο από το 70% μπορεί να γονιμοποιηθεί. Υπάρχει σχεδόν 50% πιθανότητα μια γυναίκα να αποκτήσει μωρό αν καταψύξει τουλάχιστον 12 ωάρια (συνήθως με έναν κύκλο ωοληψίας) όταν είναι κάτω των 35 ετών. Για παράδειγμα, η μέση γυναίκα που θέλει να μείνει έγκυος στα 42 θα είχε περίπου 5-10% πιθανότητες χρησιμοποιώντας θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης με τα φρέσκα ωάρια της, αλλά χρησιμοποιώντας ωάρια που είχε καταψύξει π.χ. στα 32, οι πιθανότητές της θα ανέβαιναν σχεδόν στο 50%, επειδή η ηλικία του ωαρίου είναι τόσο σημαντική.

Ο αριθμός των ωαρίων μιας γυναίκας καθορίζεται κατά τη γέννηση και τα ωάρια μειώνονται σε ποσότητα και ποιότητα με την πάροδο του χρόνου. Μια κοινή παρανόηση είναι ότι η λήψη του αντισυλληπτικού χαπιού σταματά την απελευθέρωση των ωαρίων και επομένως αποτρέπει τη μείωση του αριθμού των ωαρίων.

Η μακροχρόνια λήψη του χαπιού δεν σημαίνει ότι αποθηκεύετε το απόθεμα των ωαρίων σας. Κατά μέσο όρο, όλες οι γυναίκες χάνουν περίπου 1.000 ωάρια ανά μήνα και μέχρι την ηλικία των 30 ετών έχουν χάσει το 90% του αποθέματος ωαρίων τους.

Είναι επίσης ζωτικής σημασίας να μάθετε την ηλικία στην οποία η μητέρα σας πέρασε την εμμηνόπαυση, καθώς αυτή θα είναι ένας πιθανός δείκτης για το πότε θα την αντιμετωπίσετε και εσείς. Μην υποθέτετε απλώς ότι θα συμβεί γύρω στα 50, που είναι ο εθνικός μέσος όρος.

Αν η μητέρα σας είχε πρώιμη εμμηνόπαυση, είναι πιθανό να συμβεί και σε εσάς. Άλλοι παράγοντες όπως η χαμηλή λειτουργία του θυρεοειδούς, το κάπνισμα, η ενδομητρίωση και τα υψηλά επίπεδα στρες μπορούν επίσης να επηρεάσουν το απόθεμα ωαρίων και την ηλικία εμμηνόπαυσης. Είναι δυνατόν να κάνετε έναν έλεγχο γονιμότητας σε μια ιδιωτική κλινική που θα σας πει πού βρίσκεστε όσον αφορά τον αριθμό των ωαρίων σας και την έναρξη της εμμηνόπαυσης. Αυτό μπορεί να σας δώσει τη δυνατότητα να λάβετε κρίσιμες αποφάσεις σχετικά με τη διατήρηση της γονιμότητάς σας και την κατάψυξη ωαρίων, εάν χρειάζεται.