Ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, προστατεύει τους ανθρώπους από τις επιβλαβείς ουσίες που εισέρχονται στο σώμα και προκαλούν μόλυνση ή ασθένεια. Στην σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ), το ανοσοποιητικό σύστημα είναι δυσλειτουργικό και επιτίθεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ).

Το ΚΝΣ αποτελείται από τον εγκέφαλο, το νωτιαίο μυελό και τα οπτικά νεύρα των ματιών. Οι επιθέσεις του ανοσοποιητικού συστήματος στο ΚΝΣ προκαλούν μια ποικιλία συμπτωμάτων, όπως η θολή όραση, το μούδιασμα και το μυρμήγκιασμα, η μυϊκή αδυναμία και πολλά άλλα.

Πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα;

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι μια πολύπλοκη ομάδα οργάνων, πρωτεϊνών και κυττάρων που συνεργάζονται μεταξύ τους για να προστατεύσουν το σώμα από ξένες ουσίες.

Οι ξένες ουσίες περιλαμβάνουν βακτήρια, ιούς, μύκητες, παράσιτα και καρκινικά κύτταρα, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση και ασθένειες σε περίπτωση που δεν καταστραφούν.

Ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων που ονομάζονται λεμφοκύτταρα, παίζει σημαντικό ρόλο στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι λεμφοκυττάρων:

• Τα Β κύτταρα αναπτύσσονται στον μυελό των οστών και παράγουν πρωτεΐνες σε σχήμα Υ, που στην πραγματικότητα είναι αντισώματα που αναγνωρίζουν και κλειδώνουν πάνω σε ξένες ουσίες, με σκοπό να τις απομακρύνουν από το σώμα.
• Τα Τ κύτταρα ωριμάζουν σε έναν αδένα που ονομάζεται θυμός και αντιδρούν σε οποιεσδήποτε ξένες ουσίες, απελευθερώνοντας χημικές ενώσεις που προκαλούν φλεγμονή. Την ίδια ώρα, ενεργοποιούν τα Β κύτταρα και άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού, για να συμμετάσχουν όλα μαζί στην επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Σε περίπτωση που το ανοσοποιητικό σύστημα δεν λειτουργεί σωστά, τότε τα λεμφοκύτταρα αρχίζουν να καταστρέφουν υγιείς ιστούς του σώματος θεωρώντας τους επιβλαβείς. Το φαινόμενο αυτό οδηγεί σε αυτοάνοσα νοσήματα. Τα αυτοάνοσα νοσήματα επηρεάζουν διάφορους ιστούς του σώματος, οδηγώντας σε πάνω από 100 αυτοάνοσες ασθένειες, ανάμεσά τους και η σκλήρυνση κατά πλάκας.

Ποιες αλλαγές προκαλεί στο σώμα η σκλήρυνση κατά πλάκας;

Στην σκλήρυνση κατά πλάκας, το ανοσοποιητικό σύστημα μπερδεύεται και στέλνει τα Τ κύτταρα να διαπεράσουν το αιματοεγκεφαλικό φραγμό για να εισέλθουν στο ΚΝΣ. Ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός αποτελείται από ένα στρώμα κυττάρων που υπάρχει στα τριχοειδή αγγεία του εγκεφάλου, το οποίο χρησιμεύει ως φίλτρο που απορρίπτει τις επιβλαβείς ουσίες πριν εισέλθουν στον εγκέφαλο.

Όταν τα Τ κύτταρα εισέλθουν στο ΚΝΣ, απελευθερώνουν φλεγμονώδεις χημικές ουσίες που βλάπτουν τη μυελίνη, τις νευρικές ίνες και τα κύτταρα που παράγουν μυελίνη (ολιγοδενδροκύτταρα). Την ίδια ώρα, στρατολογούν και διεγείρουν τα Β κύτταρα και άλλους τύπους κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος για να προωθήσουν την επίθεση.

Όταν η μυελίνη και οι νευρικές ίνες καταστραφούν, σχηματίζεται ένας ουλώδης ιστός που ονομάζεται «σκλήρυνση» και η επικοινωνία μεταξύ του ΚΝΣ και του υπόλοιπου σώματος διαταράσσεται. Αυτή η διαταραχή των νευρικών σημάτων, προκαλεί διάφορες επιπλοκές και συμπτώματα, τα οποία θα δούμε πιο κάτω.

Ποια συμπτώματα προκαλεί η σκλήρυνση κατά πλάκας;

Τα συμπτώματα της ΣΚΠ είναι πολύ μεταβλητά, ανάλογα με τα νευρικά σήματα που επηρεάζονται.

Τα κοινά συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας περιλαμβάνουν:

• Μη φυσιολογικές αισθήσεις (π.χ. μούδιασμα και μυρμήγκιασμα)
• Κούραση
• Μυϊκά προβλήματα (π.χ. αδυναμία, δυσκαμψία και σπασμοί)
• Θολή ή διπλή όραση
• Δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης
• Γνωστική εξασθένηση (προβλήματα με τη σκέψη και τη μνήμη)
• Κατάθλιψη
• Δυσκολία στο περπάτημα και ανισορροπία

Σε περίπτωση που τα συμπτώματα είναι σοβαρά και παραμείνουν αναντιμετώπιστα, τότε προκύπτουν διάφορες επιπλοκές όπως:

• Πληγές στο σώμα: Διάσπαση του δέρματος εξαιτίας της παρατεταμένης ξαπλωμένης ή καθιστής θέσης του ασθενούς.
• Οστεοπόρωση: Μια κατάσταση εξασθένησης και απώλειας των οστών λόγω αδράνειας.
• Πνευμονία από εισρόφηση: Λοίμωξη των πνευμόνων που προκαλείται από την εισπνοή των σωματιδίων που υπάρχουν στην τροφή, λόγω προβλημάτων κατάποσης και αδυναμίας καθαρισμού της βλέννας από τη μύτη ή το λαιμό.