Λευχαιμία

Αίτια

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για τη λευχαιμία;

Τα αίτια της λευχαιμίας δεν είναι γνωστά. Όμως, έχουν ταυτοποιηθεί αρκετοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο, όπως:

• Οικογενειακό ιστορικό λευχαιμίας
• Προηγούμενη θεραπεία για καρκίνο με χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία
• Έκθεση σε υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας
• Κάπνισμα, το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης οξείας μυελογενούς λευχαιμίας
• Έκθεση σε χημικές ουσίες, όπως το βενζόλιο
• Γενετικές ανωμαλίες, όπως το σύνδρομο Down
• Διαταραχές του αίματος, όπως το μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο που μερικές φορές καλείται «προλευχαιμία»

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της λευχαιμίας;

Τα συμπτώματα της λευχαιμίας περιλαμβάνουν:

• Κόπωση και αδυναμία που δεν ανακουφίζονται με ξεκούραση
• Πυρετό ή ρίγη
• Ακούσια απώλεια βάρους
• Συχνές μολύνσεις
• Υπερβολική εφίδρωση, ιδιαίτερα τη νύχτα
• Πρησμένους λεμφαδένες που δεν προκαλούν πόνο (κυρίως στο λαιμό και τις μασχάλες)
• Εύκολη αιμορραγία και δημιουργία μωλώπων
• Πόνο και ευαισθησία στα οστά
• Κόκκινα σημάδια στο δέρμα που ονομάζονται πετέχειες
• Διογκωμένο ήπαρ ή σπλήνα

Η λευχαιμία μπορεί επίσης να προκαλέσει συμπτώματα σε όργανα που έχουν προσβληθεί από τα καρκινικά κύτταρα. Για παράδειγμα, αν ο καρκίνος εξαπλωθεί στο κεντρικό νευρικό σύστημα, μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, ζάλη, ναυτία, εμετό, σύγχυση, απώλεια μυϊκού ελέγχου και επιληπτικές κρίσεις.

Η λευχαιμία μπορεί να εξαπλωθεί και σε άλλα μέρη του σώματος, όπως:

• Στους νεφρούς
• Στους πνεύμονες
• Στους όρχεις
• Στην καρδιά
• Στο γαστρεντερικό σωλήνα

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η λευχαιμία;

Ο γιατρός μπορεί να υποπτευθεί λευχαιμία αν έχετε συγκεκριμένους προδιαθεσικούς παράγοντες ή ανησυχητικά συμπτώματα. Η διάγνωση θα ξεκινήσει με ένα πλήρες ιστορικό και μια κλινική εξέταση, αλλά αυτή δεν είναι αρκετή. Απαιτούνται εξετάσεις αίματος, βιοψίες και απεικονιστικές τεχνικές για μια πλήρη διάγνωση.

Εξετάσεις

Υπάρχει μια πληθώρα εξετάσεων για τη διάγνωση της λευχαιμίας. Ένα αιμοδιάγραμμα θα καθορίσει τον αριθμό των ερυθρών και λευκών αιμοσφαιρίων, καθώς και των αιμοπεταλίων. Η εξέταση του αίματος κάτω από το μικροσκόπιο μπορεί επίσης να καταδείξει αν τα κύτταρα έχουν ανώμαλη εμφάνιση.

Δείγματα για βιοψίες μπορεί να ληφθούν από το μυελό των οστών και τους λεμφαδένες. Αυτά τα μικρά τμήματα ιστού βοηθούν στην ταυτοποίηση του τύπου της λευχαιμίας και του αναπτυξιακού ρυθμού. Οι βιοψίες σε όργανα, όπως το ήπαρ και ο σπλήνας, μπορούν να δείξουν αν ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση.

Ταυτοποίηση του τύπου

Μόλις η λευχαιμία διαγνωσθεί, θα πρέπει να καθοριστεί ο τύπος της.

Η οξεία μυελογενής και η οξεία λεμφογενής λευχαιμία αναγνωρίζονται με βάση την εμφάνιση των καρκινικών κυττάρων κάτω από το μικροσκόπιο και με βάση ποια κύτταρα έχουν επηρεαστεί. Η οξεία με τη χρόνια λεμφογενή λευχαιμία διακρίνονται ανάλογα με τον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων τη στιγμή της διάγνωσης. Η παρουσία ανώριμων λευκών αιμοσφαιρίων (μυελοβλαστών) στο αίμα και το νωτιαίο μυελό χρησιμοποιείται για τη διάκριση της οξείας από τη χρόνια μυελογενή λευχαιμία.

Η εκτίμηση της εξέλιξης

Μια πλειάδα εξετάσεων χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της εξέλιξης της νόσου:

• Η κυτταρομετρία ροής ελέγχει το DNA των καρκινικών κυττάρων και καθορίζει το ρυθμό ανάπτυξής τους.
• Οι απεικονιστικές τεχνικές, όπως οι ακτίνες-Χ, ο υπέρηχος και η αξονική τομογραφία, βοηθούν στον εντοπισμό οποιασδήποτε βλάβης έχει προκληθεί στα όργανα από τη λευχαιμία.
• Ο έλεγχος της ηπατικής λειτουργίας δείχνει αν τα καρκινικά κύτταρα έχουν εισβάλει στο ήπαρ.
• Η οσφυονωτιαία παρακέντηση πραγματοποιείται εισάγοντας μια λεπτή βελόνα ανάμεσα στους σπονδύλους στο κατώτερο μέρος της σπονδυλικής στήλης. Αυτό επιτρέπει στο γιατρό να συλλέξει νωτιαίο υγρό και να διαπιστώσει αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Θεραπεία

Πώς θεραπεύεται η λευχαιμία;

Η λευχαιμία συνήθως θεραπεύεται από έναν αιματολόγο-ογκολόγο. Αυτές οι δύο ειδικότητες εξειδικεύονται στις διαταραχές και τον καρκίνο του αίματος. Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο και το στάδιο του καρκίνου. Κάποιες μορφές λευχαιμίας εξελίσσονται αργά και δεν χρήζουν άμεσης θεραπείας. Γενικά, η θεραπεία για τη λευχαιμία συνήθως περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:

• Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φάρμακα για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα. Ανάλογα με τον τύπο της λευχαιμίας, μπορεί να λάβετε ένα φάρμακο ή συνδυασμό φαρμάκων.
• Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί υψηλής ενέργειας ακτινοβολία για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα και να αναστείλει την ανάπτυξή τους. Μπορεί να εφαρμοστεί σε μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος ή σε ολόκληρο το σώμα.
• Η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων αντικαθιστά τον πάσχοντα μυελό των οστών με υγιή, προερχόμενο είτε από το ίδιο σας το σώμα (αυτόλογη μεταμόσχευση) είτε από ένα δότη (ομόλογη μεταμόσχευση).
• Η βιολογική θεραπεία ή ανοσοθεραπεία χρησιμοποιεί μεθόδους που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει και να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα.
• Η στοχευμένη θεραπεία χρησιμοποιεί φάρμακα που εκμεταλλεύονται τα «αδύναμα σημεία» των καρκινικών κυττάρων. Για παράδειγμα, η ιματινίμπη (Gleevec) είναι ένα στοχευμένο φάρμακο που χρησιμοποιείται κατά της χρόνιας μυελογενούς λευχαιμίας.

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση;

Η μακροπρόθεσμη έκβαση για τα άτομα με λευχαιμία εξαρτάται από τον τύπο του καρκίνου και το στάδιό του τη στιγμή της διάγνωσης. Όσο συντομότερα εντοπίζεται και θεραπεύεται η λευχαιμία, τόσο καλύτερες είναι οι πιθανότητες επιβίωσης. Ορισμένοι παράγοντες, όπως η ηλικία, το ιστορικό αιματολογικών διαταραχών και οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες, μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην τελική έκβαση.

Σύμφωνα με το Αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο για τον Καρκίνο, ο αριθμός των θανάτων από λευχαιμία πέφτει περίπου 1% κάθε χρόνο από το 2005 ως το 2014. Από το 2007 ως το 2013, η πιθανότητα πενταετούς επιβίωσης ήταν 60,6%.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι αυτό το νούμερο περιλαμβάνει ανθρώπους όλων των ηλικιών και όλων των τύπων λευχαιμίας. Δεν είναι προγνωστικό της έκβασης οποιουδήποτε ασθενούς. Η κάθε κατάσταση και το κάθε άτομο είναι μοναδικά.