Νόσος οσμής ούρων σαν σιρόπι σφενδάμου (MSUD)

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της MSUD;

Ορισμένα αρχικά χαρακτηριστικά συμπτώματα της κλασικής MSUD είναι τα εξής:

• Λήθαργος
• Απώλεια όρεξης
• Απώλεια βάρους
• Αδύναμη θηλαστική κίνηση
• Ευερεθιστότητα
• Χαρακτηριστική οσμή σαν σιρόπι σφενδάμου στο κερί του αυτιού, τον ιδρώτα και τα ούρα
• Ανώμαλα πρότυπα ύπνου
• Εναλλασσόμενα επεισόδια υπερτονίας (μυϊκής ακαμψίας) και υποτονίας (μυϊκής αδυναμίας)
• Κλάμα υψηλής συχνότητας

Οι ενδείξεις της ενδιάμεσης MSUD και της MSUD που ανταποκρίνεται στη θειαμίνη περιλαμβάνουν:

• Επιληπτικές κρίσεις
• Νευρολογικές διαταραχές
• Αναπτυξιακή καθυστέρηση
• Προβλήματα σίτισης
• Μειωμένη ανάπτυξη
• Χαρακτηριστική οσμή σαν σιρόπι σφενδάμου στο κερί του αυτιού, τον ιδρώτα και τα ούρα

Αίτια

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση της MSUD;

Ο Εθνικός Οργανισμός Σπάνιων Διαταραχών (NORD) των ΗΠΑ αναφέρει ότι η MSUD εμφανίζεται στην ίδια συχνότητα σε άντρες και γυναίκες (περίπου 1 στα 185.000 άτομα).

Ο κίνδυνος εμφάνισης οποιασδήποτε μορφής της MSUD εξαρτάται από το εάν οι γονείς είναι φορείς της ασθένειας. Εάν και οι δύο γονείς είναι φορείς, το παιδί έχει:

• 25% πιθανότητα να κληρονομήσει δύο μεταλλαγμένα γονίδια και να εμφανίσει τη νόσο MSUD
• 50% πιθανότητα να κληρονομήσει μόνο ένα μεταλλαγμένο γονίδιο και να είναι φορέας
• 25% πιθανότητα να κληρονομήσει ένα φυσιολογικό γονίδιο από τον κάθε γονέα

Εάν έχετε δύο φυσιολογικά γονίδια για το ένζυμο BCKDC, δεν μπορείτε να κληροδοτήσετε τη νόσο στα παιδιά σας.

Όταν δύο γονείς φέρουν το υπολειπόμενο μεταλλαγμένο γονίδιο, είναι πιθανό ένα από τα παιδιά να πάσχει από τη νόσο ενώ τα άλλα να μην πάσχουν. Όμως, τα παιδιά που δεν πάσχουν έχουν 50% πιθανότητες να είναι φορείς. Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες να αποκτήσουν αργότερα παιδιά με την εν λόγω νόσο.

Ποιες είναι οι αιτίες της MSUD;

Η MSUD είναι μία υπολειπόμενη γενετική διαταραχή. Όλες οι μορφές της νόσου κληρονομούνται από τους γονείς στα παιδιά. Οι τέσσερις υποτύποι της ασθένειας προκαλούνται από μεταλλαγές στα γονίδια που σχετίζονται με τα ένζυμα BCKDC. Όταν αυτά τα γονίδια έχουν μεταλλάξεις, τα ένζυμα BCKDC δεν παράγονται ή δεν λειτουργούν φυσιολογικά. Αυτές οι γονιδιακές μεταλλαγές κληρονομούνται λόγω των χρωμοσωμάτων που έχετε λάβει από τους γονείς σας.

Τυπικά, οι γονείς με παιδιά που πάσχουν από την MSUD είναι φορείς της ασθένειας και φέρουν ένα μεταλλαγμένο και ένα φυσιολογικό γονίδιο. Παρόλο που φέρουν το μεταλλαγμένο γονίδιο, δεν επηρεάζονται από αυτό. Η ύπαρξη της νόσου σημαίνει ότι έχετε κληρονομήσει ένα μεταλλαγμένο γονίδιο για το BCKDC από τον κάθε γονέα.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η MSUD;

Τα δεδομένα από το Εθνικό Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου Νεογνών και Κέντρο Γενετικών Πόρων (NNSGRC) των ΗΠΑ υποδεικνύουν ότι κάθε Πολιτεία στις Ηνωμένες Πολιτείες ελέγχει τα νεογνά για MSUD ως μέρος του τυπικού προγράμματος ελέγχου των νεογνών. Αυτό πραγματοποιείται μέσω μίας εξέτασης αίματος η οποία ελέγχει για περισσότερες από 30 διαφορετικές διαταραχές.

Η ταυτοποίηση της παρουσίας MSUD στη γέννηση είναι κρίσιμη για την πρόληψη μακροχρόνιας βλάβης. Σε περιπτώσεις όπου και οι δύο γονείς είναι φορείς και το παιδί είναι αρνητικό για MSUD, επιπρόσθετες εξετάσεις πραγματοποιούνται για την επιβεβαίωση των ευρημάτων και την πρόληψη έναρξη των συμπτωμάτων.

Όταν τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά τη νεογνική ηλικία, η διάγνωση της MSUD πραγματοποιείται με μία ανάλυση ούρων ή αίματος. Η ανάλυση ούρων μπορεί να εντοπίσει υψηλή συγκέντρωση κετοξέων και οι εξετάσεις αίματος να ανιχνεύσουν υψηλή συγκέντρωση αμινοξέων. Η διάγνωση της MSUD μπορεί επίσης να επιβεβαιωθεί με μία ενζυμική ανάλυση λευκών αιμοσφαιρίων ή κυττάρων του δέρματος.

Αν ανησυχείτε ότι μπορεί να είστε φορέας της MSUD, ο γενετικός έλεγχος θα επιβεβαιώσει εάν φέρετε ένα από τα μεταλλαγμένα γονίδια που προκαλούν τη νόσο. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο γιατρός μπορεί να λάβει δείγμα χοριακών λαχνών ή να πραγματοποιήσει αμνιοπαρακέντηση για τη διάγνωση του εμβρύου.

Επιπλοκές

Ποιες είναι οι επιπλοκές της MSUD;

Οι επιπλοκές που προκύπτουν αν η MSUD δεν διαγνωστεί και δεν αντιμετωπιστεί είναι σοβαρές έως θανατηφόρες. Ακόμη και βρέφη που βρίσκονται σε θεραπευτικό πλάνο μπορεί να βιώσουν περιστατικά εξαιρετικής ασθένειας, που ονομάζονται μεταβολικές κρίσεις.  

Οι μεταβολικές κρίσεις εκδηλώνονται όταν υπάρξει ξαφνική και έντονη αύξηση στα αμινοξέα BCAAs στο σύστημα. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή σωματική και νευρολογική βλάβη. Η μεταβολική κρίση συνήθως υποδηλώνεται από:

• Εξαιρετική κόπωση ή λήθαργο
• Απώλεια επαγρύπνησης
• Ευερεθιστότητα
• Εμετό

Όταν η MSUD δεν διαγιγνώσκεται, ή οι μεταβολικές κρίσεις δεν αντιμετωπίζονται, μπορεί να εμφανιστούν οι ακόλουθες σοβαρές επιπλοκές:

• Επιληπτικές κρίσεις
• Οίδημα του εγκεφάλου
• Έλλειψη αιματικής ροής στον εγκέφαλο
• Μεταβολική οξέωση – μία κατάσταση στην οποία το αίμα περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις οξέων
• Κώμα

Όταν εμφανιστούν τα προαναφερθέντα, μπορούν να οδηγήσουν σε:

• Έντονη νευρολογική βλάβη
• Νοητική αναπηρία
• Τύφλωση
• Σπαστικότητα

Τελικά μπορεί να αναπτυχθούν απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές, οδηγώντας στο θάνατο, ιδιαίτερα εάν δεν ληφθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η MSUD;

Εάν το βρέφος σας διαγνωστεί με MSUD, η άμεση ιατρική θεραπεία μπορεί να αποτρέψει σοβαρά ιατρικά προβλήματα και νοητική υστέρηση. Η αρχική θεραπεία περιλαμβάνει τη μείωση των επιπέδων των αμινοξέων BCAAs στο αίμα του βρέφους.

Τυπικά, αυτό πραγματοποιείται με χορήγηση ενδοφλέβιων αμινοξέων που δεν περιέχουν BCAAs, σε συνδυασμό με γλυκόζη για επιπλέον θερμίδες. Η θεραπεία θα προωθήσει τη χρήση της υπάρχουσας λευκίνης, ισολευκίνης και βαλίνης στο σώμα. Ταυτόχρονα, θα μειώσει τα επίπεδα των BCAAs και θα παρέχει τις απαραίτητες πρωτεΐνες.

Ο γιατρός θα δημιουργήσει ένα μακροπρόθεσμο πλάνο για το παιδί με MSUD σε συνεργασία με έναν εξειδικευμένο σε μεταβολικές διαταραχές γιατρό και ένα διατροφολόγο. Ο στόχος της θεραπείας είναι να παρέχει στο παιδί τις απαραίτητες πρωτεΐνες και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για μία υγιή ανάπτυξη. Το θεραπευτικό πλάνο επίσης θα αποφύγει την υπερβολική συσσώρευση των BCAAs στο αίμα.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η MSUD;

Εφόσον h MSUD είναι μία κληρονομική διαταραχή, δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης. Ένας γενετικός σύμβουλος θα καθορίσει τον κίνδυνο να αποκτήσετε παιδί με MSUD. Με το γενετικό έλεγχο μπορείτε να διαπιστώσετε εάν εσείς ή ο/η σύντροφός σας είστε φορείς της νόσου. Μία εξέταση DNA μπορεί να ταυτοποιήσει τη νόσο στο έμβρυο πριν τη γέννηση.

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση της MSUD;

Τα παιδιά με MSUD μπορούν να ζήσουν μία φυσιολογική και δραστήρια ζωή. Η τακτική ιατρική παρακολούθηση και η προσοχή στους διατροφικούς περιορισμούς θα βοηθήσουν το παιδί να αποφύγει πιθανές επιπλοκές. Ωστόσο, ακόμη και με τον προσεκτικό έλεγχο, μπορεί να εμφανιστούν μεταβολικές κρίσεις. Ενημερώστε αμέσως το γιατρό σας αν το παιδί σας εμφανίσει συμπτώματα MSUD. Μπορείτε να επιτύχετε τα βέλτιστα αποτελέσματα εάν η θεραπεία ξεκινήσει έγκαιρα.