Κάθε νέα χρονιά, οι ιστορίες για τη σημασία του ξεκαθαρίσματος (declutter) είναι αναπόφευκτες. Εκείνη την εποχή του χρόνου, όλοι βρίσκονται σε κατάσταση “Νέο έτος, νέα αρχή!”. Στη συνέχεια, η ζωή γίνεται πολυάσχολη, τα πράγματα και πάλι συσσωρεύονται.

Οι λόγοι για το ξεσκαρτάρισμα είναι πολλοί, κάποιοι από αυτούς είναι:

1. Πιο εύκολο να βρεις πράγματα όταν υπάρχουν λιγότερα πράγματα προς αναζήτηση
2. Το συμμάζεμα διαρκεί λιγότερο χρόνο
3. Είναι πιο οικονομικό

Μεταφρασμένο σε μια εξίσωση:

Λιγότερη ακαταστασία = μεγαλύτερη παραγωγικότητα + αποτελεσματικότητα.

Έχουν γίνει ακόμη και μελέτες σχετικά με την ακαταστασία με τη χρήση της παρακολούθησης των ματιών και των ηλεκτρονικών αρχείων υγείας (“EHR”) στα νοσοκομεία. Γνωρίζοντας όλα αυτά, είναι αντιφατικό ότι κάποιος επιτρέπει την ακαταστασία να συσσωρεύεται. Και όμως το κάνει. Σε μια έρευνα που διεξήχθη μόνο το 46% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δεν είναι καθόλου ακατάστατοι. Αυτό σημαίνει ότι το 54% συνολικά είναι ακατάστατοι. Πιο συγκεκριμένα το 24% είναι λίγο ακατάστατοι ,το 21% είναι κάπως ακατάστατοι και το 6% είναι πολύ ακατάστατοι. Το ερώτημα παραμένει: Γιατί;

Μελέτες δείχνουν γιατί η ακαταστασία προκαλεί άγχος

Οι μελέτες του ΕΗR διαπίστωσαν ότι οι ακατάστατοι ιατρικοί φάκελοι αύξησαν τον χρόνο που απαιτούνταν για την εύρεση και ανάκτηση σημαντικών πληροφοριών και οδήγησαν σε περισσότερες χαμένες αναζητήσεις, καθώς και σε αυξημένο άγχος για τους γιατρούς. Όπως λέει και ο λαός: “θα είναι σαν να ψάχνεις βελόνα στα άχυρα”. Η κατάσταση αυτή είναι πιθανό να στρεσάρει τους ανθρώπους.

Αυτό που ήταν ενδιαφέρον στη μελέτη ήταν ότι οι επιπτώσεις της ακαταστασίας ήταν πιο έντονες όταν οι ηλεκτρονικοί φάκελοι υγείας εμφάνιζαν μη οργανωμένους καταλόγους ιατρικών δεδομένων και ότι η παρουσία άγχους επιδείνωνε τις επιπτώσεις της ακαταστασίας στον χρόνο απόκρισης. Δεν είναι μόνο η ποσότητα των πληροφοριών που γεμίζει μια οθόνη που μπορεί να προκαλέσει άγχος, αλλά και το κατά πόσο υπάρχει διακριτή τάξη σε αυτές. Για να συνεχίσουμε με τον παραπάνω παραλληλισμό, η αναζήτηση μιας βελόνας στα άχυρα είναι αγχωτική, αλλά όχι τόσο στρεσογόνα όσο η αναζήτηση μιας βελόνας κάπου σε έναν αχυρώνα γεμάτο τυχαίες στοίβες.

Η ακαταστασία δεν είναι καθολικά αγχωτική, η ανοργάνωτη ακαταστασία είναι

Οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι ακατάστατοι, παρά τα φαινόμενα, έχουν ένα οργανωτικό σύστημα για την ακαταστασία τους. Γνωρίζουν από την κοινωνική πίεση ότι δεν πρέπει να έχουν ακαταστασία, αλλά η ύπαρξή της δεν τους ενοχλεί. Αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι αγχώνονται πραγματικά μόνο όταν κάποιος άλλος ανακατεύεται με τους σωρούς τους. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν ξέρουν πλέον πού βρίσκεται κάτι- δεν υπάρχει πλέον διακριτή τάξη στην ακαταστασία τους.
Η γνώση του πού βρίσκεται κάτι και η ύπαρξη ενός συστήματος για την ανάκτησή του είναι που εξαλείφει το άγχος σε όλους τους τομείς. Για τους τακτικούς, η λιγότερη ακαταστασία είναι απλώς ένα μέσο για να γίνει η ανάκτηση ευκολότερη. Η ακαταστασία είναι το οργανωτικό τους σύστημα. Επομένως, το κλειδί για τη μείωση του άγχους δεν είναι η αποσυμφόρηση αυτή καθαυτή, αλλά η δημιουργία συστημάτων που διευκολύνουν την ανάκτηση. Για τους μη εμμονικούς με την τάξη, τα συστήματά τους μπορούν να είναι ακατάστατα -στοίβες σε ράφια, κάδοι κ.λπ.- χωρίς να προκαλούν άγχος, αρκεί να υπάρχει διακριτή τάξη.

Έτσι, η απάντηση στο γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι έχουν ακαταστασία είναι στην πραγματικότητα ότι πιθανότατα δεν υπάρχει χάος. Είναι απλώς ακαταστασία που είναι αρκετά καλά οργανωμένη, ώστε να μην προκαλεί άγχος ή μαζική αναποτελεσματικότητα.

Πάντως είναι σημαντικό για λόγους υγείας να διατηρείτε το σπίτι  και το γραφείο σας συμμαζεμένο και καθαρό και να μαθαίνετε και τα παιδιά σας να ακολουθούν την ίδια τάξη στα πράγματά τους.