Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ), είναι μια από τις πιο κοινές νευρολογικές διαταραχές που επηρεάζει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Στα αρχικά της στάδια, τα συμπτώματά της είναι παρόμοια και ως εκ τούτου συγχέονται με την ημικρανία.

Ποιες οι ομοιότητες ανάμεσα στην ημικρανία και την σκλήρυνση κατά πλάκας;

Η σκλήρυνση κατά πλάκας και η ημικρανία παρουσιάζουν ορισμένες ομοιότητες, όπως:

• Χρόνιες παθήσεις: Και οι δύο παθήσεις είναι χρόνιες και χαρακτηρίζονται από κρίσεις που ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης. Η πλειοψηφία των ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας έχει μια μορφή της νόσου που ονομάζεται υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα σκλήρυνση κατά πλάκας, που σημαίνει ότι η ασθένειά τους χαρακτηρίζεται από επεισόδια νευρολογικών συμπτωμάτων, γνωστά ως υποτροπές. Οι ασθενείς με ημικρανίες βιώνουν παρατεταμένο πόνο. (Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι σκλήρυνσης κατά πλάκας;)
• Οπτικά συμπτώματα: Ορισμένα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας – για παράδειγμα η οπτική νευρίτιδα– είναι δύσκολο να διακριθούν από εκείνα της ημικρανίας. Ευτυχώς, η διάρκεια των οπτικών συμπτωμάτων, καθώς και τα χαρακτηριστικά τους, βοηθούν στη διαφοροποίηση και των δύο καταστάσεων.
• Κοινά ερεθίσματα που προκαλούν επιθέσεις: Όπως τα άτομα με ημικρανία, έτσι και τα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας, συνήθως αναφέρουν ότι βρίσκουν συγκεκριμένες αιτίες που προκαλούν τις υποτροπές τους, όπως είναι το άγχος, που είναι παρόμοιες και για τις δύο καταστάσεις. (Ημικρανία και αλλαγές καιρού: Ποια είναι η σχέση μεταξύ τους;)

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της λανθασμένης διάγνωσης;

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ημικρανίες εμφανίζονται δύο με τρεις φορές πιο συχνά στα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας, από ότι στον γενικό πληθυσμό. Επιπλέον, ορισμένα συμπτώματα της ημικρανίας και της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι παρόμοια, ενισχύοντας τη σημασία της λεπτομερούς αναφοράς της διάρκειας και της ποιότητας των συμπτωμάτων. (Ημικρανία: Ποια είναι τα στάδιά της; Τι πρέπει να γνωρίζετε για το καθένα;)

Λόγω των πιο πάνω ομοιοτήτων ανάμεσα στις δύο παθήσεις, ένα άτομο που έχει ημικρανίες μπορεί να διαγνωστεί λανθασμένα με σκλήρυνση κατά πλάκας. Μια μελέτη του 2016, που διεξήχθη σε τέσσερα Ακαδημαϊκά Κέντρα ΣΚΠ, εξέτασε αρχεία αρκετών ασθενών, διαπιστώνοντας ότι 110 από αυτούς είχαν διαγνωστεί λανθασμένα με σκλήρυνση κατά πλάκας.

Πέραν, όμως, από τα αλληλεπικαλυπτόμενα συμπτώματα, η ημικρανία και η σκλήρυνση κατά πλάκας μπορούν να προκαλέσουν ανωμαλίες στον εγκέφαλο. Κατά την επίσκεψη σε ένα νευρολόγο, ζητείται πάντα μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, για εντοπισμό τυχόν εγκεφαλικών αλλοιώσεων της λευκής ουσίας, οι οποίες εμφανίζονται και στις δύο περιπτώσεις. Ωστόσο, το μοτίβο τους είναι συνήθως διαφορετικό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτές οι βλάβες πρέπει να ερμηνεύονται προσεκτικά και να λαμβάνονται υπόψη συνδυαστικά με τα συμπτώματα. (Σκλήρυνση κατά πλάκας: Μοριακός αισθητήρας εντοπίζει συμπτώματα στον εγκέφαλο σε πρώιμο στάδιο)

Η λανθασμένη διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας (ή το αντίστροφο) μπορεί να οδηγήσει σε άσκοπο άγχος τον ασθενή και σε έκθεση σε περιττές θεραπείες. Για τον λόγο αυτό, οι επιστήμονες εργάζονται σε τεχνικές που θα κάνουν τις απεικονιστικές εξετάσεις πιο συγκεκριμένες, με την ελπίδα λιγότερων λανθασμένων μελλοντικών διαγνώσεων.

Πώς συνδέονται σκλήρυνση κατά πλάκας και ημικρανία;

Ανάμεσα στην σκλήρυνση κατά πλάκας και την ημικρανία, φαίνεται ότι υπάρχει κάποια σύνδεση, η οποία δεν είναι πλήρως κατανοητή. Υπάρχουν όμως κάποιες θεωρίες που εξηγούν το πώς αυτές οι δύο καταστάσεις συνδέονται μεταξύ τους.

1. Η ημικρανία ως σύμπτωμα της ΣΚΠ

Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι η ημικρανία είναι πρώιμο σύμπτωμα της σκλήρυνσης κατά πλάκας, παρόλο που δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία.

Μια μελέτη του 2012, διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που αντιμετώπιζαν ημικρανίες πριν από τη διάγνωσή τους, είχαν 39% μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν σκλήρυνση κατά πλάκας, σε σύγκριση με όσες δεν είχαν ημικρανίες. (Τι βιώνουν στ΄ αλήθεια οι ασθενείς με ημικρανίες;)

2. Υποκείμενοι Μηχανισμοί

Είναι πιθανό να υπάρχουν μερικοί κοινόχρηστοι υποκείμενοι μηχανισμοί μεταξύ των δύο παθήσεων, αν και υπάρχουν ελάχιστες αποδείξεις για αυτούς.

Η έρευνα δείχνει ότι η ημικρανία μπορεί να είναι πιο διαδεδομένη σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, επειδή η φλεγμονή του εγκεφάλου που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια των κρίσεων ημικρανίας μπορεί να εκθέσει τη μυελίνη (το προστατευτικό κάλυμμα γύρω από τις νευρικές ίνες) στα Τ κύτταρα, τα κύτταρα «επίθεσης» στην σκλήρυνση κατά πλάκας. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη απομυελινωτικών βλαβών που σχετίζονται με την σκλήρυνση κατά πλάκας στον εγκέφαλο.

Μια άλλη θεωρία αναφέρει ότι η αλλαγή στα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο λόγω ημικρανίας, αποτελεί προδιάθεση για σκλήρυνση κατά πλάκας. Ωστόσο και γι΄ αυτή την θεωρία δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη. (Πονοκέφαλος που χειροτερεύει; Πότε χρειάζεται μια εξέταση απεικόνισης εγκεφάλου;)