Τρόποι με τους οποίους οι γονείς και οι έφηβοι μπορούν να μιλήσουν για το σεξ

«Άβολο. Μη παραγωγικό. Ποτέ ξανά.»

Αυτά περιγράφουν το πώς πολλοί γονείς και έφηβοι λένε ότι αισθάνονται για την κουβέντα ” ο μελισσούλος και η μελισσούλα “. Δυστυχώς, πολλές οικογένειες χάνουν σημαντικές ευκαιρίες να διαμορφώσουν και να ευνοήσουν τη σεξουαλική ανάπτυξη των παιδιών τους εξαιτίας αυτών των αντιλήψεων.

Συχνά, οι γονείς περιμένουν από τους εφήβους να κάνουν ερωτήσεις για το σεξ, ενώ οι έφηβοι περιμένουν από τους γονείς να ξεκινήσουν τις συζητήσεις. Συνέπεια αυτής της ασάφειας μπορεί να είναι ο σπάνιος και μη παραγωγικός διάλογος, ενώ παράλληλα υπάρχει σημαντική σεξουαλική ανάπτυξη.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς; Ακολουθούν τρεις τεκμηριωμένες αρχές για τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της σεξουαλικής επικοινωνίας στο σπίτι.

Δυσφορία vs. Δεκτικότητα

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι περισσότερες συζητήσεις γονέων-παιδιού για τη σεξουαλικότητα λαμβάνουν μια μονόπλευρη δυναμική με τους γονείς να ελέγχουν και να κατευθύνουν τη συζήτηση (π.χ. να κάνουν διαλέξεις). Αυτή η προσέγγιση μπορεί να πηγάζει κυρίως από τη δυσφορία των ίδιων των γονέων για την αναδυόμενη σεξουαλικότητα του παιδιού τους, η οποία αποτελεί εμπόδιο στο να είναι άμεσοι, ευθείς και ανοιχτοί για το σεξ.

Οι γονείς μπορούν να προσπαθήσουν να είναι περισσότερο ειλικρινείς, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι απόψεις των εφήβων για το θέμα αυτό έχουν επίσης σημασία. Οι ανοιχτές συζητήσεις περιλαμβάνουν την ακρόαση όσο και την ομιλία, δεν είναι επικριτικές, απέχουν από διαλέξεις και επιδιώκουν να μεταδώσουν ένα είδος οικειότητας.

Σαφή στοιχεία δείχνουν ότι οι πιο ανοιχτές συζητήσεις για το σεξ έχουν ως αποτέλεσμα μια μεγαλύτερη αφομοίωση από τους εφήβους που είναι πιο σεξουαλικά ενεργοί. Όταν οι γονείς καλλιεργούν ανοιχτούς διαλόγους όπου τα παιδιά αισθάνονται ότι ακούγονται και ότι τα σέβονται, τα παιδιά είναι πιο πιθανό να επιστρέφουν στους γονείς για να τους εκθέσουν τις σεξουαλικές τους ερωτήσεις και ανησυχίες ζητώντας τους συμβουλές.

Η αμεσότητα σημαίνει επίσης πιο παραγωγικές συζητήσεις, που χαρακτηρίζονται από εξειδίκευση σε αντίθεση με τις αόριστες γενικότητες. Η καλλιέργεια ανοικτών διαλόγων επιτρέπει στους εφήβους να αισθάνονται πιο άνετα να μιλούν για πιο συγκεκριμένα, αν και απαραίτητα, θέματα όπως η σεξουαλική διέγερση, η σεξουαλική φυσιολογία, ο αυνανισμός και άλλα πιο προσωπικά θέματα.

Ορισμένοι γονείς ανησυχούν ότι η ανοιχτή επικοινωνία για το θέμα θα οδηγήσει τους εφήβους στο σεξ, αλλά κανένα στοιχείο δεν υποστηρίζει κάτι τέτοιο. Αντίθετα, η ειλικρίνεια προάγει ένα κλίμα σεβασμού και ασφάλειας, όπου οι νέοι αυτοί είναι πιο πιθανό να ακούσουν -και ενδεχομένως να ωφεληθούν- τις απόψεις των γονέων τους.

Τα θετικά της σεξουαλικότητας

Η περισσότερη σεξουαλική επικοινωνία γονέων-παιδιών δίνει έμφαση στις αρνητικές συνέπειες του σεξ (π.χ. εγκυμοσύνη, ασθένειες κ.λπ.). Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι γονείς σπάνια δίνουν έμφαση στις θετικές πτυχές της σεξουαλικής ζωής, ίσως από ανησυχία για την ασφάλεια των εφήβων ή για να διαφυλάξουν τις οικογενειακές τους αξίες γύρω από τη σεξουαλικότητα. Ωστόσο, το να ακούνε μόνο αποδοκιμαστικά και αρνητικά μηνύματα για τη σεξουαλικότητα οδηγεί συχνά σε μια ανθυγιεινή άποψη για τη σεξουαλικότητα που χαρακτηρίζεται από ντροπή και άγχος γύρω από την εγγενή σεξουαλικότητα.

Οι γονείς θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να βρουν τρόπους να μεταφέρουν στα παιδιά τους ότι, σε κατάλληλα και με σεβασμό πλαίσια, το σεξ μπορεί να είναι απολαυστικό και να εμβαθύνει την οικειότητα με τον σύντροφο. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους εφήβους να αναπτύξουν μια υγιέστερη και πιο ολιστική άποψη για τη σεξουαλικότητα, που μεταφράζεται σε σκοπιμότητα και έλεγχο γύρω από τη σεξουαλική έκφραση που θα τους ωφελήσει στις μελλοντικές τους σχέσεις. Καλό θα είναι βέβαια να τονίσουν οι γονείς ότι η εναλλαγή πολλών σεξουαλικών συντρόφων οδηγεί σε “ψυχικό άδειασμα” και εγκυμονεί κινδύνους μόλυνσης από σεξουλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. 

Καθημερινή συζήτηση

Η συνηθισμένη αναφορά είναι σε μια απλή συζήτηση “ο μελισσούλος και η μελισσούλα”. Αυτή η προσέγγιση είναι γνωστή στις ελληνικές οικογένειες, αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι μια τέτοια συζήτηση είναι πιθανό να είναι στην καλύτερη περίπτωση ατελέσφορη. Οι μελέτες δείχνουν σταθερά ότι οι πιο καθημερινές συζητήσεις για τη σεξουαλικότητα είναι πιο βοηθητικό για τους εφήβους να αναπτύξουν υγιείς σεξουαλικές αντιλήψεις.

Πότε πρέπει οι γονείς να μιλήσουν για το σεξ στα παιδιά τους;

Πολλοί είναι οι γονείς που ρωτάνε πότε θα πρέπει να αρχίσουν αυτές τις συζητήσεις. Πιστεύουμε ότι η κατάλληλη σεξουαλική επικοινωνία σπάνια μπορεί να ξεκινήσει από πολύ μικρή ηλικία. Οι συζητήσεις αυτές μπορεί να είναι τόσο απλές όσο η χρήση των κατάλληλων όρων για την αναφορά στα μέρη του σώματος από νωρίς στη ζωή, ώστε τα παιδιά να είναι εφοδιασμένα με μια βασική γνώση του σώματός τους. Θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν την απάντηση στις ερωτήσεις των παιδιών με ευθύ, ειλικρινή και αναπτυξιακά κατάλληλο τρόπο. Οι γονείς συνήθως νιώθουν πιο άβολα με αυτές τις συζητήσεις ακόμη και από τα πολύ μικρά και περίεργα παιδιά τους.

Η ανάπτυξη αυτών των συνηθειών από νωρίς θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν τα παιδιά θα περάσουν στην εφηβεία και θα βιώσουν τις διάφορες σωματικές αλλαγές που σχετίζονται με την εφηβεία. Οι έφηβοι συχνά αντιμετωπίζουν αυτές τις αλλαγές με έκπληξη, ανησυχία και μερικές φορές, ακόμη και με φόβο. Όταν οι γραμμές επικοινωνίας είναι ανοιχτές και τακτικές, οι νέοι ενδυναμώνονται ώστε να ζητούν βοήθεια από τους γονείς τους με συνέπεια.

Φυσικά, δεν υπάρχει καμία τυποποιημένη σύσταση για το τι συνιστά τακτική. Οι τακτικές συζητήσεις πιθανόν να ποικίλλουν κατά την ανάπτυξη ενός παιδιού (δηλαδή, μερικές φορές εβδομαδιαία, μηνιαία, εξαμηνιαία, κ.λπ., ανάλογα με τις αναπτυξιακές ανάγκες), αλλά η αρχή είναι ότι είμαστε ανοιχτοί, προσιτοί, διαθέσιμοι και δεν φοβόμαστε να συζητήσουμε αυτά τα θέματα. Τότε, ιδανικά, οι συζητήσεις θα γίνονται με την κατάλληλη συχνότητα. Η καθιέρωση αυτών των συνηθειών από νωρίς, ενώ τα παιδιά είναι πιο ανοιχτά στη γονική επικοινωνία, θα αποδώσει καρπούς.

Συνοψίζοντας, μια καλοπροαίρετη, μεμονωμένη διάλεξη για την χαριτωμένη αναπαραγωγή των ζώων ,όπως προαναφέραμε τις μέλισσες, δεν είναι η καλύτερη προσέγγιση για τη διδασκαλία των παιδιών σχετικά με το σεξ. Οι γονείς ξεκινούν και ανταποκρίνονται σε συχνές, ανοιχτές συζητήσεις για το σεξ που δίνουν έμφαση και στις θετικές πτυχές. Μπορούν να διευκολύνουν τη σεξουαλική ανάπτυξη ενός εφήβου με βαθύ και ουσιαστικό τρόπο.