Διαταραχή πανικού (Κρίση πανικού)

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της διαταραχής πανικού συχνά κάνουν την αρχική τους εμφάνιση σε έφηβους ή νέους ενήλικες κάτω της ηλικίας των 25 ετών. Αν έχετε βιώσει τέσσερις ή περισσότερες κρίσεις πανικού, ή ζείτε με τον φόβο ότι θα βιώσετε μια καινούρια κρίση, αφού έχετε ήδη βιώσει μια άλλη στο παρελθόν, πιθανόν να πάσχετε από κάποια διαταραχή πανικού.

Οι κρίσεις πανικού προκαλούν έντονο φόβο ο οποίος εμφανίζεται ξαφνικά, συχνά χωρίς καμία προειδοποίηση. Μια κρίση τυπικά διαρκεί για 10 με 20 λεπτά, αλλά σε ακραίες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να έχουν και διάρκεια μεγαλύτερη της μίας ώρας. Η εμπειρία και τα συμπτώματα συχνά είναι διαφορετικά για τον καθένα.

Τα συνήθη συμπτώματα που σχετίζονται με τις κρίσεις πανικού περιλαμβάνουν:

• έντονη ταχυκαρδία ή ταχυπαλμία
• δυσκολία στην αναπνοή
• αίσθημα πνιγμού
• ζάλη (ίλιγγο)
• λιποθυμία
• ναυτία
• ιδρώτα ή κρυάδες
• τρόμο
• εναλλαγές στην ψυχική κατάσταση του ατόμου, συμπεριλαμβανομένων των αισθημάτων αποδυνάμωσης (αίσθημα μη πραγματικότητας) ή αποπροσωποποίησης (αίσθημα αποξένωσης από τον εαυτό)
• μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα χέρια ή στα πόδια
• στηθάγχη ή σφίξιμο
• φόβος θανάτου

Τα συμπτώματα μιας κρίσης πανικού συχνά εμφανίζονται χωρίς την ύπαρξη κάποιας προφανούς αιτίας. Τυπικά, τα συμπτώματα είναι δυσανάλογα προς τους υπάρχοντες κινδύνους στον περιβάλλοντα χώρο. Επειδή ωστόσο οι κρίσεις είναι απρόβλεπτες μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά το πώς λειτουργείτε.

Ο φόβος ότι μπορεί να βιώσετε μια κρίση πανικού ή η ανάμνηση μιας παρελθούσας κρίσης πανικού μπορεί να προκαλέσουν μια καινούρια κρίση πανικού.

Αίτια

Οι αιτίες που σχετίζονται με τις διαταραχές πανικού δεν έχουν γίνει ξεκάθαρα κατανοητές. Έρευνες έχουν δείξει ότι ίσως να υπάρχει γενετικός συσχετισμός. Έχουν επίσης συνδεθεί με ιδιαίτερα σημαντικές μεταβολές στην ζωή ενός ατόμου. Η μετακόμιση από την πατρική εστία, ο γάμος ή η απόκτηση ενός παιδιού είναι όλα σημαντικές μεταβολές στην ζωή ενός ατόμου και μπορεί να προκαλέσουν άγχος, το οποίο να έχει ως συνέπεια την εμφάνιση κάποιας διαταραχής πανικού.

Διάγνωση

Αν βιώσετε τα συμπτώματα μιας κρίσης πανικού, ίσως χρειαστεί να αναζητήσετε επειγόντως ιατρική μέριμνα. Τα περισσότερα άτομα που βιώνουν μια κρίση πανικού για πρώτη φορά νομίζουν ότι πρόκειται για καρδιακή προσβολή.

Ενώ βρίσκεστε στα ιατρεία για τα επείγοντα περιστατικά, ο επαγγελματίας υγείας θα διενεργήσει αρκετές εξετάσεις, ώστε να ελέγξει αν τα συμπτώματα σας οφείλονται σε καρδιακή προσβολή. Ίσως διενεργήσουν εξετάσεις αίματος, ώστε να αποκλείσουν άλλες παθήσεις με παρόμοια συμπτώματα, ή ηλεκτροκαρδιογράφημα για να ελέγξουν την λειτουργία της καρδιάς. Αν δεν προκύψει κάποια επείγουσα κατάσταση από τα συμπτώματα σας, θα σας παραπέμψουν στον τακτικό θεράποντα ιατρό σας.

Ο επαγγελματίας υγείας στον οποίο θα σας παραπέμψουν μπορεί να διενεργήσει κάποιες εξετάσεις ψυχικής υγείας και να ζητήσει πληροφορίες για τα συμπτώματα σας. Πριν διαγνώσει κάποια διαταραχή πανικού θα έχει πρώτα αποκλείσει οποιαδήποτε άλλη ιατρική διαταραχή/πάθηση.

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση της διαταραχής πανικού επικεντρώνεται στην μείωση ή την εξάλειψη των συμπτωμάτων σας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω θεραπείας με κατάλληλα εκπαιδευμένους επαγγελματίες και σε κάποιες περιπτώσεις μέσω φαρμακευτικής αγωγής. Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει την γνωστική - συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT). Η συγκεκριμένη θεραπεία σας διδάσκει πώς να μεταβάλετε τις σκέψεις και τις πράξεις σας, ώστε να μπορείτε να κατανοείτε τις κρίσεις σας και να ελέγχετε τον φόβο σας.

Η φαρμακευτική αγωγή που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση διαταραχών πανικού μπορεί να περιλαμβάνει την επιλεκτική επαναπρόσληψη αναστολέων σεροτονίνης (SSRIs), μια κατηγορία αντικαταθλιπτικών. Οι αναστολείς που μπορεί να συνταγογραφήσει ο γιατρός ίσως να περιλαμβάνουν:

• φλουοξετίνη
• παροξετίνη
• σερτραλίνη

Άλλες φαρμακευτικές αγωγές για την αντιμετώπιση των διαταραχών πανικού μερικές φορές περιλαμβάνουν:

• την επιλεκτική επαναπρόσληψη αναστολέων σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SΝRIs)
• τα αντιεπιληπτικά φάρμακα
• τις βενζοδιαζεπίνες (συνήθως χρησιμοποιούνται ως ηρεμιστικά), συμπεριλαμβανόμενης της διαζεπάμης και της κλοναζεπάμης
• τους αναστολείς μονοαμινικής οξειδάσης (MAOIs), ένα άλλο τύπο αντικαταθλιπτικών, τα οποία όμως δεν χρησιμοποιούνται συχνά λόγω σπάνιων αλλά σοβαρών παρενεργειών

Εκτός από τις θεραπείες αυτές, υπάρχουν και κάποια βήματα που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι ώστε να μειώσετε τα συμπτώματα σας, όπως:

• να διατηρείτε ένα τακτικό καθημερινό πρόγραμμα
• να ασκείστε τακτικά
• να κοιμάστε αρκετά
• να αποφεύγετε την πρόσληψη διεγερτικών όπως είναι η καφεΐνη

Πρόληψη

Η πρόληψη της διαταραχής πανικού ίσως να είναι πιθανή σε κάποιες περιπτώσεις. Μπορείτε ωστόσο να εργαστείτε με στόχο την μείωση των συμπτωμάτων αποφεύγοντας το αλκοόλ και τα διεγερτικά, όπως η καφεΐνη καθώς και τις παράνομες ουσίες. Θα σας βοηθήσει επίσης να παρατηρήσετε αν τα συμπτώματά άγχους σας εμφανίζονται μετά από γεγονότα που έχουν αναστατώσει έντονα την ζωή σας. Αν ενοχλείστε από κάποιο περιστατικό που βιώσατε, συζητήστε την κατάσταση με έναν επαγγελματία υγείας.

Εμπειρίες ασθενών

Τα άτομα που έχουν βιώσει κρίσεις πανικού τις περιγράφουν ως εξής:

«Κυριολεκτικά νιώθω ότι ο κόσμος μου καταρρέει – λες και ο,τι μόλις συμβαίνει είναι κατακλυσμιαίο γεγονός, παρόλο που μπορεί να είναι κάτι ασήμαντο.»

Ανώνυμος

"Όταν έκανα κρίση πανικού ένιωσα ότι παθαίνω καρδιακή προσβολή. Είχα πόνο στην πλάτη, μούδιασμα στο αριστερό μου χέρι και έντονο φόβου θανάτου. Ακολουθούσε εφίδρωση και αϋπνία. Είναι πολύ έντονο και άσχημο συναίσθημα. Κράτησε μήνες και κάποιες φορές είναι πολύ έντονο σε σχέση με άλλες. Μην το αφήσετε να σας ταλαιπωρήσει, ζητείστε ιατρική βοήθεια"

Π.Χ.

Ομάδες κινδύνου

Αν και οι αιτίες μιας διαταραχής πανικού δεν είναι εντελώς κατανοητές, οι πληροφορίες που σχετίζονται με την πάθηση αυτή υποδεικνύουν ότι κάποιες ομάδες πληθυσμού είναι πιθανότερο να εμφανίσουν διαταραχές. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο ψυχικής Υγείας, οι γυναίκες διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο από τους άντρες.

Έκβαση

Η διαταραχή πανικού συχνά είναι μια χρόνια (μακροπρόθεσμη) πάθηση με δυσκολίες στην αντιμετώπισή της. Κάποια άτομα που πάσχουν από την διαταραχή αυτή δεν ανταποκρίνονται θετικά στην θεραπεία. Άλλα άτομα μπορεί να βιώνουν κάποιες περιόδους χωρίς συμπτώματα και άλλες με αρκετά έντονα συμπτώματα. Οι περισσότεροι όμως ασθενείς που πάσχουν από την διαταραχή αυτή θα βιώσουν την ανακούφιση από κάποια συμπτώματα μέσω της θεραπείας.