Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πολλές σοβαρές παθήσεις. Το γεγονός ότι ούτε οι ενήλικες ούτε οι έφηβοι ασκούνται όσο θα έπρεπε δεν αποτελεί, ίσως, μεγάλη έκπληξη. Όμως νέα έρευνα δείχνει ότι η κατάσταση μπορεί να είναι πολύ πιο ανησυχητική από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) συνιστούν στους ενήλικες να ασκούνται τουλάχιστον 2,5 ώρες την εβδομάδα. Το CDC αναφέρει επίσης ότι μόνο 1 στους 5 ενήλικες έχει αυτή τη σωματική δραστηριότητα. Οι άνθρωποι που δεν ασκούνται όσο χρειάζεται είναι πιο πιθανό να πεθάνουν πρόωρα ή να αναπτύξουν μια σειρά σοβαρών ασθενειών, όπως καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτη τύπου 2, κατάθλιψη και ορισμένες μορφές καρκίνου. Όχι μόνο οι ενήλικες δεν ασκούνται αρκετά, αλλά και οι έφηβοι τα πάνε ακόμη χειρότερα. Λιγότεροι από 3 στους 10 μαθητές γυμνασίου ασκούνται τουλάχιστον 60 λεπτά καθημερινά, που είναι το επίπεδο άσκησης που συνιστάται τόσο από το CDC όσο και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Νέα έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Preventive Medicine, υποδηλώνει ότι η κατάσταση μπορεί να είναι ακόμη πιο ζοφερή από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως- τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας μεταξύ των εφήβων είναι εκπληκτικά χαμηλά, διαπιστώνει η μελέτη.

Μελέτη της σωματικής δραστηριότητας σε διάφορες ηλικιακές ομάδες

Η ομάδα ερευνητών από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας Bloomberg του Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη, έθεσε ως στόχο να εξετάσει τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας σε διάφορες ηλικιακές ομάδες. Επιπλέον, η έρευνα εξέτασε τις διαφορετικές ώρες της ημέρας και τα αντίστοιχα επίπεδα δραστηριότητας, καθώς και τις διαφορές στα πρότυπα άσκησης ανάλογα με το φύλο. Κύριος συγγραφέας της μελέτης ήταν ο Vadim Zipunnikov, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Βιοστατιστικής της Σχολής Bloomberg. Ο καθηγητής Zipunnikov και οι συνεργάτες του εξέτασαν συνολικά 12.529 συμμετέχοντες, έχοντας πρόσβαση στα διαθέσιμα δεδομένα από τις Εθνικές Έρευνες Υγείας και Διατροφής που πραγματοποιήθηκαν το 2003-2004 και το 2005-2006. Οι συμμετέχοντες φορούσαν συνεχώς συσκευές παρακολούθησης για 7 συνεχόμενες ημέρες, βγάζοντάς τες μόνο όταν πήγαιναν για ύπνο ή έκαναν ντους. Οι συσκευές αυτές παρακολουθούσαν για πόσο χρόνο οι συμμετέχοντες έκαναν καθιστική ζωή και για πόσο χρόνο ασχολήθηκαν με ελαφριά ή μέτρια έως έντονη σωματική δραστηριότητα. Οι επιστήμονες χώρισαν τους συμμετέχοντες σε πέντε ομάδες ανάλογα με την ηλικία τους: παιδιά (ηλικίας 6 έως 11 ετών), έφηβοι (12 έως 19 ετών), νέοι ενήλικες (ηλικίας 20 έως 29 ετών), ενήλικες μέσης ηλικίας (31 έως 59 ετών) και ηλικιωμένοι ενήλικες (ηλικίας 60 έως 84 ετών). Όσον αφορά το φύλο, το 49% των συμμετεχόντων ήταν άνδρες και το 51% γυναίκες.

Οι έφηβοι είναι πιο πιθανό να είναι σωματικά αδρανείς, εξίσου καθιστικοί με τους ηλικιωμένους

Συνολικά, οι άνδρες τείνουν να είναι σωματικά πιο δραστήριοι από τις γυναίκες, διακρίνοντας ιδιαίτερα τη δραστηριότητα υψηλής έντασης. Μετά τη μέση ηλικία, ωστόσο, τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας στους άνδρες μειώθηκαν κατακόρυφα, σε σύγκριση με τις γυναίκες. Στην ομάδα ηλικίας 60 ετών και άνω, οι άνδρες ήταν σημαντικά λιγότερο σωματικά δραστήριοι, περισσότερο καθιστικοί και ασχολούνταν με λιγότερη σωματική δραστηριότητα ελαφριάς έντασης από ό,τι οι γυναίκες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν μια έξαρση στα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας σε μία μόνο ηλικιακή ομάδα: τους ενήλικες ηλικίας 20 και κάτι ετών. Τα άτομα αυτής της ομάδας έτειναν να είναι πιο δραστήρια νωρίς το πρωί. Παραδόξως, η μελέτη διαπίστωσε ότι οι έφηβοι διέτρεχαν τον υψηλότερο κίνδυνο σωματικής αδράνειας και στα τέλη της εφηβείας τους, η ομάδα αυτή ήταν πιθανό να ασκείται τόσο λίγο όσο και οι ηλικιωμένοι. Η μελέτη είναι ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένων των υψηλών ποσοστών παιδικής παχυσαρκίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το CDC αναφέρει ότι περίπου 12,7 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι των ΗΠΑ είναι παχύσαρκοι. Επιπλέον, η μελέτη επιβεβαίωσε ότι τα παιδιά και οι έφηβοι δεν πληρούν τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ για τη σωματική δραστηριότητα. “Ο στόχος των εκστρατειών που αποσκοπούν στην αύξηση της σωματικής δραστηριότητας έχει επικεντρωθεί στην αύξηση της άσκησης υψηλότερης έντασης”, εξηγεί ο καθηγητής Zipunnikov. “Η μελέτη μας υποδεικνύει ότι οι προσπάθειες αυτές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ώρα της ημέρας και να επικεντρώνονται επίσης στην αύξηση της σωματικής δραστηριότητας χαμηλότερης έντασης και στη μείωση της αδράνειας”.

Τα επίπεδα δραστηριότητας στο τέλος της εφηβείας ήταν ανησυχητικά χαμηλά, ενώ στην ηλικία των 19 ετών ήταν συγκρίσιμα με 60χρονους. Για τα παιδιά σχολικής ηλικίας, το κύριο παράθυρο για δραστηριότητα ήταν το απόγευμα μεταξύ 2 και 6 μ.μ. Έτσι, το μεγάλο ερώτημα είναι πώς μπορούμε να τροποποιήσουμε το καθημερινό πρόγραμμα, στα σχολεία για παράδειγμα, ώστε να είναι πιο ευνοϊκό για την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.