Η λακτόζη είναι ένα είδος φυσικής ζάχαρης που βρίσκεται στο γάλα των περισσότερων θηλαστικών. Η δυσανεξία στη λακτόζη προκαλείται λόγω έλλειψης της λακτάσης, ενός ενζύμου που παράγεται από το λεπτό έντερο και παίζει σημαντικό ρόλο στην πέψη της λακτόζης. Επομένως, η δυσανεξία στη λακτόζη οφείλεται ουσιαστικά στην αδυναμία πέψης της λακτόζης στο σώμα και συνήθως αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου, καθώς το σώμα παράγει λιγότερη λακτάση. Μερικοί άνθρωποι μπορεί επίσης να εμφανίσουν δυσανεξία στη λακτόζη μετά από κάποια χειρουργική επέμβαση ή λοίμωξη του γαστρεντερικού συστήματος.

Παρόλο που η δυσανεξία στη λακτόζη δεν θεωρείται επικίνδυνη μπορεί να προκαλέσει ενοχλητικά συμπτώματα. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι τα εξής:

• Πόνος και φούσκωμα στο στομάχι

Ο στομαχόπονος και το φούσκωμα είναι δύο πολύ συνήθη συμπτώματα που αντιμετωπίζουν παιδιά και ενήλικες που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη. Στα άτομα αυτά η λακτόζη δεν μπορεί να διασπαστεί στο σώμα, με αποτέλεσμα να περνάει άθικτη από το έντερο. Εκεί τα φυσικά βακτήρια του εντέρου, γνωστά και ως μικροχλωρίδα, διασπούν τη λακτόζη και από τη διαδικασία αυτή απελευθερώνονται λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας και αέρια (υδρογόνο, μεθάνιο, διοξείδιο του άνθρακα), τα οποία προκαλούν στομαχόπονο και κράμπες. Το φούσκωμα, που εμφανίζεται, είναι αποτέλεσμα της συσσώρευσης νερού και αερίων στο έντερο, γεγονός το οποίο προκαλεί τέντωμα του τοιχώματος του εντέρου.

Η συχνότητα και η ένταση τόσο του πόνου όσο και του φουσκώματος δεν εξαρτώνται από τη ποσότητα της λακτόζης που προσλαμβάνεται, αλλά από την ευαισθησία του κάθε ατόμου. Τα συμπτώματα αυτά σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε ναυτία ή ακόμη και έμετο.

• Διάρροια

Η διάρροια χαρακτηρίζεται από αυξημένη συχνότητα, ρευστότητα και όγκο των κοπράνων. Η δυσανεξία στη λακτόζη προκαλεί αύξηση του όγκου του νερού στο παχύ έντερο, γεγονός το οποίο οδηγεί μετέπειτα σε αύξηση του όγκου και της ρευστότητας των κοπράνων. Η διάρροια λόγω δυσανεξίας στη λακτόζη εμφανίζεται συχνότερα ως κυρίως σύμπτωμα σε παιδία παρά σε ενήλικες.

• Αυξημένα αέρια

Η ζύμωση της λακτόζης από τα βακτήρια του εντέρου έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή αέριων, όπως αυτά του υδρογόνου, του μεθανίου και του διοξειδίου του άνθρακα. Η ποσότητα των παραγόμενων αερίων εξαρτάται από το πόσο αποτελεσματική είναι η μικροχλωρίδα του κάθε ατόμου στη ζύμωση, με αποτέλεσμα να διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο. Επιπλέον, τα αέρια που παράγονται ως αποτέλεσμα της δυσανεξίας στη λακτόζη είναι άοσμα, καθώς οφείλονται σε διάσπαση υδατανθράκων και όχι πρωτεϊνών.

• Δυσκοιλιότητα

Παρόλο που η δυσκοιλιότητα εμφανίζεται πιο σπάνια, εξακολουθεί να είναι μια πιθανή ένδειξη δυσανεξίας στη λακτόζη. Η παραγωγή του αέριου μεθανίου, ως αποτέλεσμα της ζύμωσης της λακτόζης στο παχύ έντερο, οδηγεί σε επιβράδυνση του χρόνου που χρειάζεται η τροφή για να περάσει από το έντερο. Αυτό έχει ως συνέπεια, σε σπάνιες περιπτώσεις, την εμφάνιση δυσκοιλιότητας σε μερικούς ανθρώπους.

• Άλλα συμπτώματα

Παρόλο που τα κυριότερα συμπτώματα της δυσανεξίας στη λακτόζη αφορούν το γαστρεντερικό σύστημα, έχουν αναφερθεί και μερικά συμπτώματα διαφορετικής φύσεως σε ορισμένες περιπτώσεις, χωρίς όμως να έχουν τεκμηριωθεί από επιστημονικές μελέτες. Αυτά περιλαμβάνουν τον πονοκέφαλο, την κούραση, την αδυναμία συγκέντρωσης, τον πόνο στους μύες και τις αρθρώσεις, τα στοματικά έλκη, το έκζεμα και διάφορα προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα.

Πώς διαγιγνώσκεται η δυσανεξία στη λακτόζη;

Η πιο κοινή μέθοδος διάγνωσης της δυσανεξίας στη λακτόζη, για άτομα που υποψιάζονται πως την έχουν, είναι το τεστ αναπνοής υδρογόνου. Το τεστ αυτό πραγματοποιείται από το γιατρό, ύστερα από κατανάλωση ενός ροφήματος με λακτόζη. Τα άτομα που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, έχουν επίσης αυξημένα επίπεδα υδρογόνου στην αναπνοή τους, τα οποία προκύπτουν ως αποτέλεσμα της ζύμωσης της λακτόζης στο παχύ έντερο. Επομένως, ανάλογα με τα επίπεδα υδρογόνου, που ανιχνεύονται στο τεστ αναπνοής, μπορεί να διαπιστωθεί άμα κάποιος έχει ή όχι δυσανεξία.