Εθισμός: Υπάρχει τελικά θεραπεία;

Ο εθισμός σκοτώνει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο, συμπεριλαμβανομένων σχεδόν 200.000 ανθρώπων το 2021. Εάν ζείτε με εθισμό στα ναρκωτικά (συμπεριλαμβανομένης της νικοτίνης) ή στο αλκοόλ, υπάρχουν πολλές διαθέσιμες πηγές που θα σας βοηθήσουν (ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο) να απαλλαγείτε από την εξάρτηση, να επανασυνδεθείτε με τους αγαπημένους σας και να ξανακερδίσετε τη ζωή σας.

Ο εθισμός είναι μια χρόνια ασθένεια και είναι πολύ συχνή. Σχεδόν 1 στους 11 ανθρώπους έχει πρόβλημα κατάχρησης ουσιών. Ο εθισμός μπορεί να είναι στο αλκοόλ ή στα ναρκωτικά. Ο εθισμός στο αλκοόλ είναι πιο συχνός, αλλά οι οπιούχες ουσίες είναι πιο θανατηφόρες. Οι θάνατοι λόγω υπερβολικής δόσης οπιοειδών αυξήθηκαν [κατά 28,5%] σε 75.673 το 2021.

Ενώ τα στατιστικά στοιχεία είναι τρομακτικά, τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν διάφορες επιλογές θεραπείας του εθισμού – που δεν μοιάζουν καθόλου με τους Ανώνυμους Αλκοολικούς (ΑΑ) – αλλά είναι εξίσου αποτελεσματικές.

Ο εθισμός είναι μια ασθένεια ,όχι ένα ηθικό ελάττωμα ή μια έλλειψη δύναμης ή θέλησης. Υπάρχει ακόμα τόση ντροπή που συνδέεται με το να παραδεχτεί κάποιος ότι έχει πρόβλημα ή να συμμετάσχει σε θεραπεία. Παρόλο που έχει τεκμηριωθεί επαρκώς ότι ο εθισμός είναι ασθένεια, η κοινωνία εμπλέκει το άτομο και όχι τον εθισμό.

Ένα τέτοιο στίγμα αποτελεί εμπόδιο για τη θεραπεία, και μπορεί να εξηγήσει γιατί τόσο λίγοι άνθρωποι που παλεύουν με αυτό το δύσκολο πρόβλημα λαμβάνουν θεραπεία γι’ αυτό. Το 2018, μόλις το 11% των ατόμων με εθισμό έλαβαν θεραπεία. Για τα τυχερά παιχνίδια, οι αριθμοί είναι ακόμη χαμηλότεροι. Οι άνθρωποι με εθισμό έχουν να αντιμετωπίζουν το στίγμα και από τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης.

Ποια είναι τα πρώτα βήματα για τη θεραπεία του εθισμού;

Πριν κάποιος μπορέσει να λάβει βοήθεια για μια διαταραχή χρήσης ουσιών, πρέπει να αναγνωρίσει ότι έχει πρόβλημα. Αυτό μπορεί να είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο. Αυτό συχνά οφείλεται στην έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με την ασθένειά τους ή σε αμφιθυμία σχετικά με την αποτοξίνωση.

Αν και το να αναγκάσετε κάποιον να μπει σε θεραπεία δεν είναι συνήθως η καλύτερη επιλογή, μερικές φορές απαιτείται απεξάρτηση με δικαστική εντολή.

Οι άνθρωποι συχνά αρχίζουν να κάνουν κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ για να αντιμετωπίσουν το άγχος, την κατάθλιψη, τη μοναξιά και την απελπισία. Είναι δύσκολο να σταματήσει κανείς να επιδίδεται σε μια συνήθεια που κάνει ένα άτομο να αισθάνεται καλύτερα, τουλάχιστον προσωρινά. Ο εθισμός είναι σε μεγάλο βαθμό συννοσηρός με άλλες ψυχικές ασθένειες, ιδίως με το άγχος και την κατάθλιψη.

Τα αγαπημένα πρόσωπα μπορούν να αποτελέσουν τεράστια πηγή επιρροής. Η επιτυχής θεραπεία είναι συχνά το αποτέλεσμα των μελών της οικογένειας, άλλων συγγενών και φίλων που οδηγούν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο σε θεραπεία. Συχνά αποτελούν επίσης σημαντικό συστατικό της ανάρρωσης και της νηφαλιότητας.

Ωστόσο, παρά τον αρνητικό αντίκτυπο στις οικογένειες, η θεραπεία του εθισμού έχει επικεντρωθεί κυρίως στο άτομο. Οι υπηρεσίες με επίκεντρο την οικογένεια έχουν περιγραφεί από τους ερευνητές του εθισμού ως η “παραμελημένη πτυχή της θεραπείας του εθισμού“.

Οι λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με τις θεραπευτικές επιλογές μπορεί να αποτελέσουν ένα άλλο εμπόδιο στη θεραπεία. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν λανθασμένα ότι υπάρχουν μόνο δύο μορφές θεραπείας-Ανώνυμοι Αλκοολικοί ή ενδονοσοκομειακή απεξάρτηση. Αυτό δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.

Μόλις αποφασίσετε να λάβετε βοήθεια, υπάρχει μια ποικιλία επιλογών και πολλές από αυτές είναι χαμηλού κόστους ή δωρεάν. Εάν είστε έτοιμοι να αγκαλιάσετε τη νηφαλιότητα,  εμπιστευτείτε έναν στενό, έμπιστο φίλο. Το να έχετε υποστήριξη είναι απαραίτητο. Μόλις την έχετε, η εύρεση παρόχου θεραπείας εθισμού μπορεί να σας φανεί ευκολότερη.

Μια άλλη ανεκμετάλλευτη πηγή βοήθειας είναι ο χώρος εργασίας. Ρωτήστε το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού σας αν η εταιρεία σας προσφέρει ένα πρόγραμμα βοήθειας εργαζομένων. Μπορείτε επίσης να βρείτε επιλογές στο διαδίκτυο. Αναζητήστε θεραπεία εθισμού κοντά μου για να δείτε ποιες επιλογές υπάρχουν κοντά σας.

Ποιες είναι οι πιο κοινές θεραπείες που χρησιμοποιούνται στον εθισμό;

1. Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) βοηθά το άτομο που βρίσκεται σε θεραπεία να αναγνωρίζει, να αποφεύγει και να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις στις οποίες μπορεί να βρεθεί να χάνει τον έλεγχο του και να κάνει χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ. Η CBT είναι μία από τις πιο επιτυχημένες θεραπείες όσον αφορά τη θεραπεία του εθισμού και μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και για τη διαταραχή χρήσης κάνναβης.

Η καλή θεραπεία είναι συνήθως εκλεκτική, οπότε η CBT δεν θα ήταν αποτελεσματική θεραπεία από μόνη της.

2. Θεραπεία ενίσχυσης κινήτρων

Ο στόχος της θεραπείας ενίσχυσης κινήτρων (ΜΕΤ) είναι να βοηθήσει ένα άτομο να αποκτήσει κίνητρα για να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές στη ζωή του, χρησιμοποιώντας τις εμπειρίες του παρελθόντος. Διερευνούν τα εμπόδια στην αλλαγή συμπεριφοράς και τον τρόπο με τον οποίο θα γίνουν οι αλλαγές. Η θεραπεία ενίσχυσης κινήτρων μπορεί να αλλάξει τη ζωή.

Συχνά, χρησιμοποιείται θετική ενίσχυση για να ενθαρρυνθεί το άτομο να απέχει από τις ουσίες που κάνει κατάχρηση. Μέσω της θεραπείας ενίσχυσης κινήτρων, εντοπίζει τους δικούς του λόγους για τους οποίους θέλει να σταματήσει. Πολύ συχνά οι άνθρωποι που εισέρχονται στη θεραπεία, δεν έχουν κίνητρα για να σταματήσουν τις καταχρήσεις. Αυτό το είδος της θεραπείας τους βοηθά να το βρουν.

3. Ομαδική θεραπεία

Πολλοί άνθρωποι με εξαρτήσεις έχουν διαταραχές προσκόλληση. Η ομαδική θεραπεία μπορεί να είναι ένα μέρος για να εξασκηθούν σε υγιείς, αγαπητικές σχέσεις όσοι έχουν πληγωθεί συναισθηματικά με αυτόν τον τρόπο.

Οι θεραπευτικές ομάδες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ψυχοεκπαιδευτικές ομάδες, οι οποίες διδάσκουν για την κατάχρηση ουσιών
• Ομάδες ανάπτυξης δεξιοτήτων, με στόχο την απεμπλοκή από τις εξαρτήσεις
• Γνωστικές-συμπεριφορικές ομάδες, οι οποίες αναδιατάσσουν τα πρότυπα σκέψης και δράσης που οδηγούν στον εθισμό
• Ομάδες αλληλοϋποστήριξης, όπου τα μέλη μπορούν να καταρρίψουν τις δικαιολογίες του άλλου και να υποστηρίξουν την εποικοδομητική αλλαγή

4. Φάρμακα για τη θεραπεία του εθισμού

Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι το κλειδί για να βοηθήσει ορισμένους ανθρώπους να καταφέρουν να παραμείνουν νηφάλιοι. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία του εθισμού στο αλκοόλ, τη νικοτίνη, τα οπιοειδή και άλλα.

Σήμερα χρησιμοποιούνται η μεθαδόνη, η βουπρενορφίνη και η ναλτρεξόνη. Τόσο η μεθαδόνη όσο και η βουπρενορφίνη καταστέλλουν τα συμπτώματα στέρησης και ανακουφίζουν τη λαχτάρα, ενώ η ναλτρεξόνη λειτουργεί για να μπλοκάρει την επίδραση των οπιοειδών στον εγκέφαλο. Η ναλτρεξόνη προορίζεται μόνο για άτομα που έχουν ήδη αποτοξινωθεί. Πρόκειται για ένα μη οπιοειδές υποκατάστατο που χορηγείται ως ενέσιμο προϊόν μακράς δράσης.

Ενώ τα φάρμακα για τη θεραπεία άλλων ναρκωτικών που χρησιμοποιούνται συχνά, όπως η κοκαΐνη και η μαριχουάνα, βρίσκονται ακόμη στα σκαριά, τα άτομα με διαταραχή χρήσης αλκοόλ μπορεί να βοηθηθούν από τη ναλτρεξόνη. Το φάρμακο μπλοκάρει τους υποδοχείς των οπιοειδών που εμπλέκονται στις αισθαντικές επιδράσεις της κατανάλωσης αλκοόλ και μπορεί να μειώσει τον επαναληπτικό εθισμό στους βαριά πότες. Δύο άλλα φάρμακα είναι επίσης διαθέσιμα για όσους έχουν διαταραχή της χρήσης αλκοόλ: η ακαμπροσάτη και η δισουλφιράμη .

Τα φάρμακα για τη διαταραχή χρήσης καπνού περιλαμβάνουν τη θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης (NRT), όπως τα μη συνταγογραφούμενα διαδερμικά επιθέματα, σπρέι, τσίχλες και παστίλιες. Τα προϊόντα αυτά διεγείρουν τους υποδοχείς του εγκεφάλου που στοχεύει η νικοτίνη, βοηθώντας στην ανακούφιση από τα συμπτώματα στέρησης της νικοτίνης και τη επιθυμία. Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο περιλαμβάνουν τη βουπροπιόνη -που αρχικά εγκρίθηκε ως αντικαταθλιπτικό- και τη βαρενικλίνη . Οι συνδυασμοί NRT και άλλων φαρμάκων έχουν επίσης κριθεί αποτελεσματικοί.

Τα φάρμακα για τη θεραπεία του εθισμού (MAT) για τις διαταραχές της χρήσης ουσιών μπορεί να είναι σωτήρια και να χρησιμοποιούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Για όσους πάσχουν από διαταραχή χρήσης οπιοειδών, τα φάρμακα για τη θεραπεία του εθισμού αποτελεί βέλτιστη πρακτική. Η φαρμακευτική αγωγή μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο υπερδοσολογίας και επιτρέπει στα άτομα με εθισμό στα οπιοειδή να επιστρέψουν στην κανονική τους ζωή.

Η ανάρρωση μπορεί να είναι μια δια βίου διαδικασία. Και η μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή μπορεί να σημαίνει τη διαφορά μεταξύ του να ασχολείστε με την οικογένειά σας, να διατηρείτε μια δουλειά και να είστε μέσα ή έξω από το δικαστικό σύστημα.

Υπάρχει θεραπεία για τον εθισμό;

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατάχρηση Ναρκωτικών (NIDA) δεν υπάρχει θεραπεία για τον εθισμό, αλλά πολλές νέες θεραπευτικές επιλογές βρίσκονται είναι υπό εξέλιξη.

Δεδομένης της έκτασης της επιδημίας των οπιοειδών, ο FDA δηλώνει ότι έχει δεσμευτεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη νέων θεραπειών –τόσο μεσολαβήσεων όσο και ιατρικά υποβοηθούμενων συσκευών– που βοηθούν στα δυσάρεστα συμπτώματα στέρησης και χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της εξάρτησης ή του εθισμού από τα οπιοειδή, καθώς και νέων, μη εθιστικών θεραπειών για τον πόνο που μπορούν να χρησιμεύσουν ως εναλλακτικές λύσεις για τα οπιοειδή.

Ο εθισμός είναι μια χρόνια, ψυχιατρική ασθένεια όπως η κατάθλιψη [και άλλες σοβαρές ψυχικές ασθένειες]. Μπορεί να διατηρηθεί σε ύφεση με καλές πρακτικές θεραπείας και ανάρρωσης. Η καλύτερη θεραπεία είναι μια εξατομικευμένη, πολύπλευρη προσέγγιση που βασίζεται σε ενδελεχή αξιολόγηση που διενεργείται από εξειδικευμένο κλινικό ιατρό.

Ενώ η ανάρρωση από τον εθισμό μπορεί να είναι ένας κύκλος που περιλαμβάνει την υποβολή σε θεραπεία, την επιστροφή στην εθιστική συμπεριφορά και την εκ νέου αναζήτηση θεραπείας, κάποιοι άνθρωποι με εθισμό περνούν σε ύφεση χωρίς θεραπεία.

Το να αποτοξινωθεί κανείς δεν είναι εύκολο. Υπάρχουν σαφείς και συνεπείς αποδείξεις ότι ενώ η ανάρρωση απαιτεί προσωπική δέσμευση, αποφασιστικότητα και θάρρος, συνήθως δεν είναι κάτι που συμβαίνει μεμονωμένα. Μπορεί να είναι μια επώδυνη και επίπονη δουλειά, αλλά παρέχει πλούσια ανταμοιβή.