Υπνοβασία

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες της υπνοβασίας;

Η υπνοβασία μπορεί να αποτελεί ένδειξη υποκείμενης ιατρικής πάθησης, όπως το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, η αποφρακτική υπνική άπνοια, η νόσος γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης ή οι ημικρανίες. Ο γιατρός θα σας εξετάσει για όλες αυτές τις αντιμετωπίσιμες παθήσεις.

Η υπνοβασία έχει γονιδιακή σύνδεση. Εάν οι γονείς σας έχουν ιστορικό υπνοβασίας, είναι αρκετά πιθανό ότι και εσείς θα υπνοβατείτε.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, συγκεκριμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν υπνοβασία. Τέτοιου είδους φάρμακα είναι ένα φάρμακο που βοηθά στον ύπνο, η ζολπιδέμη, καθώς και συγκεκριμένα αντιισταμινικά.

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπνοβασίας;

Η υπνοβασία εκδηλώνεται κυρίως σε παιδιά 4 έως 8 ετών. Είναι πιο πιθανό να συμβεί κατά τη διάρκεια του ύπνου χωρίς ταχείες οφθαλμικές κινήσεις (NREM ύπνος) και νωρίς τη νύχτα – περίπου μία με δύο ώρες αφότου το άτομο έχει κοιμηθεί.

Τα συμπτώματα ποικίλουν από άτομο σε άτομο, αλλά συνήθως οι υπνοβάτες κάθονται στο κρεβάτι, ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους, έχουν ανέκφραστη όψη, περπατούν στο σπίτι πραγματοποιώντας καθημερινές δραστηριότητες, όπως να αναβοσβήνουν τα φώτα, μιλούν ή κινούνται με έναν ακατανόητο τρόπο.

Σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα για τον Ύπνο των ΗΠΑ, μπορείτε και πρέπει να ξυπνήσετε έναν υπνοβάτη την ώρα που υπνοβατεί. Θα πρέπει να ξυπνήσετε το άτομο ήρεμα, ώστε να μην το ταράξετε. Ωστόσο, ένας υπνοβάτης είναι δύσκολο να ξυπνήσει και στην αρχή θα βιώσει σύγχυση αναφορικά με το πού βρίσκεται. Οδηγήστε ήρεμα το άτομο πίσω στο κρεβάτι του.

Οι περισσότεροι υπνοβάτες δεν έχουν μνήμη των επεισοδίων υπνοβασίας.

Η υπνοβασία τυπικά δεν εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια ενός σύντομου μεσημεριανού ύπνου, επειδή αυτός ο ύπνος δεν είναι αρκετά βαθύς.

Διάγνωση

Πώς διαγνώσκεται η υπνοβασία;

Η υπνοβασία δεν αποτελεί πάντα αιτία ανησυχίας. Τα περισσότερα παιδιά παύουν να υπνοβατούν καθώς μεγαλώνουν. Ωστόσο, εάν η υπνοβασία σάς έχει οδηγήσει σε τραυματισμούς ή βιώνετε τακτικά επεισόδια υπνοβασίας στη σειρά, θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας για να αποκλείσετε τυχόν ιατρικές παθήσεις που μπορεί να προκαλούν το πρόβλημα.

Κρατήστε ένα ημερολόγιο ύπνου ώστε να προετοιμαστείτε για το ραντεβού με τον γιατρό σας. Στο ημερολόγιο καταγράψτε τις τροφές και τα ροφήματα που καταναλώνετε πριν τον ύπνο, το χρονικό διάστημα που κοιμάστε και οποιαδήποτε συμπτώματα βιώνετε κατά τη διάρκεια της υπνοβασίας.

Επειδή μπορεί να μην έχετε πλήρη επίγνωση των συμπτωμάτων υπνοβασίας, ρωτήστε τα άτομα με τα οποία διαβιείτε αναφορικά με τα πρότυπα της υπνοβασίας σας. Ζητήστε τους να περιγράψουν τα συμπτώματά σας και καταγράψτε τα επίσης το ημερολόγιο.

Εάν ο γιατρός υποπτεύεται ότι μπορεί να πάσχετε από κάποια διαταραχή του ύπνου, θα σας προτείνει να υποβληθείτε σε μία μελέτη ύπνου. Κατά τη διάρκεια αυτής της μελέτης, ειδικοί ύπνου θα παρακολουθούν τα εγκεφαλικά σας κύματα, τον καρδιακό ρυθμό και άλλες ζωτικές ενδείξεις για όσο διάστημα κοιμάστε. Αυτές οι πληροφορίες θα βοηθήσουν το γιατρό να σάς διαγνώσει με κάποια πιθανή διαταραχή του ύπνου.

Θεραπεία

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές της υπνοβασίας;

Τυπικά δεν χρειάζονται φάρμακα και άλλες ιατρικές θεραπείες για την υπνοβασία. Αν έχετε ένα παιδί το οποίο υπνοβατεί, οδηγήστε το ήπια ξανά στο κρεβάτι του.

Η θεραπεία της υποκείμενης πάθησης που προκαλεί την υπνοβασία, όπως το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, θα βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των επεισοδίων. Για αυτό, θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας εάν η υπνοβασία αποτελεί επίμονο πρόβλημα. Θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει κάποια υποκείμενη πάθηση που προκαλεί την υπνοβασία.

Επειδή δεν έχετε πλήρη επίγνωση του περιβάλλοντός σας όταν κοιμάστε, ελλοχεύει ο κίνδυνος τραυματισμού του εαυτού σας, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια πτώσεων. Εάν είστε επιρρεπείς στην υπνοβασία, θα πρέπει να αξιολογήσετε το σπίτι σας για πιθανούς κινδύνους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πτώση. Θα πρέπει να ασφαλίσετε τα ηλεκτρικά καλώδια στους τοίχους, να κλειδώνετε τις πόρτες και τα παράθυρα προτού ξαπλώσετε και να απομακρύνετε έπιπλα από τους διαδρόμους. Εάν το δωμάτιό σας βρίσκεται σε όροφο του σπιτιού, θα πρέπει να βάλετε μία πόρτα στο άνω μέρος της σκάλας, ώστε να αποτρέψετε μία πτώση.

Φαρμακευτική αγωγή

Εάν η υπνοβασία συνεχίζεται, φάρμακα όπως οι βενζοδιαζεπίνες ή τα αντικαταθλιπτικά, μπορούν να μειώσουν τα επεισόδια. Οι βενζοδιαζεπίνες είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της αγωνίας, αλλά επίσης είναι χρήσιμα στην αντιμετώπιση διαταραχών του ύπνου. Η κλοναζεπάμη και η διαζεπάμη, συγκεκριμένα, συνεισφέρουν στη μείωση των επεισοδίων υπνοβασίας. Τα αντικαταθλιπτικά και οι βενζοδιαζεπίνες βοηθούν το άτομο να ανακουφιστεί από το άγχος και την αγωνία, παράγοντες που μπορεί να αυξάνουν την πιθανότητα υπνοβασίας.

Ύπνωση

Η ύπνωση είναι μία εναλλακτική θεραπεία, η οποία βοηθά κάποιους ασθενείς με υπνοβασία. Η ύπνωση φέρνει το άτομο σε μία πολύ χαλαρή και εστιασμένη κατάσταση του μυαλού. Στη συνέχεια, ο θεραπευτής θα προτείνει στο άτομο εξατομικευμένες θεραπείες για την πάθησή του (καθώς το άτομο βρίσκεται ακόμη σε κατάσταση ύπνωσης). Η πεποίθηση είναι ότι αυτές οι θεραπευτικές προτάσεις εντυπώνονται στο συνειδητό με έναν πιο βαθύ τρόπο, επειδή το άτομο είναι πιο δεκτικό στην κατάσταση ύπνωσης.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η υπνοβασία;

Συγκεκριμένοι παράγοντες φαίνεται πως μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης ενός επεισοδίου υπνοβασίας. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως ελαχιστοποίηση του άγχους, της αγωνίας ή των εντάσεων. Προτού κοιμηθείτε, κάντε κάτι που σας χαλαρώνει – για παράδειγμα, διαβάστε ένα βιβλίο, ακούστε την αγαπημένη σας μουσική ή κάνετε ένα ζεστό μπάνιο, ώστε να μειώσετε τις πιθανότητες υπνοβασίας.

Η υπερβολική εξάντληση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υπνοβασία. Προσπαθήστε να κοιμάστε επαρκώς κάθε βράδυ. Σε αυτό μπορεί να σας βοηθήσει ένα πρόγραμμα ύπνου, δηλαδή να κοιμάστε και να ξυπνάτε περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα. Επίσης, αποφύγετε την κατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ πριν τον ύπνο. Το αλκοόλ είναι ένα κατασταλτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος και μπορεί να πυροδοτήσει την υπνοβασία.