Το καλοκαίρι έφτασε και όπως είναι γνωστό, οι αυξημένες θερμοκρασίες τείνουν σχεδόν πάντα να συνοδεύονται από αυξημένα επίπεδα γύρης και σκόνης στην ατμόσφαιρα. Κατά συνέπεια, οι εποχικές αλλεργίες αρχίζουν να παρουσιάζουν έξαρση, δυσκολεύοντας την καθημερινότητα των ατόμων με αλλεργίες. 

Αλλεργία ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου, αντιδρά σε αβλαβείς ουσίες του περιβάλλοντος, όπως η γύρη και η σκόνη, τις οποίες ωστόσο αντιλαμβάνεται ως βλαβερές. Ως αποτέλεσμα της αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος, προκαλούνται διάφορα συμπτώματα, όπως:

• Πυρετός
• Φτέρνισμα
• Καταρροή
• Βουλωμένη μύτη
• Κόκκινα μάτια
• Φαγούρα
• Φαγούρα στα μάτια
• Εξάνθημα στο δέρμα
• Έκζεμα
• Αναφυλαξία (σοβαρή και απειλητική για τη ζωή αλλεργική αντίδραση)

Για την αντιμετώπιση και διαχείριση των πιο πάνω συμπτωμάτων, τα οποία τείνουν σε ορισμένες περιπτώσεις να διαρκούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα -δεδομένου ότι η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει σε παρατεταμένες περιόδους εποχικών αλλεργιών- οι άνθρωποι χρησιμοποιούν καθημερινά αντιαλλεργικά φάρμακα. Πόσο ασφαλής είναι όμως αυτή η πρακτική; Πάμε να δούμε πιο κάτω τι αναφέρουν οι αλλεργιολόγοι.

Οι απειλητικές για τη ζωή αλλεργικές αντιδράσεις απαιτούν άμεση θεραπεία;

Στην πλειονότητά τους, οι αλλεργικές αντιδράσεις είναι ήπιες και δεν προκαλούν ιδιαίτερα προβλήματα πέραν από τα συμπτώματα που περιγράψαμε πιο πάνω. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που προκαλείται μια σοβαρή και απειλητική για τη ζωή αλλεργική αντίδραση, που ονομάζεται αναφυλαξία, η οποία προκαλεί σοβαρά συμπτώματα, όπως το πρήξιμο και η στένωση των πνευμόνων και των αεραγωγών. Για την αναφυλαξία κρίνεται απαραίτητη η άμεση ιατρική παρέμβαση. Ενημερωθείτε από τον γιατρό σας για το τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση αναφυλαξίας. (Αναφυλαξία: Γιατί κάθε αναφυλακτική αντίδραση είναι επείγον περιστατικό;)

Τα συμπτώματα της αναφυλαξίας κάνουν την εμφάνισή τους μέσα σε λίγα λεπτά από την έκθεση στο αλλεργιογόνο, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις εμφανίζονται εντός μερικών ορών από την έκθεση και περιλαμβάνουν:

• Χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Ναυτία και έμετος
• Στομαχικές διαταραχές και ναυτία
• Αδύναμος καρδιακός παλμός
• Στένωση των αεραγωγών
• Κνησμός και ερυθρότητα στο δέρμα

Πώς αντιμετωπίζονται οι αλλεργίες;

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των αλλεργιών, είναι η αποφυγή του αλλεργιογόνου που προκαλεί την αλλεργική αντίδραση. Ωστόσο, στην περίπτωση των εποχικών αλλεργιών, όπου η σκόνη και η γύρη είναι διάχυτη στον αέρα, κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Έτσι οι άνθρωποι στρέφονται σε φάρμακα και θεραπείες που μειώνουν τα αλλεργικά τους συμπτώματα, ανάμεσά τους τα ακόλουθα:

Ρινικά σπρέι

• Νατριούχα κρομολίνη
• Αντιισταμινικά ρινικά σπρέι
• Ρινικά σπρέι Fluticasone (Flonase® ή ClariSpray®)

Αντιισταμινικά

• Λοραταδίνη
• Φεξοφεναδίνη
• Σετιριζίνη

Αποσυμφορητικά

• Οξυμεταζολίνη
• Ψευδοεφεδρίνη
• Φαινυλεφρίνη

Φάρμακα για το άσθμα

• Εισπνεόμενα στεροειδή
• Εισπνεόμενα ή βρογχοδιασταλτικά χάπια
• Ενέσιμα φάρμακα, όπως το omalizumab, το dupilumab και το benralizumab
• Χάπια με αντιλευκοτριένια, όπως το montelukast, το zafirlukast και το zileuton

Πόσο ασφαλής είναι η καθημερινή χρήση αντιαλλεργικών φαρμάκων;

Σύμφωνα με τους αλλεργιολόγους, τα αλλεργικά άτομα που ταλαιπωρούνται ολόχρονα από συμπτώματα αλλεργίας, κρίνεται απαραίτητο να λαμβάνουν καθημερινά αντιαλλεργικά φάρμακα για να μπορέσουν να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους, τα οποία χωρίς θεραπεία επεμβαίνουν και δυσκολεύουν την καθημερινότητά τους. Η ασφάλεια, όμως, αυτής της πρακτικής εξαρτάται από το αντιαλλεργικό φάρμακο που χρησιμοποιείται. (Εποχικές αλλεργίες: 6 φυσικά αντιισταμινικά για την ανακούφιση των συμπτωμάτων τους)

Η μακροχρόνια χρήση αντιισταμινικών που περιέχουν αποσυμφορητικά, τα οποία διακρίνονται από το χαρακτηριστικό “D” που αναγράφεται στη συσκευασία τους μετά την επωνυμία τους (για παράδειγμα το Benadryl-D και το Claritin-D), δεν είναι κατάλληλη για άτομα με:

• υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
• υπερθυρεοειδισμό
• καρδιαγγειακά προβλήματα

Οπότε, οι άνθρωποι με χρόνιες αλλεργίες πρέπει να ενημερώνονται για το είδος του φαρμάκου που μπορούν να χρησιμοποιήσουν και για το χρονικό διάστημα που μπορούν να το χρησιμοποιήσουν, ανάλογα με την γενική τους υγεία. 

Μάλιστα, τα αποσυμφορητικά, μπορούν να επιδεινώσουν τις αλλεργίες, αντί να μειώσουν τα αλλεργικά συμπτώματα και αυτό γιατί η ρινική συμφόρηση τείνει να επιδεινώνεται μετά τη διακοπή του αποσυμφορητικού, όταν αυτό λαμβάνεται προηγουμένως για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε καθημερινή βάση. Την ίδια ώρα υπογράμμισε και τον μεγάλο κίνδυνο εθισμού που εγκυμονεί η μακροχρόνια χρήση αποσυμφορητικών. (Είναι όλα τα ρινικά αποσυμφορητικά εθιστικά;)

Σε γενικές γραμμές, τα αντιαλλεργικά φάρμακα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε καθημερινή βάση, χωρίς κάποια ανησυχία είναι τα αντιισταμινικά, αντίθετα με τα αποσυμφορητικά, τα οποία προτείνονται για βραχυπρόθεσμη χρήση λόγω των παρενεργειών που μπορούν να προκαλέσουν. (Αλλεργίες: Τα αντιισταμινικά είναι κατάλληλα για όλους;)

Ποια είναι τα ασφαλέστερα φάρμακα για την αλλεργία για μακροχρόνια χρήση;

Όπως είπαμε πιο πάνω, τα αντιισταμινικά είναι τα φάρμακα για την αλλεργία που θεωρούνται ασφαλέστερα για μακροχρόνια χρήση. Ωστόσο, η μοναδική ανησυχία που υπάρχει για τη συγκεκριμένη κατηγορία φαρμάκων είναι η υπνηλία που προκαλούν, η οποία παρεμβαίνει στη λειτουργικότητα των ασθενών, αυξάνοντας τον κίνδυνο ατυχημάτων κατά την οδήγηση ή το μαγείρεμα. 

Σύμφωνα με τον Enjes, τα νεότερης γενιάς αντιισταμινικά όπως το Claritin (λοραταδίνη), το Zyrtec (σετιριζίνη) και το Allegra (φεξοφεναδίνη), δεν έχουν ηρεμιστικό αποτέλεσμα, δεν προκαλούν έντονη υπνηλία και κατά συνέπεια δεν επεμβαίνουν στη λειτουργικότητα των ασθενών. (Αντιαλλεργικά φάρμακα: Πόσο ασφαλής είναι η καθημερινή λήψη τους;)

Μπορούν τα αντισταμινικά να οδηγήσουν σε άνοια;

Μελέτες που είχαν πραγματοποιηθεί και δημοσιευθεί το 2015, είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η μακροχρόνια χρήση αντιισταμινικών, αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας. Ωστόσο, παρά τα αποτελέσματα των εν λόγω ερευνών, ο Anil Nanda, MD, πιστοποιημένος αλλεργιολόγος και ανοσολόγος, υπογράμμισε πως αυτός ο κίνδυνος είναι μικρότερος με τη χρήση νεότερης γενιάς αντιισταμινικών και αυτό γιατί τα πρώτης γενιάς αντιισταμινικά ήταν αντιχολινεργικά.

Τα αντιχολινεργικά αντιισταμινικά, παρεμβαίνουν στη λειτουργία του νευροδιαβιβαστή που είναι υπεύθυνος για τις ακούσιες μυϊκές κινήσεις, την πέψη και την ούρηση. Ωστόσο, νοουμένου ότι οι μελέτες του 2015 εξέτασαν την επίδραση αυτών των αντιισταμινικών και με βάση το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες ήταν άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που ήδη διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο άνοιας, τα αποτελέσματά τους, με τους σημερινούς τύπους φαρμάκων, μπορεί να μην είναι τόσο αντιπροσωπευτικά. 

Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για την καθημερινή λήψη αντιαλλεργικών φαρμάκων;

Αν έχετε αλλεργίες και αναγκαστικά εκτίθεστε καθημερινά σε αλλεργιογόνα, όπως η γύρη, η σκόνη και ο καπνός, οι πιο κάτω πρακτικές θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν να μειώσετε την ανάγκη καθημερινής λήψης αντιαλλεργικών φαρμάκων:

• Κρατήστε τα παράθυρά σας κλειστά αν έχετε αλλεργία στη γύρη ή στη σκόνη.
• Αν έχετε κατοικίδια αποφύγετε να κοιμάστε μαζί τους και προσπαθήστε να τα κάνετε πιο συχνά μπάνιο.
• Η ανοσοθεραπεία θα μπορούσε να φανεί πολύ βοηθητική στη μείωση των αλλεργικών συμπτωμάτων.
• Τα ρινικά σπρέι στεροειδών που είναι αντιφλεγμονώδη μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των αλλεργικών συμπτωμάτων.