Πώς λειτουργεί ο μηχανισμός του κλάματος;

Για να καταλάβουμε γιατί κλαίμε, είναι ίσως απαραίτητο να εκτιμήσουμε πώς κλαίμε. Τα δάκρυα παράγονται από τον δακρυϊκό αδένα που βρίσκεται στο εξωτερικό άκρο του βολβού του ματιού. Με το ανοιγοκλείσιμο των ματιών εξαπλώνεται το δάκρυ ως φιλμ στο μάτι σας (το δακρυϊκό φιλμ).

Τα δάκρυα ρέουν σε μια περιοχή συλλογής που ονομάζεται δακρυϊκή λίμνη και από εκεί σε μικρές τρυπούλες διαρροής στα άνω και κάτω εσωτερικά βλέφαρα. Αυτές ονομάζονται άνω και κάτω δακρυϊκές οπές. Από εκεί συνεχίζουν σε μια δεξαμενή που ονομάζεται δακρυϊκός σάκος προτού πάρουν το δρόμο τους προς τον ρινοδακρυϊκό πόρο και καταλήξουν στη ρινική κοιλότητα.

Τα δάκρυα συγκρατούνται στη θέση τους από κάποιο έλαιο στο δακρυϊκό φιλμ. Ωστόσο, αν η ροή είναι μεγαλύτερη από ό,τι μπορεί να αντιμετωπίσει αυτό το σύστημα απορρόφησης, θα αρχίσουν να τρέχουν στα μάγουλά σας.

Ποιοι είναι οι τύποι δακρύων;

1. Βασικά δάκρυα

Αυτά είναι τα κοινά δάκρυα που ενυδατώνουν το μάτι 24 ώρες το 24ωρο. Η λειτουργία τους είναι να λιπαίνουν το μάτι, ώστε το βλέφαρο να κυλάει ομαλά πάνω του, και να το διατηρούν απαλλαγμένο από σκόνη και μολύνσεις. Τα βασικά δάκρυα περιέχουν πάρα πολλές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων χημικών ουσιών όπως το νάτριο, ένα ένζυμο που ονομάζεται λυσοζύμη και βοηθά στην καταστροφή των μικροβίων (διασπόντας το κυτταρικό τοίχωμα των βακτηρίων).

2. Αντανακλαστικά δάκρυα

Αυτά παράγονται ως απάντηση σε ερεθιστικούς παράγοντες. Είναι ο τρόπος του σώματος να «ξεπλύνει» τις δυσάρεστες ουσίες από το μάτι σας. Για παράδειγμα τα κρεμμύδια είναι οι εκλυτικοί παράγοντες που αναφέρονται συχνά, αλλά μπορεί επίσης να συμβεί με το πιπέρι, το έντονο φως, την αμμωνία στα υγρά καθαρισμού και πολλές ισχυρές χημικές ουσίες (όπως το άρωμα). Ο έμετος, ο βήχας και το χασμουρητό μπορούν επίσης να διεγείρουν την αντανακλαστική παραγωγή δακρύων.

3. Ψυχικά δάκρυα

Η άλλη τους ονομασία – συναισθηματικά δάκρυα – σας δίνει μια ένδειξη για την προέλευσή τους. Οποιοδήποτε έντονο συναίσθημα -όπως η θλίψη, η ευχαρίστηση, ο θυμός ή ο πόνος που συνδέεται με τον σωματικό πόνο– μπορεί να προκαλέσει δάκρυα στα μάτια. Το χιούμορ μπορεί να αποτελέσει άλλο έναυσμα, και σε ορισμένους ανθρώπους το κλάμα μπορεί να συνδέεται με έντονα ξεσπάσματα γέλιου.

Για ποιους λόγους κλαίμε;

Ο επιστημονικός ιατρικός όρος για το κλάμα είναι δακρύρροια. Η παραπάνω περιγραφή σας δίνει μερικούς από τους λόγους που προκαλούν το κλάμα. Το συναισθηματικό κλάμα ελέγχεται από τον υποθάλαμο, ο οποίος είναι μέρος του μεταιχμιακού συστήματος του εγκεφάλου. Το μεταιχμιακό σύστημα εμπλέκεται στη δημιουργία βασικών συναισθημάτων όπως η θλίψη, ο φόβος και ο θυμός. Όταν ένα άτομο αισθάνεται κάποιο συναίσθημα, ο υποθάλαμος αναλαμβάνει δράση για να διεγείρει τους δακρυϊκούς αδένες ώστε να παράγουν δάκρυα. Αυτό το κάνει μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος, ενός δικτύου νεύρων που λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό στο παρασκήνιο.

Τα συναισθηματικά δάκρυα έχουν διαφορετική χημική σύσταση από τα βασικά ή αντανακλαστικά δάκρυα. Περιέχουν περισσότερη προλακτίνη, ορμόνη αδρενοκορτικοτροφίνη και ένα φυσικό παυσίπονο που ονομάζεται λευκίνη-ενκεφαλίνη. Είναι πιθανό ότι σε περιόδους συναισθηματικού στρες, το κλάμα αντανακλά τις προσπάθειες του οργανισμού να μας κάνει να νιώσουμε καλύτερα. Προσπαθεί, αν θέλετε, να τυλιχτεί σε μια τεράστια βιοχημική κουβέρτα παρηγοριάς. Όπως έγραψε ο μεγάλος νευροψυχολόγος της εποχής του, ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, στο Ερρίκος ΣΤ’, μέρος 3: “Το κλάμα μπορεί να κάνεις λιγότερο το βάθος της θλίψης“.

Το σύστημα παραγωγής δακρύων προορίζεται να λειτουργεί στο παρασκήνιο, ρέοντας κατά μήκος του βολβού του ματιού για να παρασύρει τη σκόνη και τα υπολείμματα από το μπροστινό μέρος του ματιού, ώστε να μπορούν να παρασυρθούν από τα βλέφαρα. Αν το καλοσκεφτείτε, δεν διαφέρει και πολύ από το σύστημα πλυσίματος οθόνης/βροχής/υαλοκαθαριστήρων που διαθέτουν τα αυτοκίνητά μας. Εάν το σύστημα παραγωγής δακρύων λειτουργεί υπερωριακά ή το σύστημα απορρόφησης μπλοκάρεται, τα δάκρυα αρχίζουν να συγκεντρώνονται στο μάτι. Το μάτι δακρύζει και τα δάκρυα αρχίζουν να υπερχειλίζουν. Αυτό ονομάζεται επιφορά. Πολλές καταστάσεις μπορούν να διακόψουν την ομαλή λειτουργία αυτού του συστήματος, συμπεριλαμβανομένων προβλημάτων με τα οποία γεννιέστε (συγγενή), λοιμώξεων, φλεγμονών και ξένων σωμάτων στο μάτι.