Γιατί η συζήτηση είναι τόσο δύσκολη για τα άτομα με αυτισμό;

Η πλειονότητα των ατόμων με αυτισμό χρησιμοποιεί τον προφορικό λόγο. Λίγοι, ωστόσο, τη χρησιμοποιούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως τα τυπικά άτομα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι διαφορές είναι αρκετά έντονες. Σε άλλες, ενώ οι διαφορές είναι ανεπαίσθητες, είναι εμφανείς στους φυσικούς ομιλητές της ίδιας γλώσσας. Ορισμένες διαφορές αφορούν τη σωστή χρήση του προφορικού λόγου και τη γραμματική. Επιπλέον, όμως, πολλές διαφορές αφορούν όχι την επιλογή των σωστών λέξεων, αλλά τον τονισμό, την οπτική επαφή και τη γλώσσα του σώματος.

Πώς διδάσκονται τα παιδιά με αυτισμό να συνομιλούν;

Τα παιδιά με αυτισμό έχουν πολύ συχνά καθυστερημένη ή “διαταραγμένη” ομιλία. Μπορεί να απαγγέλλουν σενάρια από την τηλεόραση χωρίς να καταλαβαίνουν το νόημά τους, να επαναλαμβάνουν φράσεις ή να κάνουν ήχους που δεν έχουν νόημα (ηχολαλία). Τα περισσότερα εργάζονται με εργοθεραπευτές  και λογοθεραπευτές για να μάθουν τη σωστή χρήση του προφορικού λόγου. Οι πιο προχωρημένοι χρήστες της γλώσσας διδάσκονται πώς να χρησιμοποιούν τη γλώσσα κατάλληλα και διαδραστικά.

Οι θεραπευτές κοινωνικών δεξιοτήτων και οι προπονητές εργάζονται επίσης πάνω στις δεξιότητες ομιλίας και συνομιλίας. Ορισμένες από τις συγκεκριμένες δεξιότητες που διδάσκουν, για παράδειγμα, είναι πώς να κάνετε και να απαντάτε σε μια ερώτηση, πώς να επιλέγετε τα κατάλληλα θέματα συζήτησης, πώς να κάνετε οπτική επαφή και πώς να χρησιμοποιείτε και να παρατηρείτε τη γλώσσα του σώματος. Για παράδειγμα, οι θεραπευτές κοινωνικών δεξιοτήτων μπορεί να διδάξουν σε ένα άτομο με αυτισμό πώς να αναγνωρίζει το σαρκασμό και το χιούμορ, παρατηρώντας τις εκφράσεις του προσώπου και τη στάση του σώματος.

Γιατί τα άτομα με αυτισμό δυσκολεύονται στη συζήτηση;

Η πολλή εκπαίδευση και η εξάσκηση μπορεί να βελτιώσει με κάποιο τρόπο την ευχέρεια και τις δεξιότητες. Αλλά πολύ λίγα άτομα στο φάσμα είναι τόσο άνετα στη συνομιλία ώστε να ακούγονται και να φαίνονται απολύτως τυπικά. Υπάρχουν επίσης ορισμένα προβλήματα που μπορεί στην πραγματικότητα να προκληθούν από την εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων.

Ακολουθούν μερικές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό ως συνομιλητές:

1. Αρκετά άτομα στο φάσμα δεν επεξεργάζονται τη γλώσσα τόσο γρήγορα όσο οι τυπικοί συνομιλητές τους. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να κατανοήσουν μια δήλωση, να διαμορφώσουν μια κατάλληλη απάντηση και στη συνέχεια να πουν αυτό που έχουν στο μυαλό τους. Οι περισσότερες τυπικές συζητήσεις κινούνται γρήγορα και έτσι τα άτομα στο φάσμα συχνά μένουν πίσω
2. Τα περισσότερα άτομα στο φάσμα δυσκολεύονται να διαχωρίσουν τον σαρκασμό και το χιούμορ από τις δηλώσεις γεγονότων. Οι αφηρημένες ιδέες και οι ιδιωματισμοί είναι επίσης δύσκολοι. Ως αποτέλεσμα, είναι πιθανό να αντιδράσουν ακατάλληλα – εκτός αν ο ομιλητής είναι προσεκτικός να εξηγήσει το νόημα ή την πρόθεσή του
3. Τα άτομα με αυτισμό συχνά μιλούν με διαφορετικό ρυθμό, προσωδία ή/και ένταση από τους τυπικούς συνομηλίκους τους. Έτσι, ακόμη και αν οι ίδιες οι λέξεις είναι κατάλληλες, μπορεί να ακούγονται επίπεδες, δυνατές, απαλές ή με κάποιον άλλο τρόπο διαφορετικές
4. Δεν είναι ασυνήθιστο για τα άτομα με αυτισμό να “γράφουν σενάριο” στις συζητήσεις τους. Με άλλα λόγια, μπορεί να δανείζονται φράσεις από την τηλεόραση, βίντεο ή ακόμη και από ομάδες κοινωνικών δεξιοτήτων ή κοινωνικές ιστορίες. Αυτή η στρατηγική τους επιτρέπει να ανταποκρίνονται γρήγορα με την κατάλληλη γλώσσα – αλλά όταν κάποιος αναγνωρίζει ότι οι φράσεις προέρχονται από τον Μπομπ Σφουγγαράκι ή τον Τόμας το τρενάκι, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ενοχλητικά
5. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα με αυτισμό επαναλαμβάνονται συχνότερα από τους τυπικούς συνομηλίκους τους. Έτσι, μια απολύτως λογική ερώτηση (“Πότε θα πάμε για φαγητό;” για παράδειγμα) μπορεί να μετατραπεί σε ρεφρέν όταν η ερώτηση γίνεται ξανά και ξανά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, με τον ίδιο ακριβώς τονισμό
6. Τα άτομα με αυτισμό συχνά εστιάζουν υπερβολικά στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να χρησιμοποιούν τα εργαλεία συζήτησης ως “σφήνα” για να δημιουργήσουν την ευκαιρία να μιλήσουν εκτενώς για το θέμα που προτιμούν (“Ποιος είναι ο αγαπημένος σου χαρακτήρας της Disney; Ο δικός μου είναι η Belle. Η Belle είναι Γαλλίδα και…”). Αυτό είναι καλό σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά συχνά οδηγεί σε απογοήτευση από την πλευρά των συνομιλητών
7. Η εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες, ενώ μπορεί να είναι χρήσιμη, μπορεί επίσης να δημιουργήσει παρεξηγήσεις σχετικά με το πώς πρέπει να χρησιμοποιείται ο προφορικός λόγος και η γλώσσα του σώματος σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα. Για παράδειγμα, ενώ οι χειραψίες είναι κατάλληλες σε επίσημες καταστάσεις, σπάνια είναι κατάλληλες μέσα σε μια ομάδα παιδιών. Και ενώ η ερώτηση “Πώς ήταν το Σαββατοκύριακό σου;” είναι απολύτως λογική στο γραφείο, είναι ακατάλληλη σε μια ομάδα παιχνιδιού
8. Ορισμένες κοινωνικές δεξιότητες υπερτονίζονται από τους θεραπευτές, οδηγώντας σε περίεργες συμπεριφορές. Για παράδειγμα, ενώ είναι πιθανώς καλή ιδέα να κοιτάζετε τον συνομιλητή σας στα μάτια για τουλάχιστον ένα ή δύο δευτερόλεπτα, οι συνομιλίες με τα μάτια είναι πολύ άβολες για τους περισσότερους ανθρώπους

Λίγα άτομα με αυτισμό είναι σε θέση να κατακτήσουν την τέχνη της συνομιλίας σε σημείο που να μην ξεχωρίζουν από τους τυπικούς συνομηλίκους τους. Οι περισσότεροι, ωστόσο, είναι περισσότερο από ικανοί να αναπτύξουν σταθερές δεξιότητες συνομιλίας και, στις περισσότερες περιπτώσεις, αλληλεπιδρούν με επιτυχία σε διάφορα περιβάλλοντα. Για τους περισσότερους ανθρώπους, ένας συνδυασμός θεραπειών, βιντεομοντελοποίησης και άφθονης εξάσκησης είναι τα κλειδιά της επιτυχίας.