Ενδοκρινολογικές παθήσεις

Κίνδυνος
!!!Η κατάσταση αυτή είναι επείγουσα και απαιτείται ιατρική φροντίδα!!!

Χαμηλό Σάκχαρο (Υπογλυκαιμία)

Τι είναι η υπογλυκαιμία;

Τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, μια κατάσταση γνωστή  και ως υπογλυκαιμία, μπορεί να αποδειχτεί πολύ επικίνδυνη. Τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου παρουσιάζονται σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη και λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, η οποία αυξάνει τα επίπεδα ινσουλίνης στο σώμα.

Αν τα άτομα αυτά λαμβάνουν υπερβολική δοσολογία φαρμάκων, χάνουν γεύματα, τρώνε λιγότερο από το φυσιολογικό ή ασκούνται περισσότερο από το συνηθισμένο βιώνουν ως συνέπεια την υπογλυκαιμία.

Το σάκχαρο του αίματος είναι επίσης γνωστό και ως γλυκόζη. Η γλυκόζη προέρχεται από το φαγητό και αποτελεί σημαντική πηγή ενέργειας για το σώμα. Οι υδατάνθρακες – τροφές όπως το ρύζι, οι πατάτες, το ψωμί, οι τορτίγιες, τα δημητριακά, τα φρούτα, τα λαχανικά και το γάλα – είναι η κύρια πηγή γλυκόζης του σώματος.

Αφού καταναλώσετε την τροφή, η γλυκόζη απορροφάται από την κυκλοφορία του αίματος, μέσω της οποίας ταξιδεύει στα κύτταρα του σώματος. Μια ορμόνη που ονομάζεται ινσουλίνη και παράγεται από ειδικά κύτταρα του παγκρέατος, βοηθάει τα κύτταρά σας να χρησιμοποιήσουν την γλυκόζη για την παραγωγή ενέργειας.

Αν καταναλώσετε περισσότερη ποσότητα γλυκόζης από αυτή που είναι απαραίτητη, το σώμα σας θα την αποθηκεύσει στο συκώτι και τους μύες ή θα την μετατρέψει σε λίπος, ώστε να μπορέσει να το χρησιμοποιήσει όταν το χρειαστεί αργότερα.

Χωρίς αρκετή ποσότητα γλυκόζης όμως, το σώμα σας δεν μπορεί να λειτουργήσει σε φυσιολογικούς ρυθμούς. Βραχυπρόθεσμα, τα άτομα που δεν λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για την αύξηση ινσουλίνης έχουν αρκετή γλυκόζη για να διατηρήσουν τα επίπεδα σακχάρου σε φυσιολογικές τιμές και το ήπαρ έχει την ικανότητα να παράξει γλυκόζη όταν χρειαστεί.

Για εκείνους όμως που λαμβάνουν την συγκεκριμένη αγωγή, μια βραχυπρόθεσμη μείωση του σακχάρου του αίματος μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα. Η τιμή του σακχάρου σας θεωρείται χαμηλή όταν βρίσκεται υπό του 70 mg/dL. Η άμεση αντιμετώπιση του χαμηλού επιπέδου του σακχάρου είναι σημαντική ώστε να αποφύγετε την ανάπτυξη σοβαρότερων συμπτωμάτων.

Συμπτώματα Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Πρόληψη Επιπλοκές Συχνές ερωτήσεις

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα χαμηλού σακχάρου μπορεί να εμφανιστούν απρόσμενα. Περιλαμβάνουν:

  • θολή όραση
  • ταχυκαρδία
  • απότομες αλλαγές στην διάθεση του ατόμου
  • απότομη νευρικότητα
  • ανεξήγητη κούραση
  • χλωμή επιδερμίδα
  • πονοκέφαλο
  • αίσθημα πείνας
  • τρόμο
  • ζάλη
  • ιδρώτα
  • δυσκολία στον ύπνο
  • μυρμήγκιασμα
  • δυσκολία να σκεφτεί το άτομο καθαρά ή να συγκεντρωθεί
  • απώλεια συναίσθησης, επιληπτική κρίση, κώμα

Τα άτομα που δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από υπογλυκαιμία δεν μπορούν να καταλάβουν ότι το σάκχαρο τους πέφτει. Αν υποφέρετε από αυτή την πάθηση, το σάκχαρο σας μπορεί να πέσει χωρίς να το παρατηρήσετε. Χωρίς άμεση αντιμετώπιση, μπορεί να λιποθυμήσετε, να βιώσετε επιληπτική κρίση ή ακόμη και να πέσετε σε κώμα.

Το πολύ χαμηλό σάκχαρο θεωρείται ιατρικό επείγον. Αν κάποιος γνωρίζετε ότι πάσχει από διαβήτη και βιώνει ήπια ή μέτρια συμπτώματα, δώστε τους να καταναλώσουν 15 γραμμάρια εύπεπτων υδατανθράκων, όπως:

  • μισό φλιτζάνι χυμού ή κανονικού αναψυκτικού
  • μια κουταλιά της σούπας μέλι
  • 4-5 αλατούχα κράκερ
  • 3-4 κομματάκια σκληρής καραμέλας ή ταμπλέτες γλυκόζης
  • μια κουταλιά της σούπας ζάχαρη

Αν το άτομο παρουσιάσει κάποια σοβαρή αντίδραση, όπως απώλεια συνείδησης, είναι σημαντικό να του χορηγήσετε ένα φάρμακο που ονομάζεται γλυκαγόνη και να επικοινωνήσετε άμεσα με τις πρώτες βοήθειες.

Τα άτομα που πάσχουν από υπογλυκαιμία θα πρέπει να μιλήσουν με τον γιατρό τους και να ζητήσουν να τους συνταγογραφήσει γλυκαγόνη. Δεν θα πρέπει πότε να χορηγήσετε κάποιο φάρμακο σε αναίσθητο άτομο από του στόματος, γιατί μπορεί να προκαλέσετε πνιγμό.

Αίτια

Η χαμηλή πίεση του αίματος μπορεί να παρουσιαστεί για διάφορους λόγους. Συνήθως είναι παρενέργεια της θεραπείας για τον διαβήτη. 

Διαβήτης και χαμηλή πίεση

Ο διαβήτης επηρεάζει την ικανότητα του σώματός να παράγει ινσουλίνη. Σκεφτείτε την ινσουλίνη ως το κλειδί που ξεκλειδώνει τα κύτταρά σας, επιτρέποντας την εισαγωγή γλυκόζης για ενέργεια.

Τα άτομα με διαβήτη χρησιμοποιούν μια ποικιλία θεραπειών για να βοηθήσουν το σώμα τους να χρησιμοποιήσει την γλυκόζη στο αίμα τους. Τέτοιες θεραπείες είναι η φαρμακευτική αγωγή από του στόματος, οι οποίες αυξάνουν την παραγωγή ινσουλίνης και οι ενέσεις ινσουλίνης.

Αν λάβετε μεγάλη ποσότητα αυτού του είδους των φαρμάκων, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας μπορεί να πέσουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Μπορεί, επίσης, να πέσουν αν σχεδιάζετε να φάτε ένα μεγάλο γεύμα, αλλά τελικά δεν καταναλώσετε αρκετή τροφή.

Το να χάνετε γεύματα, να τρώτε λιγότερο από το φυσιολογικό ή αργότερα απ’ότι συνήθως, αλλά να λαμβάνετε την φαρμακευτική σας αγωγή την συνηθισμένη ώρα είναι αιτίες να πέσει το σάκχαρό σας.

Η απρογραμμάτιστη έντονη σωματική δραστηριότητα, χωρίς να έχετε φάει αρκετά μπορεί επίσης να έχει ως συνέπεια τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Η κατανάλωση αλκοόλ όταν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή μπορεί κι αυτή να έχει ως συνέπεια την υπογλυκαιμία, ιδίως αν αντικαθιστά την λήψη τροφής. Όταν το σώμα προσπαθεί να αποβάλλει το αλκοόλ δεν δύναται να διευθετήσει κατάλληλα τα επίπεδα της γλυκόζης.

Άλλες αιτίες υπογλυκαιμίας

Δεν είναι απαραίτητο να πάσχετε από διαβήτη για να βιώσετε υπογλυκαιμία. Υπάρχουν κι άλλες αιτίες, οι οποίες περιλαμβάνουν:

  • συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή, όπως την κινίνη
  • κάποιες παθήσεις, όπως η ηπατίτιδα ή οι διαταραχές των νεφρών
  • ύπαρξη όγκου που παράγει υπερβολική ινσουλίνη
  • ενδοκρινολογικές διαταραχές, όπως ανεπάρκεια επινεφριδίων

Διάγνωση

Αν υποπτεύεστε ότι έχετε υπογλυκαιμία, είναι σημαντικό να την ελέγξετε άμεσα. Αν δεν έχετε μετρητή και βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή που αυξάνει την ινσουλίνη μιλήστε με τον γιατρό σας ώστε να προμηθευτείτε ένα μετρητή γλυκόζης αίματος.

Αν βιώνετε συχνά περιστατικά υπογλυκαιμίας – για παράδειγμα, μερικές φορές την εβδομάδα – επισκεφθείτε τον γιατρό σας άμεσα, ώστε να καθορίσει τον λόγο. Ο γιατρός σας θα πάρει το ιατρικό ιστορικό σας, θα σας ρωτήσει για τις διατροφικές σας συνήθειες και θα ζητήσει περισσότερες πληροφορίες για τα συμπτώματα που εμφανίζετε.

Αν δεν έχετε διαβήτη, αλλά υποπτεύεστε ότι έχετε υπογλυκαιμία, μιλήστε με τον γιατρό σας για τα συμπτώματά σας. Εκείνος θα κάνει κλινική εξέταση χρησιμοποιώντας τρία κριτήρια, γνωστά κάποιες φορές κι ως η «τριάδα του Whipple», ώστε να διαγνώσει αν έχετε υπογλυκαιμία. Τα κριτήρια περιλαμβάνουν:

  • Σημάδια και συμπτώματα χαμηλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα: ο γιατρός σας ίσως σας ζητήσει να νηστέψετε, ή να απέχετε από την κατανάλωση ποτών και τροφίμων για μια παρατεταμένη χρονική περίοδο, ώστε να παρατηρήσει τα σημάδια και τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας.
  • Καταγραφή των επιπέδων σακχάρου στο αίμα όταν εμφανίζονται τα σημάδια και τα συμπτώματά σας: ο γιατρός σας θα σας ζητήσει να κάνετε εξετάσεις αίματος για να αναλύσει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σας εργαστηριακά.
  • Εξαφάνιση των σημαδιών και συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας: ο γιατρός σας θα θελήσει να μάθει αν τα σημάδια και τα συμπτώματα χαμηλής πίεσης εξαφανίζονται όταν αυξάνονται τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σας.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας προμηθεύσει με ένα μετρητή γλυκόζης αίματος – μια μικρή συσκευή χειρός εξέτασης αίματος – ώστε να ανιχνεύσετε το σάκχαρο στο αίμα για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο στο σπίτι. Θα σας δώσει οδηγίες να εξετάζετε το σάκχαρο στο αίμα κατά την διάρκεια συγκεκριμένων χρονικών στιγμών μέσα στην ημέρα, όπως μετά το πρωινό ξύπνημα ή μετά την κατανάλωση γευμάτων.

Για να κάνετε την εξέταση θα πρέπει να τρυπήσετε το δάχτυλό σας με μια μικρή βελόνα (βρίσκεται στο κυτίο εξέτασης). Θα τοποθετήσετε ένα δείγμα σε μια λωρίδα την οποία θα εισάγετε στον μετρητή.

Αν δεν έχετε στην διάθεσή σας μετρητή και βιώνετε σημάδια ή συμπτώματα υπογλυκαιμίας ταυτόχρονα με διαβήτη, ίσως αυτά τα συμπτώματα να είναι από μόνα τους αρκετά για να γίνει διάγνωση της υπογλυκαιμίας.

Βεβαιωθείτε ότι θα την αντιμετωπίσετε άμεσα. Χρησιμοποιήστε τις συμβουλές για τα 15 γραμμάρια υδατάνθρακα που πρέπει να καταναλώσετε όπως περιγράφονται παραπάνω. Κάνετε επανέλεγχο στα επόμενα 15 λεπτά, κι αν το σάκχαρο δεν έχει αυξηθεί καταναλώστε άλλα 15 γραμμάρια υδατάνθρακα.

Αν τα επίπεδα σακχάρου σας δεν ανταποκρίνονται, επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας ή με τα επείγοντα ιατρεία. Αν αμφιβάλλετε, αντιμετωπίστε με θεραπεία.

Τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας, συνήθως, χειροτερεύουν αν δεν τύχουν θεραπείας. Επισκεφθείτε ένα γιατρό αν πάσχετε από διαβήτη και τα επίπεδα του σακχάρου σας είναι χαμηλά συχνά, ή αν βιώνετε τέτοια συμπτώματα, ακόμη κι αν δεν πάσχετε από διαβήτη. 

Θεραπεία

Όταν τα επίπεδα σακχάρου είναι πολύ χαμηλά, το κλειδί είναι να καταναλώσετε ‘ένα τρόφιμο που περιέχει υδατάνθρακες. Αν πάσχετε από διαβήτη, προσπαθήστε να έχετε πάντα στην διάθεσή σας σνακς με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες.

Η Αμερικανική Εταιρεία για τον Διαβήτη προτείνει τα σνακς σας να περιέχουν τουλάχιστον 15 γραμμάρια υδατανθράκων. Μερικά κατάλληλα σνακς είναι:

  • μπάρες από γκρανόλα
  • φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα
  • φρέσκοι χυμοί
  • πρέτσελ
  • μπισκότα

Μπορείτε επίσης να καταναλώσετε ταμπλέτες γλυκόζης, ώστε να αυξήσετε τα επίπεδα σακχάρου τάχιστα αν είναι χαμηλά. Οι ταμπλέτες αυτές χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή. Είναι σημαντικό να ελέγξετε πόσα γραμμάρια περιέχονται σε κάθε ταμπλέτα πριν την κατανάλωση. Ο στόχος είναι η κατανάλωση 15 με 20 γραμμαρίων υδατάνθρακα.

Περιμένετε 15 λεπτά αφού φάτε ή πάρετε μια ταμπλέτα γλυκόζης και ελέγξτε το σάκχαρο ξανά. Αν το σάκχαρο σας δεν αυξηθεί καταναλώστε άλλα 15 γραμμάρια υδατάνθρακα ή άλλη μια δοσολογία από τις ταμπλέτες γλυκόζης. Επαναλάβετε μέχρι τα επίπεδα του σακχάρου να αυξηθούν.

Αν το επόμενο τακτικά προγραμματισμένο γεύμα σας καθυστερεί, καταναλώστε ένα μικρό σνακ μετά το επεισόδιο υπογλυκαιμίας.

Βεβαιωθείτε ότι δεν καταναλώνετε υπερβολική ποσότητα τροφής, γιατί μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα υπερβολικά υψηλές τιμές σακχάρου.

Πρόληψη

Υπάρχουν πολύ τρόποι να αποφύγετε την υπογλυκαιμία.

Συχνός έλεγχος

Αν ελέγχετε τα επίπεδα σακχάρου σας τακτικά θα σας βοηθήσει να τα διατηρείτε υπό έλεγχο. Αν έχετε βιώσει επεισόδια υπογλυκαιμίας στο παρελθόν, καλό θα ήταν να κάνετε έλεγχο του σακχάρου σας πριν την οδήγηση ή τον χειρισμό βαρέων μηχανημάτων.

Μιλήστε με τον γιατρό σας για το πότε και το πόσο συχνά θα πρέπει να ελέγχετε το σάκχαρο σας.

Σνακ σε ετοιμότητα

Μια καλή ιδέα θα ήταν να καταναλώσετε ένα σνακ πριν φύγετε από το σπίτι, ειδικά αν γνωρίζετε ότι θα περάσουν περισσότερες από πέντε ώρες μέχρι το επόμενο ολοκληρωμένο σας γεύμα ή να τα επίπεδα σακχάρου είναι μικρότερα των 100 mg/dL.

Άλλη καλή ιδέα είναι να έχετε πάντα μαζί σας σνακ πλούσια σε υδατάνθρακες σε περίπτωση που η πίεσή σας πέσει υπερβολικά, ενώ είστε έξω. Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, οι μπάρες γκρανόλας, τα φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα, οι φρέσκοι χυμοί, τα πρέτσελ και τα μπισκότα αποτελούν καλές επιλογές.

Καύσιμα κατά την άσκηση

Η άσκηση χρησιμοποιεί ενέργεια, συνεπώς μπορεί να προκαλέσει τάχιστη πτώση της πίεσης αν δεν έχετε φάει σωστά προηγουμένως. Πρώτα ελέγξτε το σάκχαρο μια με δυο ώρες πριν την άσκηση ώστε να βεβαιωθείτε ότι βρίσκεται στα επιθυμητά επίπεδα πριν ξεκινήσετε να ασκείστε.

Αν είναι πολύ χαμηλά, καταναλώστε ένα μικρό γεύμα ή ένα σνακ πλούσιο σε υδατάνθρακες.

Αν σχεδιάζετε να ασκηθείτε για μια ώρα ή και παραπάνω, καταναλώστε επιπλέον υδατάνθρακες κατά την διάρκεια της άσκησης. Ζελέ για την άσκηση, ποτά άθλησης, μπάρες γκρανόλας ή ακόμη και γλυκές μπάρες μπορούν να προσφέρουν στο σώμα μια γρήγορη αύξηση της γλυκόζης κατά την διάρκεια της άσκησης.

Συνεργαστείτε με τον γιατρό σας για να ανακαλύψετε ποιο πρόγραμμα είναι το καταλληλότερο γιε εσάς.

Η μέτρια ως υπερβολική άσκηση μπορεί να είναι η αιτία της πτώσης των επιπέδου του σακχάρου σας ως και 24 ώρες μετά την άσκηση. Θα πρέπει να ελέγξετε την γλυκόζη στο αίμα σας αμέσως μετά την άσκηση, καθώς και κάθε δύο ως τέσσερις ώρες μετά μέχρι να κοιμηθείτε. Αποφύγετε την έντονη άσκηση πριν τον ύπνο.

Να ακολουθείτε τις συμβουλές του γιατρού σας

Αν ακολουθείτε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα γευμάτων ή λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή που αυξάνει την ινσουλίνη ώστε να ελέγχετε το σάκχαρο, είναι σημαντικό να ακολουθείτε πιστά το πρόγραμμα του γιατρού σας, ώστε να αποφύγετε την πτώση της πίεσης.

Αν δεν καταναλώνετε τα κατάλληλα τρόφιμα ή δεν λαμβάνετε την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή στην κατάλληλη ώρα, μπορεί να πέσουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σας. Να επισκέπτεστε συχνά τον γιατρό σας, ώστε να μπορέσει να προσαρμόσει το πρόγραμμα της θεραπείας σας όταν κρίνει απαραίτητο.

Επιπλοκές

Τα ήπια χαμηλά επίπεδα σακχάρου είναι σχετικά συνηθισμένα σε άτομα με διαβήτη. Τα πολύ χαμηλά επίπεδα σακχάρου αποτελούν κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή. Μπορεί να έχουν ως συνέπεια επιληπτικές κρίσεις ή βλάβες στο νευρικό σύστημα αν δεν αντιμετωπιστούν για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Η άμεση αντιμετώπιση είναι κριτικής σημασίας.

Είναι σημαντικό να μάθετε να αναγνωρίζετε τα συμπτώματά σας και να τα αντιμετωπίζετε γρήγορα. Είναι σημαντικό τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο υπογλυκαιμιών να έχουν το κυτίο γλυκαγόνης – ένα φάρμακο που αυξάνει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Συζητήστε με τον γιατρό σας και λάβετε περισσότερες πληροφορίες.

Ίσως θελήσετε να μιλήσετε και με άτομα του φιλικού σας ή του οικογενειακού σας περιβάλλοντος, με άτομα που ασκείστε μαζί ή με συναδέλφους για το πώς μπορούν να σας φροντίσουν σε περίπτωση που το σάκχαρό σας πέσει πολύ χαμηλά.

Θα πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα υπογλυκαιμίας και να ξέρουν πώς να χρησιμοποιήσουν την γλυκαγόνη, καθώς και να κατανοήσουν πόσο σημαντικό είναι να καλέσουν το 166 σε περίπτωση που χάσετε τις αισθήσεις σας.

Καλή ιδέα είναι και το να φοράτε ένα βραχιόλι ιατρικής αναγνώρισης. Μπορεί να βοηθήσει τους επαγγελματίες υγείας να σας παρέχουν την κατάλληλη βοήθεια σε περίπτωση που χρειαστείτε επείγουσα ιατρική φροντίδα.

Αντιμετωπίστε την χαμηλή πίεση το συντομότερο δυνατό. Αποφύγετε την οδήγηση αν νιώθετε ότι έχετε χαμηλή πίεση, γιατί έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος ατυχήματος.

Συχνές ερωτήσεις

Ε:

Μόλις ξεκίνησα κάποιο πρόγραμμα για απώλεια βάρους κι βιώνω συνεχώς επεισόδια μεγάλης πτώσης των επιπέδων σακχάρου του αίματος μετά το πρωινό. Έχετε κάποιες συμβουλές;

Από την ομάδα μας στο Facebook

Α:

Ίσως να βιώνετε κάτι που ονομάζεται αντιδραστική υπογλυκαιμία, ‘ή χαμηλά επίπεδα σακχάρου μετά την κατανάλωση γεύματος, το οποίο συνήθως συμβαίνει εξαιτίας κάποιας αλλαγής στην διατροφή.

Για να διευθετήσετε το πρόβλημα, προτείνω σταθερά και συχνά γεύματα και σνακ κάθε τρεις με τέσσερις ώρες, τα οποία να περιέχουν υδατάνθρακες με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, λιπαρά και πρωτεΐνες.

Το να καταναλώνετε υδατάνθρακες με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες είναι σημαντικό, επειδή προσφέρουν στο σώμα την ζάχαρη που χρειάζεται, αλλά ταυτόχρονα είναι και η αιτία που το σώμα απελευθερώνει ινσουλίνη.

+ 4 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Hypoglycemia (low blood glucose). (2018). diabetes.org/living-with-diabetes/treatment-and-care/blood-glucose-control/hypoglycemia-low-blood.html

2. Mayo Clinic Staff. (2018). Hypoglycemia. mayoclinic.com/health/hypoglycemia/DS00198/

3. What is hypoglycemia. (2016). diabetes.niddk.nih.gov/dm/pubs/hypoglycemia/

4. Why is my blood glucose sometimes low after physical activity? (n.d.). joslin.org/info/why_is_my_blood_glucose_sometimes_low_after_physical_activity.html