Είναι εγωιστικό να βάζουμε τον εαυτό μας σε προτεραιότητα;

Ανεξάρτητα από το πόσο συχνά ακούτε στο αεροπλάνο που σας ενημερώνουν να “φορέσετε τη δική σας μάσκα οξυγόνου” προτού βοηθήσετε τους άλλους, το να βάζετε πρώτο τον εαυτό σας είναι δύσκολο. Ας το παραδεχτούμε, η ιεράρχηση του εαυτού σας ήταν μάλλον περίπλοκη το 2019 ,2020 και το 2021. Το 2022 τι θα φέρει; Είναι σχεδόν γελοίο. Πώς βάζετε τον εαυτό σας πρώτο όταν νιώθετε ότι ζείτε μέσα σε πολλαπλές καταστροφές; Πώς λέτε “μου αξίζουν περισσότερα από αυτό”, όταν οι άνθρωποι υποφέρουν παντού; Η σύντομη απάντηση: Οι θεραπευτές έχουν μερικές συμβουλές για να το κάνουν πιο εύκολο.

Όσο άβολο κι αν είναι, πρέπει να βρείτε τρόπους (ή και στιγμές) να δώσετε προτεραιότητα στον εαυτό σας. Και ακόμα κι αν γνωρίζετε ότι είναι απαραίτητο να ξεκουραστείτε, να βρείτε χρόνο για την αυτοφροντίδα ή να θέσετε όρια γύρω από τοξικές καταστάσεις, το να το κάνετε μπορεί να σας φαίνεται άγνωστο ή εντελώς λάθος. Στον απόηχο της τοποθέτησης ενός ορίου, μπορεί να αναρωτηθείτε: Ποια νομίζω ότι είμαι για να διεκδικώ τις ανάγκες μου ή, τι με κάνει να νομίζω ότι αξίζω αυτό που ζητάω;

Γιατί είναι σημαντικό να βάζουμε τον εαυτό μας πάντα σε προτεραιότητα;

Η ιεράρχηση του εαυτού σας μπορεί να είναι “λίγο σαν να κολυμπάτε στο ρεύμα”, αναφέρει ο Robert Allan, Ph.D., LMFT, επίκουρος καθηγητής θεραπείας ζεύγους και οικογένειας στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Ντένβερ. Γιατί; Αν είστε γονιός ή φροντιστής, η ρίζα του δισταγμού σας μπορεί να είναι ένα δακρυσμένο πρόσωπο ή ένα αγαπημένο πρόσωπο που απαιτεί συνεχή φροντίδα και προσοχή. Αλλά συχνά -είτε είστε φροντιστής είτε απλά, ένας ενήλικας άνθρωπος- είναι πιο περίπλοκο από ένα άτομο ή μια σχέση. Μπορεί να έχετε έμφυλες προσδοκίες (σκεφτείτε “οι καλές γυναίκες βάζουν τους άλλους ανθρώπους πρώτα”) που σας δυσκολεύουν να δώσετε προτεραιότητα στον εαυτό σας, λέει ο Dr Allan. Μπορεί επίσης να υπάρχουν πολιτισμικές νόρμες γύρω από τη σκληρή δουλειά (δηλαδή, η ξεκούραση ισοδυναμεί με τεμπελιά) ή συγκεκριμένα οικογενειακά ιδεώδη γύρω από το να δείχνετε ο ένας στον άλλον (όπως “αγάπη σημαίνει να μην λες ποτέ όχι”). Αυτές οι πεποιθήσεις μπορεί να κάνουν πιο δύσκολο να είστε αδιαμαρτύρητοι για τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας. Έτσι, αν το να βάζετε τον εαυτό σας πρώτα, σας φαίνεται έστω και λίγο δυσάρεστο, να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι.

Οι δοκιμασμένες τακτικές συναισθηματικής ρύθμισης, όπως η τήρηση ημερολογίου, μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τις ενοχές ή άλλα συναισθήματά σας, αλλά ο Dr. Allan έχει μια άλλη πρόταση: Επιστρατεύστε ένα καθορισμένο άτομο που μπορεί να σας πει: “Το να φροντίζεις τον εαυτό σου είναι κάτι που θέλω για σένα”. Όπως εξηγεί, “είναι καλό να έχετε στη ζωή σας ανθρώπους που σας αγαπούν, σας νοιάζονται και σας υποστηρίζουν”. Η καλλιέργεια μιας κοινότητας που θέλει αυτό που θέλετε εσείς για τον εαυτό σας μπορεί να σας βοηθήσει να κρατήσετε τον εαυτό σας υπόλογο όταν πρόκειται να βάλετε τον εαυτό σας πρώτο.

Το να θέτετε όρια ή να εκφράζετε τις ανάγκες σας μπορεί να μοιάζει σαν να τραβάτε μια γραμμή στην άμμο: Από τη μία πλευρά, στεκόμαστε μόνοι με τα πράγματα που θέλουμε. Από την άλλη, μπορεί να φαίνεται σαν να υπάρχουν τσαντισμένοι άνθρωποι που χρειάζονται να ξεχάσουμε τον εαυτό μας. Είτε αυτό διαδραματίζεται στην πραγματική ζωή σας είτε στο μυαλό σας, οι συμβουλές του Dr. Allan σας επιτρέπουν να διεκδικήσετε τις ανάγκες σας και να παραμείνετε συνδεδεμένοι με τους ανθρώπους που σας αγαπούν. Με την αξιοποίηση μερικών φίλων ή μελών της οικογένειας που σας ενθαρρύνουν να δώσετε προτεραιότητα στον εαυτό σας, μπορείτε να εξομαλύνετε την αντιμετώπιση των αναγκών σας χωρίς απολογία. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε πιο δυνατοί να κάνετε τον εαυτό σας προτεραιότητα. Αν γνωρίζετε ήδη το τέλειο άτομο για να σας βοηθήσει σε αυτό, εδώ είναι μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να σας βοηθήσει:

1. Μιλήστε με το άτομό σας πριν θέσετε ένα όριο

Αν ο καθορισμός ενός ορίου ή η έκφραση μιας ανάγκης απαιτεί δύσκολες συζητήσεις με αγαπημένα πρόσωπα, επικοινωνήστε προηγουμένως με το άτομο που επιλέξατε για να πάρετε μια μικρή ώθηση στο Εγώ σας. Δεν πειράζει να μπείτε στη συζήτηση λέγοντας: “Θέλω να με εμψυχώσεις” ή “Ξέρω ότι καταστροφολογώ λίγο, αλλά μπορείς να ακούσεις μερικούς από τους φόβους μου;”. Ακόμα κι αν μια εμψυχωτική κουβέντα μπορεί να μην κάνει την επικείμενη συζήτηση ευκολότερη, θα μπορούσε να σας βοηθήσει να θυμηθείτε ότι δεν είστε παράλογοι που έχετε ανάγκες.

2. Γιορτάστε με το άτομο σας μόλις εκφράσετε τις ανάγκες σας

Οι θεραπευτές αναφέρουν ότι οι άλλοι άνθρωποι μπορεί να έχουν έντονα συναισθήματα για τις επιλογές σας. Το ίδιο ισχύει και αν δηλώνετε μια ανάγκη. Το γεγονός ότι κάποιος δεν συμφωνεί με το όριο ή την επιθυμία σας δεν σημαίνει ότι είναι λιγότερο έγκυρη. Έτσι, αν έχετε πει στο σύντροφό σας ότι χρειάζεστε περισσότερο χώρο και δεν το πήρε καλά, δεν πειράζει να επικοινωνήσετε με εκείνον τον φίλο, ο οποίος μπορεί να σας υπενθυμίσει με αγάπη ότι τα συναισθήματα του συντρόφου σας είναι ακριβώς αυτό – τα συναισθήματά του.

3. Ελέγξτε με το άτομο σας όταν χρειάζεστε μια στιγμιαία υπενθύμιση

Έχετε διεκδικήσει τον εαυτό σας, έχετε ξεχωρίσει τον απαραίτητο χρόνο που χρειάζεστε για την αυτοφροντίδα, αλλά στη μέση του νυχτερινού σας μπάνιου, αμφισβητείτε τις προθέσεις σας. Είναι αυτό αυτοϊκανοποίηση; Το αξίζω αυτό; Είναι η αυτοφροντίδα μια δικαιολογία για να είσαι απαίσιος άνθρωπος; Αντί να βγείτε αμέσως από την μπανιέρα για να απολογηθείτε που φαινομενικά εγκαταλείψατε τις ευθύνες σας, προσπαθήστε να ολοκληρώσετε τη χαλάρωση και, στη συνέχεια, μόλις βγείτε από το μπάνιο (ή τελειώσετε με όποια ηρεμιστική δραστηριότητα σας εκφράζει), στείλτε ένα μήνυμα ή τηλεφωνήστε στο άτομο που έχετε ορίσει για να σας υπενθυμίσει ότι επιτρέπεται να βάλετε τον εαυτό σας στο επίκεντρο. (Ίσως μπορεί να σας στείλει ένα φωνητικό μήνυμα που θα μπορείτε να επαναλαμβάνετε ξανά και ξανά).

Τελικά, το να ζητήσετε από κάποιον να σας υποστηρίξει καθώς μαθαίνετε να βάζετε τον εαυτό σας σε προτεραιότητα είναι ένας τόσο ήπιος τρόπος να επεξεργαστείτε τα περίπλοκα συναισθήματα. Πολύ συχνά, η αυτοφροντίδα και η θεραπεία ακούγονται σαν πράγματα που γίνονται απομονωμένα – σαν να απαιτούν να αποτραβηχτείτε από εκείνους που σας αγαπούν. Στην πραγματικότητα, αξίζετε υποστήριξη ακόμη και όταν αμφισβητείτε αν αξίζετε.

Έτσι, αν ψάχνετε για ένα σημάδι ότι σας επιτρέπεται να απολαμβάνετε το μπάνιο σας πέντε λεπτά παραπάνω, να αφιερώσετε χρόνο για να δείτε έναν ψυχολόγο, να σπαταλήσετε τις ανέσεις μιας κοινωνικά απομακρυσμένης διαμονής ή απλώς να πείτε όχι σε κάτι που δεν θέλετε να κάνετε, θεωρήστε αυτό το σημάδι σας. Και αν ξέρετε ότι θα είναι δύσκολο να ακολουθήσετε την ιεράρχηση του εαυτού σας, ζητήστε από κάποιον να σας υπενθυμίσει ότι το αξίζετε. Γιατί, προφανώς, το αξίζετε!