Διαταραχή προσαρμογής

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της διαταραχής προσαρμογής;

Τα ψυχικά και σωματικά συμπτώματα που σχετίζονται με τη διαταραχή προσαρμογής συνήθως εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά από ένα στρεσογόνο γεγονός. Παρόλο που η διαταραχή δεν διαρκεί για περισσότερο από έξι μήνες, τα συμπτώματα μπορεί να συνεχιστούν εάν ο παράγοντας που προκαλεί άγχος δεν απομακρυνθεί. Κάποια άτομα έχουν μόνο ένα σύμπτωμα, ενώ άλλα βιώνουν πολλαπλά συμπτώματα.

Τα ψυχικά συμπτώματα των διαταραχών προσαρμογής μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Αντιδραστικές ή παρορμητικές πράξεις
• Ανησυχία
• Αίσθημα λύπης, απελπισίας ή παγίδευσης
• Κλάμα
• Απομάκρυνση και απομόνωση
• Έλλειψη συγκέντρωσης
• Απώλεια αυτοεκτίμησης
• Αυτοκτονικές σκέψεις

Υπάρχει μόνο ένας τύπος διαταραχής προσαρμογής που σχετίζεται με σωματικά καθώς και ψυχολογικά συμπτώματα. Αυτά τα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Αϋπνία
• Μυϊκές συσπάσεις
• Κόπωση
• Πόνους στο σώμα
• Δυσπεψία

Τύποι

Ποιοι είναι οι τύποι των διαταραχών προσαρμογής;

Ακολουθούν οι έξι τύποι διαταραχών προσαρμογής και τα συμπτώματά τους.

Διαταραχή προσαρμογής με καταθλιπτική διάθεση

Τα άτομα που διαγιγνώσκονται με αυτό τον τρόπο διαταραχής προσαρμογής τείνουν να βιώνουν αισθήματα λύπης και απελπισίας. Ο εν λόγω τύπος επίσης σχετίζεται με το κλάμα. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι δεν απολαμβάνετε πλέον δραστηριότητες όπως παλιά.

Διαταραχή προσαρμογής με άγχος

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη διαταραχή προσαρμογής με άγχος περιλαμβάνουν το αίσθημα ότι το άτομο κατακλύζεται από συναισθήματα, αγωνία και ανησυχία. Τα άτομα με την εν λόγω διαταραχή επίσης έχουν προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης.

Για τα παιδιά, αυτή η διάγνωση συνήθως σχετίζεται με άγχος αποχωρισμού από γονείς και αγαπημένα πρόσωπα.

Διαταραχή προσαρμογής με μικτή αγχώδη και καταθλιπτική διάθεση

Τα άτομα με αυτόν τον τύπο διαταραχής προσαρμογής βιώνουν τόσο κατάθλιψη όσο και αγωνία.

Διαταραχή προσαρμογής με διατάραξη της συμπεριφοράς

Τα συμπτώματα του εν λόγω τύπου διαταραχής προσαρμογής περιλαμβάνουν προβλήματα συμπεριφοράς, όπως η επικίνδυνη οδήγηση ή η συμμετοχή σε καβγάδες.

Οι έφηβοι με την εν λόγω διαταραχή μπορεί να κλέβουν ή να βανδαλίζουν περιουσίες. Επίσης, μπορεί να κάνουν απουσίες από το σχολείο.

Διαταραχή προσαρμογής με μικτή διαταραχή συναισθημάτων και συμπεριφοράς

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με αυτόν τον τύπο διαταραχής προσαρμογής περιλαμβάνουν κατάθλιψη, αγωνία και συμπεριφορικά προβλήματα.

Απροσδιόριστη διαταραχή προσαρμογής

Όσοι διαγιγνώσκονται με απροσδιόριστη διαταραχή προσαρμογής έχουν συμπτώματα που δεν σχετίζονται με κάποιο συγκεκριμένο τύπο της πάθησης. Αυτά συχνά περιλαμβάνουν σωματικά συμπτώματα ή προβλήματα με την οικογένεια, τους φίλους, την εργασία ή το σχολείο.

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες των διαταραχών προσαρμογής;

Μία πληθώρα στρεσογόνων γεγονότων μπορεί να προκαλέσει διαταραχή προσαρμογής. Ορισμένες κοινές αιτίες στους ενήλικες είναι οι ακόλουθες:

• Θάνατος ενός μέλους της οικογένειας ή ενός αγαπημένου προσώπου
• Προβλήματα στις σχέσεις ή διαζύγιο
• Σοβαρές αλλαγές στη ζωή
• Ασθένεια ή πρόβλημα υγείας σε εσάς ή κάποιο κοντινό σας πρόσωπο
• Μετακόμιση σε ένα νέο σπίτι ή μέρος
• Ξαφνική καταστροφή
• Οικονομικά προβλήματα

Τυπικές αιτίες στα παιδιά και τους εφήβους περιλαμβάνουν:

• Τσακωμοί ή προβλήματα στην οικογένεια
• Προβλήματα στο σχολείο
• Άγχος αναφορικά με τη σεξουαλικότητά του ατόμου

Ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο εμφάνισης της διαταραχής προσαρμογής;

Οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει διαταραχή προσαρμογής. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε ποιος από μία ομάδα ανθρώπων που βιώνουν τους ίδιους στρεσογόνους παράγοντες θα εκδηλώσει τη διαταραχή. Οι κοινωνικές δεξιότητες και οι μέθοδοι αντιμετώπισης του άγχους μπορούν να καθορίσουν εάν είναι πιθανό να εμφανίσετε μία διαταραχή προσαρμογής.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η διαταραχή προσαρμογής;

Για να διαγνωστεί ένα άτομο με διαταραχή προσαρμογής, θα πρέπει να πληροί τα ακόλουθα κριτήρια:

• Ψυχολογικά ή συμπεριφοριστικά συμπτώματα μέσα σε τρεις μήνες από ένα στρεσογόνο συμβάν στη ζωή
• Περισσότερο στρες από το φυσιολογικό ως απόκριση σε συγκεκριμένους στρεσογόνους παράγοντες, ή άγχος που προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις, στο σχολείο ή στην εργασία, ή και τα δύο αυτά κριτήρια
• Βελτίωση των συμπτωμάτων μέσα σε έξι μήνες αφότου ο στρεσογόνος παράγοντας απομακρύνεται
• Συμπτώματα που δεν είναι το αποτέλεσμα κάποιας άλλης διάγνωσης

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η διαταραχή προσαρμογής;

Αν λάβετε διάγνωση διαταραχής προσαρμογής, θα επωφεληθείτε από την ψυχοθεραπεία, η οποία μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη. Η διαταραχή προσαρμογής τυπικά αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή ή συνδυασμό των δύο.

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι η κύρια θεραπεία για μία διαταραχή προσαρμογής. Ο γιατρός σας θα σας συστήσει να επισκεφτείτε έναν ψυχολόγο. Ωστόσο, αν ο γιατρός πιστεύει ότι η πάθησή σας απαιτεί φαρμακευτική αγωγή, θα σας παραπέμψει σε έναν ψυχίατρο.

Η ψυχοθεραπεία θα σας βοηθήσει να επιστρέψετε στα πρωθύστερα επίπεδα λειτουργικότητας. Ο θεραπευτής θα σας προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη και θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε την αιτία της διαταραχής προσαρμογής. Επιπλέον θα σας βοηθήσει να αναπτύξετε δεξιότητες, ώστε να αντιμετωπίσετε μελλοντικές στρεσογόνες καταστάσεις.

Υπάρχουν αρκετά είδη θεραπειών που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση της διαταραχής προσαρμογής. Αυτές οι θεραπείες περιλαμβάνουν:

• Συμβουλευτική ή θεραπεία ομιλίας
• Παρέμβαση κρίσης (επείγουσα ψυχολογική φροντίδα)
• Ομαδικές θεραπείες ή θεραπείες οικογένειας
• Υποστηρικτικές ομάδες ειδικές για την αιτία της διαταραχής προσαρμογής
• Γνωστική συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT), η οποία εστιάζει στην επίλυση προβλημάτων αλλάζοντας το μη παραγωγικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς
• Διαπροσωπική ψυχοθεραπεία (IPT)

Φάρμακα

Κάποια άτομα με διαταραχές προσαρμογής και επωφελούνται από τη λήψη φαρμάκων. Τα φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη μείωση κάποιων από τα συμπτώματα των διαταραχών προσαρμογής, όπως η αϋπνία, η κατάθλιψη και η αγωνία. Αυτά τα φάρμακα περιλαμβάνουν:

• Βενζοδιαζεπίνες, όπως η λοραζεπάμη και η αλπραζολάμη
• Μη βενζοδιαζεπινικά αγχολυτικά, όπως η γκαμπαπεντίνη
• Εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) ή αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης (SNRIs), όπως η σερτραλίνη και η βενλαφαξίνη

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση της διαταραχής προσαρμογής;

Η έκβαση της ανάρρωσης από μία διαταραχή προσαρμογής είναι καλή αν αντιμετωπιστεί σωστά και άμεσα. Η διαταραχή συνήθως δεν διαρκεί παραπάνω από έξι μήνες στα περισσότερα άτομα.

Πρόληψη

Πώς μπορούν να προληφθούν οι διαταραχές προσαρμογής;

Δεν υπάρχει βέβαιος τρόπος πρόληψης μιας διαταραχής προσαρμογής. Όμως, σαφώς βοηθά το να μάθετε να αντιμετωπίζετε και να ξεπερνάτε στρεσογόνους παράγοντες. Μπορείτε να αυξήσετε την ανθεκτικότητά σας:

• Αναπτύσσοντας ένα ισχυρό δίκτυο υποστήριξης
• Αναζητώντας τη θετική πλευρά σε δύσκολες καταστάσεις
• Ζώντας μία υγιή ζωή
• Αναπτύσσοντας αυτοεκτίμηση

Μπορεί να είναι επιβοηθητικό να προετοιμαστείτε για στρεσογόνες, δύσκολες ή αγχωτικές καταστάσεις αν γνωρίζετε εκ των προτέρων ότι θα τις αντιμετωπίσετε. Οι θετικές σκέψεις επίσης βοηθούν. Μπορείτε να καλέσετε το γιατρό σας ή τον ψυχολόγο σας για να συζητήσετε πώς να διαχειριστείτε βέλτιστα όποια γεγονότα σάς προκαλούν αγωνία και στρες.