5 τρόποι να προετοιμάσετε συναισθηματικά τον έφηβό σας για το πανεπιστήμιο

Πολλαπλές μελέτες δείχνουν σημαντική αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας των πανεπιστημίων τα τελευταία χρόνια και οι υπηρεσίες συμβουλευτικής των πανεπιστημίων αναφέρουν ότι έχουν κατακλυστεί από φοιτητές που ζητούν βοήθεια.

Γιατί τόση συναισθηματική δυσφορία, ειδικά κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους μακριά από το σπίτι;

Τα πάντα, από την ακαδημαϊκή πίεση έως την υπερπροστατευτική γονική μέριμνα και την υπερβολική ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχουν κατηγορηθεί για την έξαρση του άγχους και της κατάθλιψης.

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι οι έφηβοι που κάνουν τη μετάβαση από το λύκειο στο πανεπιστήμιο χρειάζονται όχι μόνο ακαδημαϊκές δεξιότητες για να είναι άριστοι στις εξετάσεις και δεξιότητες διαχείρισης του χρόνου για να παραμείνουν στην επιφάνεια, αλλά και δεξιότητες επίλυσης συναισθηματικών προβλημάτων για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις. Ως γονείς, δεν μπορείτε να τους παρακολουθείτε στο καινούργιο σπίτι τους ή στο δωμάτιο τους στις φοιτητικές εστίες, αλλά μπορείτε να τους βοηθήσετε να εφοδιαστούν, πριν φύγουν από το σπίτι, με μια εργαλειοθήκη δεξιοτήτων και συνηθειών που θα μπορούν να χρησιμοποιούν όταν αγχώνονται ή κατακλύζονται από διάφορα συναισθήματα.

Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι πολλά παιδιά περνούν το γυμνάσιο και το λύκειο και τα καταφέρνουν μια χαρά, αλλά πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο και τα συναισθηματικά προβλήματα είναι πάρα πολλά. Μερικά παιδιά απλά κατακλύζονται από θέματα οργάνωσης και διαχείρισης του χρόνου, αυξημένη ακαδημαϊκή πίεση και διαχείριση της ζωής τους ανεξάρτητα – το συναισθηματικό τρενάκι του νέου κοινωνικού σύμπαντος.

Και αν βρίσκονται μακριά από το σπίτι, δεν έχουν το δίκτυο υποστήριξης που έχουν συνηθίσει. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα παιδιά που βρίσκονται σε μια μεγάλη πανεπιστημιούπολη, όπου είναι δύσκολο να γνωρίσουν τους καθηγητές τους και δυσκολότερο να βρουν την κοινωνική τους θέση.

Συχνά το αποτέλεσμα είναι αυτό που ονομάζεται συναισθηματική δυσλειτουργία. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ποιες δεξιότητες θα τα βοηθήσουν να επαναρυθμίσουν και να αποκτήσουν καλύτερο έλεγχο της διάθεσής τους, ώστε να μην εμποδίζει τις φιλίες τους, τις ακαδημαϊκές τους σπουδές ή την τυπική καθημερινή τους ζωή.

Πώς να προετοιμάζετε τα παιδιά σας για τις δυσκολίες και τις προκλήσεις της ζωής που θα φέρνει το πανεπιστήμιο;

Μια ολοένα και πιο δημοφιλής απάντηση είναι η διδασκαλία δεξιοτήτων που προέρχονται από τη Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (DBT). Η DBT σχεδιάστηκε αρχικά για ενήλικες με οριακή διαταραχή προσωπικότητας, οι οποίοι βιώνουν ακραία συναισθηματική αστάθεια. Αλλά οι δεξιότητες της DBT χρησιμοποιούνται, όλο και περισσότερο, με επιτυχία για τη θεραπεία σχεδόν κάθε είδους συναισθηματικής δυσλειτουργίας.

Ενώ η παραδοσιακή DBT είναι ένα εντατικό, ιδιαίτερα δομημένο πρόγραμμα, οι βασικές δεξιότητες της DBT μπορούν να προσαρμοστούν για να βοηθήσουν στην προετοιμασία των νεοεισερχόμενων φοιτητών να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις προκλήσεις του πανεπιστήμιου.

Κοντά στο τέλος του λυκείου οι γονείς μπορούν να αλλάξουν την οικογενειακή δυναμική για να ενθαρρύνουν τα παιδιά να είναι πιο ανεξάρτητα και να εξασκηθούν σε δεξιότητες συναισθηματικής ρύθμισης και επίλυσης προβλημάτων για τον εαυτό τους.

1. Μην προσπαθείτε να “διορθώσετε” κάθε πρόβλημα

Πολλοί από εσάς έχετε συνηθίσει να τρέχετε στο πρώτο σημάδι ότι το παιδί σας είναι στεναχωρημένο, για να πάτε να το σώσετε.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να σταματήσουν να προσπαθούν να διορθώσουν τα πράγματα. Αυτό που πρέπει να ακούσουν οι έφηβοι, ειδικά όταν νιώθουν κατάθλιψη, άγχος ή υπερφόρτωση, είναι ότι “είναι εντάξει να μην αισθάνεσαι καλά“. Ο στόχος είναι να επικυρώσετε τα συναισθήματά τους, αλλά όχι να λύσετε τα προβλήματά τους.

Όταν οι γονείς παρατηρούν ότι ο έφηβός τους βρίσκεται σε δυσφορία, μπορείτε να απαντήσετε όπως:

• “Βλέπω ότι πραγματικά δυσκολεύεσαι αυτή τη στιγμή”
• “Υποθέτω ότι αυτό είναι πραγματικά δύσκολο για σένα”
• “Βλέπω ότι το να σκέφτεσαι αυτό το αυριανό τεστ σε κάνει να αγχώνεσαι πολύ”

Και στη συνέχεια, αφήστε τους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα γνωρίζοντας ότι είστε εκεί ως δίχτυ υποστήριξης. Αυτό μπορεί να χτίσει μια γέφυρα, ώστε ο έφηβος να αρχίσει να σκέφτεται μόνος του, χρησιμοποιώντας τις δικές του δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, ενώ παράλληλα να αισθάνεται ότι τον ακούει και τον καταλαβαίνει ο γονιός του και ότι τον στηρίζει με αυτόν τον τρόπο.

2. Εξασκηθείτε στην ενσυνειδητότητα με τον έφηβο σας

Η ενσυνειδητότητα, η ικανότητα να είστε παρών στη στιγμή και να μην κρίνετε τον εαυτό σας και τους άλλους, βρίσκεται στον πυρήνα της Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας. Είναι το να μάθετε να ζείτε στην παρούσα στιγμή – όχι να προβάλλετε το μέλλον – χωρίς να κρίνετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Ένα παράδειγμα μη επικριτικής αναδιατύπωσης για τη μείωση της συναισθηματικής έντασης θα μπορούσε να είναι να σκεφτείτε: “Δεν τα πήγα όσο καλά ήθελα σε αυτό το διαγώνισμα”, αντί για “Είμαι χάλια, δεν μπορώ να τα καταφέρω σε αυτή τη σχολή” .

Μερικές φορές η ενσυνειδητότητα σημαίνει απλώς να σταματήσετε να παρατηρήσετε πώς αισθάνεστε εσωτερικά, να παρατηρήσετε τι υπάρχει γύρω σας και ακόμη και να πάρετε μερικές βαθιές αναπνοές πριν αποφασίσετε πώς θα χειριστείτε καλύτερα μια δύσκολη κατάσταση.

3. Βοηθήστε το παιδί σας να καθιερώσει την καλή αυτοφροντίδα

Η αυτοφροντίδα είναι συχνά το πρώτο πράγμα που θυσιάζεται τον πρώτο χρόνο μακριά από το σπίτι. Η αυτοφροντίδα περιλαμβάνει να φροντίζετε το σώμα σας προκειμένου να προάγετε την καλύτερη δυνατή διάθεση. Και έτσι περιλαμβάνει τη διασφάλιση ότι η υγιεινή του ύπνου σας είναι όσο το δυνατόν πιο συνεπής, ότι δεν ξενυχτάτε, ότι περιορίζετε το αλκοόλ, ότι γυμνάζεστε τακτικά και τρώτε υγιεινά. Όλα αυτά είναι μια προσπάθεια να διατηρήσετε τη διάθεσή σας όσο το δυνατόν πιο ρυθμισμένη.

Ο ύπνος είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που θυσιάζουν οι αγχωμένοι φοιτητές, οπότε το να βοηθήσετε τα παιδιά να καθιερώσουν και να εξασκήσουν καλές συνήθειες ύπνου πριν φύγουν από το σπίτι είναι ζωτικής σημασίας. Είναι σημαντικό για τους φοιτητές να καταλάβουν ότι η στέρηση ύπνου μπορεί όχι μόνο να δυσχεράνει την ακαδημαϊκή λειτουργία, αλλά και να τους δυσκολεύει να ασκούν αυτοέλεγχο, να παίρνουν σωστές αποφάσεις και να ρυθμίζουν τη διάθεσή τους.

Οι διατροφικές συνήθειες επηρεάζουν επίσης τη διάθεση: στα χρόνια του πανεπιστημίου αναπτύσσεται η πλειονότητα των διαταραχών διατροφής, καθώς οι καταβεβλημένοι φοιτητές προσπαθούν να αποκτήσουν μια αίσθηση ελέγχου περιορίζοντας τη διατροφή τους. Η περιορισμένη διατροφή, με τη σειρά της, υπονομεύει την κρίση και συμβάλλει στην κατάθλιψη.

Το να φροντίζουν τον εαυτό τους σωματικά, προκειμένου να φροντίζουν την ψυχική τους υγεία, είναι ένα από τα κλειδιά για να μειωθεί η πιθανότητα να εκδηλωθούν ανεπιθύμητα συναισθήματα εξ αρχής ή να γίνουν τόσο έντονα, ώστε να τους καταβάλλουν.

4. Ασχοληθείτε με τον προγραμματισμό και “την αντιμετώπιση εκ των προτέρων“

Πολλές στενοχώριες μπορούν να αποφευχθούν βοηθώντας τα παιδιά να μάθουν να προγραμματίζουν εκ των προτέρων. Αυτό σημαίνει όχι μόνο να σκέφτονται πώς θα φέρουν εις πέρας μια μεγάλη εργασία και να σκέφτονται προσεκτικά πώς θα χρησιμοποιήσουν τον χρόνο τους, αλλά και να σχεδιάζουν πώς θα χειριστούν δύσκολες καταστάσεις.

5. Αναπτύξτε στρατηγικές για την αυτοκατασίγαση

Ακόμα και με μια καλή βάση στην εξάσκηση δεξιοτήτων διαχείρισης χρόνου και “αντιμετώπισης εκ των προτέρων”, θα υπάρξουν στιγμές που ο έφηβός σας θα αισθάνεται καταβεβλημένος. Αλλά, δανειζόμενοι από τις δεξιότητες της Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας, εσείς και το παιδί σας μπορείτε να φτιάξετε ένα σχέδιο για το τι θα κάνετε όταν τα δύσκολα συναισθήματα απειλούν να κυριαρχήσουν. Μπορείτε να καταλήξετε σε ένα γραπτό σχέδιο που περιλαμβάνει τη στάθμιση των υπέρ και των κατά και τη σκέψη των συνεπειών. Και στη συνέχεια μπορείτε να το φωτογραφίσετε με το τηλέφωνό τους για να έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτό όταν προβλέπουν ή βιώνουν κάτι που μπορεί να είναι δύσκολο.

Ο στόχος είναι μια εργαλειοθήκη με πράγματα που μπορούν να δοκιμάσουν όταν νιώθουν έντονα συναισθηματικά ή καταβεβλημένα – πράγματα που θα τους κάνουν να νιώσουν καλύτερα αντί να ξεφύγουν από τον έλεγχο. Είναι να υπάρχουν κάποια πράγματα που οι άνθρωποι μπορούν πραγματικά να χρησιμοποιήσουν όταν αισθάνονται ότι είναι σε υπερφόρτωση. Θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν συγκεκριμένα μουσικά κομμάτια, να πηγαίνουν για τρέξιμο ή να αγγίζουν ή να μυρίζουν πράγματα που έχουν ηρεμιστική επίδραση.

Δεν χρειάζεται επίσημη εκπαίδευση ή ατομική θεραπεία για την καθιέρωση καλών συνηθειών και δεξιοτήτων αντιμετώπισης, αλλά όταν ο γονέας και ο έφηβος συνεργάζονται, μπορούν να δημιουργήσουν ισχυρά θεμέλια για την έναρξη του πανεπιστημίου. Και το να ξεκινήσετε νωρίς -πριν υπάρξει μια δύσκολη κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπίσετε- είναι μια καλή ιδέα. Αν δεν χρησιμοποιείτε τις δεξιότητες, τις χάνετε, οπότε το θέμα είναι να τις εξασκείτε συνεχώς. Πρόκειται για την κατασκευή και τη διατήρηση της ψυχικής υγείας.