Οι συνήθεις θεραπείες για την κατάθλιψη είναι τα αντικαταθλιπτικά και η ψυχοθεραπεία. Σε ιδιαίτερα σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί επίσης να ενδείκνυται η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT) ή η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου (VNS). Η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου είναι μια εγκεκριμένη, αποτελεσματική, καλά ανεκτή, μακροχρόνια θεραπεία για τη χρόνια και ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη, γράφουν η Christine Reif-Leonhardt, MD, και η ομάδα ερευνητών της από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Φρανκφούρτης στη Γερμανίας. Σε αντίθεση με τις πιο κοινές θεραπείες, όπως η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου είναι ελάχιστα γνωστή στον γενικό πληθυσμό και στους ειδικούς. Το κόστος της διέγερσης του πνευμονογαστρικού νεύρου καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία στη Γερμανία.

Όπως αναφέρουν οι συγγραφείς, το επεμβατικό VNS εγκρίθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1994 και στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1997 για τη θεραπεία παιδιών με επιληψία , η οποία ήταν ανθεκτική στη φαρμακευτική θεραπεία. Επειδή σε ενήλικες μπορούσαν να παρατηρηθούν θετικές και διαρκείς επιδράσεις στη διάθεση μετά από περίπου 3 μήνες της διέγερσης του πνευμονογαστρικού νεύρου, ανεξάρτητα από την αποτελεσματικότητα της αντισπασμωδικής φαρμακευτικής αγωγής, διατυπώθηκε η υπόθεση μιας γνήσιας αντικαταθλιπτικής δράσης της VNS ως εκ τούτου αναπτύχθηκε περαιτέρω ως αντικαταθλιπτική θεραπεία.

Ένα σύστημα διέγερσης του πνευμονογαστρικού νεύρου έλαβε για πρώτη φορά πιστοποίηση CE το 2001 στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη θεραπεία ασθενών με χρόνια ή υποτροπιάζουσα κατάθλιψη που είχαν κατάθλιψη ανθεκτική στη θεραπεία ή που δεν ανέχονταν την τρέχουσα θεραπεία κατάθλιψης. Το 2005, το VNS εγκρίθηκε στις ΗΠΑ για τη θεραπεία ασθενών ηλικίας 18 ετών και άνω με ανθεκτική στη θεραπεία μείζονα κατάθλιψη για την οποία τουλάχιστον τέσσερις αντικαταθλιπτικές θεραπείες δεν είχαν βοηθήσει επαρκώς.

Σύμφωνα με την Reif-Leonhardt και τους συναδέλφους της, τα τελευταία 20 χρόνια έχουν διεξαχθεί πολλές μελέτες και σειρές περιπτώσεων σχετικά με την διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου σε ασθενείς με ανθεκτικότητα στη θεραπεία της κατάθλιψη. Πολλές από τις μελέτες ανέδειξαν τα πρόσθετα οφέλη της VNS ως επικουρικής διαδικασίας, αλλά ήταν μελέτες παρατήρησης. Οι εικονικά ελεγχόμενες μελέτες είναι ελάχιστες λόγω μεθοδολογικών δυσκολιών και δεοντολογικών προβλημάτων.

Η μεγαλύτερη μακροχρόνια μελέτη είναι μια μελέτη μητρώου στην οποία 494 ασθενείς με ανθεκτικότητα στη θεραπεία της κατάθλιψη έλαβαν το συνδυασμό της συνήθους αντικαταθλιπτικής θεραπείας και VNS. Η μελέτη διήρκεσε 5 έτη. Οι 301 ασθενείς αποτέλεσαν ομάδα ελέγχου και έλαβαν τη συνήθη θεραπεία. Η αθροιστική ανταπόκριση στη θεραπεία (68% έναντι 41%) και το ποσοστό ύφεσης (43% έναντι 26%) ήταν σημαντικά μεγαλύτερα στην ομάδα που έλαβε VNS, σύμφωνα με τους συγγραφείς. Οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε τουλάχιστον μία σειρά ηλεκτροσπασμοθεραπείας τουλάχιστον επτά συνεδριών ανταποκρίθηκαν ιδιαίτερα καλά στο VNS. Η συνδυασμένη θεραπεία ήταν επίσης πιο αποτελεσματική σε μη ανταποκρινόμενους στην ηλεκτροσπασμοθεραπεία από ό,τι η συνήθης θεραπεία μόνη της.

Μέχρι σήμερα έχει διεξαχθεί μόνο μία εικονικά ελεγχόμενη μελέτη της θεραπείας με VNS για την ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη. Σε αυτήν, το VNS δεν ήταν σημαντικά ανώτερο από μια εικονική διέγερση κατά τη διάρκεια μιας περιόδου παρατήρησης 10 εβδομάδων. Ωστόσο, οι μελέτες παρατήρησης έχουν ενδείξεις ότι η αντικαταθλιπτική δράση του VNS αναπτύσσεται μόνο μετά από τουλάχιστον 12 μήνες θεραπείας. Σύμφωνα με την Reif-Leonhardt και τους συναδέλφους της, τα δεδομένα δείχνουν ότι οι διαφορές στο ποσοστό ανταπόκρισης και στο αποτέλεσμα της θεραπείας μπορούν να παρατηρηθούν μακροπρόθεσμα μόνο μετά από 3 έως 12 μήνες και ότι όσο αυξάνεται η διάρκεια της θεραπείας, τόσο αυξάνονται και τα αποτελέσματα του VNS. Από αυτό, μπορεί να υποτεθεί “ότι ο μηχανισμός δράσης του VNS μπορεί να αποδοθεί σε νευροπλαστικά και προσαρμοστικά φαινόμενα“, λένε οι συγγραφείς.

Οι τυπικές, συχνές παρενέργειες της χειρουργικής επέμβασης είναι ο πόνος και οι παραισθήσεις. Μέσω του ερεθισμού του νεύρου, περίπου κάθε τρίτος ασθενής εμφανίζει μετεγχειρητική βραχνάδα και αλλαγή φωνής. Οι σοβαρές παρενέργειες και επιπλοκές, όπως οι προσωρινές διαταραχές της κατάποσης, είναι σπάνιες. Με τη μείωση της έντασης της διέγερσης ή τη μείωση της συχνότητας διέγερσης ή του εύρους των παλμών, οι παρενέργειες που σχετίζονται με τη διέγερση μπορούν να αμβλυνθούν ή ακόμη και να εξαλειφθούν. Μια δεύτερη μικρή χειρουργική επέμβαση μπορεί να καταστεί αναγκαία για την αντικατάσταση των σπασμένων καλωδίων ή της μπαταρίας (διάρκεια ζωής, 3 έως 8 έτη).

Ποια είναι τα κριτήρια για τη θεραπεία της διέγερσης του πνευμονογαστρικού νεύρου;

Πότε πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο της διέγερσης του πνευμονογαστρικού νεύρου; Οι συγγραφείς καθορίζουν τα ακόλουθα κριτήρια:

• Ανεπαρκής ανταπόκριση σε τουλάχιστον δύο αντικαταθλιπτικά από διαφορετικές κατηγορίες ουσιών (ιδανικά συμπεριλαμβανομένου ενός τρικυκλικού) σε επαρκή δοσολογία και διάρκεια, καθώς και σε δύο ενισχυτικούς παράγοντες (όπως το λίθιο και η κετιαπίνη) σε συνδυασμό με κατευθυνόμενη ψυχοθεραπεία
• Μη ανεκτές παρενέργειες από τη φαρμακοθεραπεία ή αντενδείξεις για φαρμακευτική θεραπεία
• Για ασθενείς που ανταποκρίνονται στην ηλεκτροσπασμοθεραπεία, η εμφάνιση υποτροπών ή υπολειμματικών συμπτωμάτων μετά τη διακοπή της, μη ανεκτές παρενέργειες της ηλεκτροσπασμοθεραπεία ή η ανάγκη για ηλεκτροσπασμοθεραπεία συντήρησης
• Επαναλαμβανόμενες ή μακροχρόνιες νοσοκομειακές θεραπείες λόγω κατάθλιψης

Διαβάστε ακόμη:

• Ποια σημάδια φανερώνουν ότι το παιδί σας μπορεί να έχει κατάθλιψη;
• Η κατάθλιψη γερνά πιο γρήγορα τον εγκέφαλο
• Κατάθλιψη: Μόνο 30 λεπτά άσκησης μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα!
• Επιλόχειος κατάθλιψη: Συμβαίνει και στους άνδρες;
• Τρόποι με τους οποίους η τελειομανία και η κατάθλιψη αλληλοτροφοδοτούνται
• Νέα θεραπεία για την κατάθλιψη: Αποτελεσματική σε 4 στους 5 ασθενείς
• Κατάθλιψη: Μπορεί να προκαλέσει χρόνιο πόνο και κόπωση;
• Κατάθλιψη: Τι να τρώτε για να βοηθήσετε τον οργανισμό σας;