Εμπύημα ή πυώδης πλευρίτιδα

Συμπτώματα

Τι συμπτώματα εμφανίζει το εμπύημα;

Το εμπύημα μπορεί να είναι απλό ή σύνθετο. 

Απλό εμπύημα, θεωρείται το εμπύημα στα αρχικά στάδια της νόσου, όπου το συσσωρευμένο πύο, ρέει ελεύθερα. Στην κατάσταση αυτή πιθανά συμπτώματα είναι:

• Ξηρός βήχας.
• Πυρετός.
• Δυσκολία κατά την αναπνοή.
• Ιδρώτας.
• Πονοκέφαλος.
• Πόνος στο στήθος κατά την αναπνοή, που μπορεί να περιγράφεται ως μαχαίρωμα.
• Σύγχυση.
• Απώλεια όρεξης.

Σύνθετο εμπύημα, θεωρείται το εμπύημα σε προχωρημένο στάδιο και χαρακτηρίζεται από πιο σοβαρή φλεγμονή. Στην περίπτωση αυτή, είναι πιθανό να σχηματιστεί ουλώδης ιστός, ο οποίος θα υποδιαιρέσει την θωρακική κοιλότητα σε μικρότερες κοιλότητες, μια κατάσταση που είναι πιο δύσκολο να θεραπευτεί.

Επιπλέον, εάν η λοίμωξη συνεχίσει να επιδεινώνεται, είναι πιθανό να δημιουργήσει μια φλούδα στα τοιχώματα του υπεζωκότα χώρου, η οποία θα παρεμποδίζει την έκταση των πνευμόνων κατά την εισπνοή. Η παθολογική αυτή κατάσταση διορθώνεται, μόνο με χειρουργική επέμβαση.

Άλλα συμπτώματα που μπορεί να έχει το σύνθετο εμπύημα, είναι:

• Δυσκολία κατά την αναπνοή.
• Πόνο στο στήθος.
• Απώλεια βάρους.
• Μειωμένους αναπνευστικούς ήχους.

Αίτια

Πώς προκαλείται το εμπύημα;

Το εμπύημα συνήθως αναπτύσσεται ως επιπλοκή μετά από μια πνευμονία. Η πνευμονία μπορεί να προκληθεί από διάφορες βακτηριακές λοιμώξεις, ενώ τα πιο σύνηθες βακτήρια που την προκαλούν είναι ο στρεπτόκοκκος και ο σταφυλόκοκκος. Σε κάποιες περιπτώσεις, το εμπύημα είναι δυνατόν να προκληθεί και μετά από κάποια χειρουργική επέμβαση στο στήθος, εάν μεταφερθεί κάποιο βακτήριο στην πλευρική κοιλότητα, μέσω των χειρουργικών εργαλείων.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, ο υπεζωκότας χώρος έχει μια μικρή ποσότητα υγρού, ώστε να απορροφά τους κραδασμούς και να προστατεύει τους πνεύμονες. Όταν υπάρχει λοίμωξη, το υγρό αυτό τείνει να συγκεντρώνεται πολύ γρηγορότερα σε σχέση με τον ρυθμό απορρόφησης του, με αποτέλεσμα την συσσώρευση του στον υπεζωκότα χώρο. Παράλληλα, το υγρό μολύνεται με τα βακτήρια που προκάλεσαν την αρχική λοίμωξη, η οποία συνήθως είναι πνευμονία.

Το μολυσμένο υγρό τείνει να είναι ολοένα πυκνότερο, με αποτέλεσμα η εξωτερική μεμβράνη του πνεύμονα να κολλάει με το εσωτερικό της κοιλότητας του στήθους, σχηματίζοντας θυλάκια. Τα θυλάκια αυτά ονομάζονται εμπυήματα. Στην κατάσταση αυτή ο πνεύμονας είναι πιθανό να μην μπορεί να φουσκώσει πλήρως, προκαλώντας δυσκολίες κατά την αναπνοή.

Ποια άτομα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν εμπύημα;

Το μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης εμπυήματος τον έχουν τα άτομα που πάσχουν από πνευμονία. Επίσης, αυξημένα περιστατικά της νόσου εμφανίζονται σε ηλικιωμένους και μικρά παιδιά. Παρ' όλα αυτά, το εμπύημα είναι αρκετά σπάνιο, καθώς σύμφωνα με μελέτη συμβαίνει σε λιγότερο από 1% των παιδιών που νοσούν από πνευμονία. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα ανάπτυξης εμπυήματος μετά από μια πνευμονία είναι:

• Διαβήτης.
• Αλκοολισμός.
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα.
• Ανοσοκαταστολή.
• Πνευμονικό απόστημα.
• Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση ή τραυματισμός.
• Χρόνια αποφρακτική πνευμονική νόσος.
• Βρογχεκτασία.

Διάγνωση

Πώς γίνεται η διάγνωση του εμπυήματος;

Ο ιατρός πιθανόν θα υποπτευτεί την ύπαρξη εμπυήματος, στην περίπτωση που κάποιο άτομο πάσχει από πνευμονία και δεν ανταποκρίνεται στην θεραπευτική αγωγή. Τότε, θα πρέπει να μελετηθεί το πλήρες ιατρικό ιστορικό του ασθενούς καθώς και να διεξαχθεί φυσική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει ακρόαση των πνευμονικών ήχων με στηθοσκόπιο. Κατόπιν, μπορούν να διεξαχθούν μια σειρά από εξετάσεις για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ακτινογραφία ή αξονική τομογραφία, στις οποίες θα φανεί εάν υπάρχει ή όχι υγρό στον υπεζωκότα χώρο.
• Υπέρηχο στο στήθος, ο οποίος θα δείξει την ποσότητα και τον ακριβή εντοπισμό του υγρού.
• Ανάλυση αίματος, στις οποίες μπορεί να προσδιοριστεί το είδος του βακτηρίου που προκάλεσε την λοίμωξη, αλλά και να μετρηθούν τα επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία σε περίπτωση λοίμωξης αναμένονται αυξημένα.
• Παρακέντηση θώρακα, κατά την οποία μια βελόνα εισάγεται στον υπεζωκότα χώρο και λαμβάνει δείγμα υγρού, το οποίο εξετάζεται στο μικροσκόπιο για την παρουσία βακτηρίων και άλλων κυττάρων.

Θεραπεία

Πώς θεραπεύεται το εμπύημα;

Η θεραπεία της νόσου έγκειται στην απομάκρυνση του πύου και του επιπλέον υγρού από τον υπεζωκότα χώρο και στην αντιμετώπιση της λοίμωξης. Συγκεκριμένα, η θεραπεία της λοίμωξης περιλαμβάνει την χορήγηση συγκεκριμένων αντιβιοτικών, ανάλογα με το είδος των βακτηρίων.

Από την άλλη, η αποστράγγιση του πύου μπορεί να πραγματοποιηθεί με διάφορες μεθόδους και εξαρτάται από το στάδιο του εμπυήματος.  Στην πιο απλή περίπτωση, η απομάκρυνση του υγρού μπορεί να γίνει με διαδερμική παρακέντηση θώρακα, εισαγωγή δηλαδή μιας βελόνας στον υπεζωκότα χώρο και αναρρόφηση του πύου. 

Σε πιο προχωρημένο στάδιο της νόσου ή στην περίπτωση σύνθετου εμπυήματος, η αποστράγγιση γίνεται με την εισαγωγή ειδικού σωλήνα στον θώρακα, κάτω από αναισθησία σε αίθουσα χειρουργείου. Για την διαδικασία αυτή μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι τρόποι χειρουργικής επέμβασης, όπως:

• Θωρακοστομία: εισαγωγή ενός πλαστικού σωλήνα στο στήθος, μεταξύ 2 πλευρών και εφαρμογή αυτού σε μια συσκευή αναρρόφησης για την απομάκρυνση του υγρού. Παράλληλα, μπορεί να γίνει και ένεση κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής για την διευκόλυνση της αποστράγγισης.
• Θωρακική επέμβαση με χρήση κάμερας: πραγματοποίηση 3 μικρών τομών στο στήθος και εισαγωγή συσκευής με μικροσκοπική κάμερα (θωρακοσκόπιο) για την καθοδήγηση της διαδικασίας. Ο ιατρός θα πρέπει να αφαιρέσει το μολυσμένο ιστό γύρω από τον πνεύμονα και κατόπιν να αποστραγγίσει το υγρό με χρήση ειδικού σωλήνα ή φαρμακευτικής αγωγής.
• Ανοικτή επέμβαση: απομάκρυνση όλης της φλούδας από τον υπεζωκότα χώρο.

Επιπλοκές

Τι επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει το εμπύημα;

Σε σπάνιες περιπτώσεις, κάποια περιστατικά σύνθετου εμπυήματος μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, όπως σήψη ή κατάρρευση ενός εκ των πνευμόνων, μια κατάσταση που ονομάζεται πνευμονοθώρακας. Η σήψη αποτελεί μια αρκετά απειλητική για την ζωή του ατόμου κατάσταση, που οφείλεται σε γενικευμένη φλεγμονή στον οργανισμό, εξαιτίας μιας εκτεταμένης βακτηριακής λοίμωξης. Σε περίπτωση που κάποιος εμφανίσει σήψη θα πρέπει να ζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια, ενώ τα συμπτώματα αυτής είναι:

• Υψηλός πυρετός.
• Ρίγος.
• Ταχυκαρδία.
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση.
• Γρήγορη αναπνοή.

Από την άλλη, ο πνευμονοθώρακας προκαλεί ξαφνικό και αιχμηρό πόνο στο στήθος και βράχυνση της αναπνοής, ενώ τα συμπτώματα επιδεινώνονται όταν το άτομο αναπνέει ή βήχει . Η κατάσταση αυτή θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνη και απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση. Επομένως, εάν κάποιος βιώνει οποιαδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο κοντινότερο νοσοκομείο. 

Μπορεί το εμπύημα να οδηγήσει στο θάνατο του ατόμου; 

Στις περισσότερες περιπτώσεις, εάν ληφθεί κατάλληλη και έγκαιρη θεραπεία οι ασθενείς ανακάμπτουν πλήρως και σπάνια εμφανίζονται μόνιμες βλάβες στους πνεύμονες. Για να συμβεί αυτό, είναι σημαντικό ο ασθενής να ολοκληρώσει πλήρως την φαρμακευτική αγωγή που θα του δοθεί, καθώς και να κάνει μια ακτινογραφία μετά την ολοκλήρωση της, για να βεβαιωθεί ο ιατρός ότι ο υπεζωκότας χώρος επουλώνεται σωστά. 

Παρ' όλα αυτά, σε άτομα τα οποία έχουν κατεσταλμένο ανοσοποιητικό, η νόσος μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο, σε ποσοστό περίπου 40% των ασθενών. Επιπλέον, σε κάθε περίπτωση, εάν δεν ληφθεί κατάλληλη και έγκαιρη θεραπεία το εμπύημα μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρες επιπλοκές, όπως η σήψη.