Ασθένειες αναπαραγωγικού συστήματος

Κύστεις ωοθηκών

Τι είναι οι κύστεις ωοθηκών;

Οι ωοθήκες είναι τμήμα του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος και βρίσκονται στο κάτω μέρος της κοιλιακής χώρας εκατέρωθεν της μήτρας. Οι γυναίκες έχουν δύο ωοθήκες που παράγουν ωάρια, καθώς και τις ορμόνες οιστρογόνα και προγεστερόνη.

Μερικές φορές ένας θύλακας γεμάτος υγρό, που καλείται κύστη, αναπτύσσεται σε μία εκ των δύο ωοθηκών. Πολλές γυναίκες θα αναπτύξουν τουλάχιστον μία κύστη κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν προκαλούν πόνο ούτε συμπτώματα.

Ποιοι είναι οι τύποι των κύστεων ωοθηκών;

Υπάρχουν ποικίλοι τύποι κύστεων ωοθηκών, όπως οι δερμοειδείς κύστεις και οι κύστες του ενδομητριώματος. Ωστόσο, οι λειτουργικές κύστεις αποτελούν τον πιο κοινό τύπο. Οι δύο τύποι λειτουργικών κύστεων περιλαμβάνουν τις κύστεις των ωοθυλακίων και του ωχρού σωματίου.

Κύστη ωοθυλάκιου

Κατά τη διάρκεια του εμμήνου κύκλου μιας γυναίκας, ένα ωάριο μεγαλώνει εντός ενός σάκου που καλείται ωοθυλάκιο. Αυτός ο σάκος εντοπίζεται μέσα στις ωοθήκες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το ωοθυλάκιο διαρρηγνύεται, ανοίγει και απελευθερώνει ένα ωάριο. Αν όμως δεν ανοίξει, το υγρό εντός του μπορεί να σχηματίσει μία κύστη.

Κύστεις ωχρού σωματίου

Ο ωοθυλακικός σάκος τυπικά διαλύεται μετά την απελευθέρωση του ωαρίου. Αν όμως δεν διαλυθεί και το άνοιγμα του ωοθυλακίου κλείσει, επιπλέον υγρό μπορεί να δημιουργηθεί εντός του και αυτή η συσσώρευση προκαλεί την κύστη ωχρού σωματίου.

Άλλοι τύποι κύστεων των ωοθηκών περιλαμβάνουν:

  • Δερμοειδείς κύστεις: ένα ανάπτυγμα σαν θυλάκιο πάνω στις ωοθήκες που μπορεί να περιέχει τρίχες, λίπος και άλλους ιστούς
  • Κυσταδένωματα: μη καρκινικοί όγκοι που μπορούν να αναπτυχθούν στην εξωτερική επιφάνεια των ωοθηκών
  • Ενδομητριώματα: ιστοί, που φυσιολογικά αναπτύσσονται εντός της μήτρας, μπορούν να αναπτυχθούν εκτός αυτής και να προσκολληθούν στις ωοθήκες καταλήγοντας σε κύστη

Μερικές γυναίκες μπορούν να αναπτύξουν μία πάθηση που ονομάζεται σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Αυτό σημαίνει ότι οι ωοθήκες περιέχουν ένα μεγάλο αριθμό μικρών κύστεων. Το σύνδρομο μπορεί να προκαλέσει διόγκωση των ωοθηκών και, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να καταλήξει σε υπογονιμότητα.

Συμπτώματα Επιπλοκές Διάγνωση Θεραπεία Πρόληψη Έκβαση Q&A

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα μιας κύστης στην ωοθήκη;

Συχνά, οι κύστεις ωοθηκών δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα. Όμως, τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν, καθώς η κύστη μεγαλώνει, και περιλαμβάνουν:

  • Κοιλιακό φούσκωμα
  • Πόνο κατά τη σεξουαλική πράξη
  • Επώδυνες κενώσεις του εντέρου
  • Πυελικό πόνο πριν ή κατά τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας
  • Ναυτία και εμετό
  • Ευαισθησία στο στήθος
  • Πόνο στη μέση ή στους μηρούς

Τα σοβαρά συμπτώματα μιας κύστης στις ωοθήκες που απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα περιλαμβάνουν:

  • Ταχεία αναπνοή
  • Έντονο ή οξύ πυελικό πόνο
  • Πυρετό
  • Ζάλη η λιποθυμία

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να υποδεικνύουν μία κύστη που έχει υποστεί ρήξη ή συστροφή. Και οι δύο επιπλοκές μπορεί να έχουν πολύ σοβαρές επιπτώσεις αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα.

Επιπλοκές

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές μιας κύστης στην ωοθήκη;

Οι περισσότερες κύστεις των ωοθηκών δεν προκαλούν συμπτώματα και συνήθως υποχωρούν από μόνες τους χωρίς θεραπεία. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να ανιχνεύσει μία μικρή καρκινική μάζα στις ωοθήκες κατά τη διάρκεια ενός τυπικού ελέγχου.

Η συστροφή των ωοθηκών είναι μία σπάνια επιπλοκή των κύστεων. Συμβαίνει όταν μία μεγάλη κύστη εξαναγκάζει την ωοθήκη να συστραφεί ή να μετακινηθεί από την αρχική της θέση. Η παροχή αίματος στην ωοθήκη αποκόπτεται και, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει βλάβη ή θάνατο στον ωοθηκικό ιστό. Παρόλο που είναι ασυνήθης, η συστροφή των ωοθηκών αφορά περίπου στο 3% των επειγόντων γυναικολογικών χειρουργικών επεμβάσεων.

Οι κύστεις που έχουν υποστεί ρήξη, παρόλο που είναι μία επίσης σπάνια επιπλοκή, μπορεί να προκαλέσουν έντονο πόνο και εσωτερική αιμορραγία. Η εν λόγω επιπλοκή αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης και μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή αν δεν αντιμετωπιστεί.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται μία κύστη στην ωοθήκη;

Ο γιατρός μπορεί να ανιχνεύσει μία κύστη στην ωοθήκη κατά τη διάρκεια μιας τυπικής γυναικολογικής εξέτασης. Πιθανώς θα παρατηρήσει διόγκωση σε μία από τις δύο ωοθήκες και θα πραγματοποιήσει έναν υπέρηχο για να επιβεβαιώσει την ύπαρξη κύστης. Ο υπέρηχος (υπερηχογράφημα) είναι μία απεικονιστική τεχνική που χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας για την παραγωγή εικόνων των εσωτερικών οργάνων. Βοηθά στον καθορισμό του μεγέθους, του εντοπισμού, του σχήματος και της σύνθεσης (στερεής ή υγρής) μιας κύστης.

Απεικονιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση των κύστεων των ωοθηκών περιλαμβάνουν:

  • Υπερηχογράφημα: μία συσκευή απεικόνισης χρησιμοποιείται για την οπτικοποίηση των ωοθηκών
  • Αξονική τομογραφία: παράγονται εικόνες διατομής των εσωτερικών οργάνων με τη χρήση ακτίνων Χ
  • Μαγνητική τομογραφία: μαγνητικά πεδία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή εικόνων των εσωτερικών οργάνων

Επειδή η πλειονότητα των κύστεων εξαφανίζεται μετά από μερικές εβδομάδες ή μήνες, ο γιατρός μπορεί να μη σας προτείνει απευθείας ένα θεραπευτικό πλάνο. Αντιθέτως, μπορεί να επαναλάβει το υπερηχογράφημα σε μερικές εβδομάδες ή μήνες για να ελέγξει την κατάστασή σας.

Αν δεν εμφανίζονται οι αλλαγές ή αν η κύστη αυξάνεται σε μέγεθος, ο γιατρός θα ζητήσει επιπρόσθετες εξετάσεις για να καθορίσει έτερες αιτίες των συμπτωμάτων σας.

Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν:

  • Εξέταση εγκυμοσύνης, για να βεβαιωθεί ότι δεν είστε έγκυος.
  • Ορμονολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο προβλημάτων που σχετίζονται με ορμόνες, όπως υψηλά επίπεδα οιστρογόνων ή προγεστερόνης.
  • Τεστ CA-125 στον ορό του αίματος για τον έλεγχο καρκίνου των ωοθηκών.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται μία κύστη στην ωοθήκη;

Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει θεραπεία για τη συρρίκνωση ή την αφαίρεση της κύστης αν αυτή δεν υποχωρεί από μόνη της ή αν αυξάνεται σε μέγεθος.

Αντισυλληπτικά χάπια

Αν εμφανίζετε επαναλαμβανόμενες κύστες στις ωοθήκες, ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει από του στόματος χορηγούμενα αντισυλληπτικά για τη διακοπή της ωορρηξίας και την πρόληψη ανάπτυξης νέων κύστεων. Τα φάρμακα αυτά επίσης μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, ο οποίος είναι υψηλότερος στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.

Λαπαροσκόπηση

Αν η κύστη είναι μικρή και έχει αποκλειστεί η πιθανότητα καρκίνου, ο γιατρός μπορεί να πραγματοποιήσει λαπαροσκόπηση ώστε να την αφαιρέσει. Η διαδικασία περιλαμβάνει την πραγματοποίηση μιας πολύ μικρής τομής κοντά στον ομφαλό σας και την εισαγωγή ενός μικρού εργαλείου εντός της κοιλιακής χώρας, το οποίο θα αφαιρέσει την κύστη.

Λαπαροτομία

Αν η κύστη είναι μεγάλη, ο γιατρός μπορεί να την αφαιρέσει χειρουργικά μέσω μιας μεγάλης τομής στην κοιλιακή χώρα. Θα πραγματοποιήσει μία άμεση βιοψία και, αν καθορίζει ότι είναι καρκινική, θα προχωρήσει σε υστερεκτομή για την αφαίρεση των ωοθηκών και της μήτρας.

Πρόληψη

Μπορούν να προληφθούν οι κύστεις στις ωοθήκες;

Οι κύστεις στις ωοθήκες δεν μπορούν να προληφθούν. Παρόλα αυτά, ο τυπικός γυναικολογικός έλεγχος μπορεί να τις ανιχνεύσει σε πρώιμο στάδιο. Οι καλοήθεις κύστεις δεν γίνονται καρκινικές. Όμως τα συμπτώματα ενός καρκίνου των ωοθηκών μπορεί να μιμούνται τα συμπτώματα μιας κύστης των ωοθηκών. Για αυτό, είναι πολύ σημαντικό να επισκεφθείτε το γιατρό σας και να λάβετε την κατάλληλη διάγνωση. Ενημερώστε τον γυναικολόγο σας για συμπτώματα που μπορεί να υποδεικνύουν κάποιο πρόβλημα, όπως:

  • Αλλαγές στον έμμηνο κύκλο
  • Ανεξήγητη απώλεια βάρους
  • Διαρκή πυελικό πόνο
  • Απώλεια όρεξης
  • Κοιλιακό φούσκωμα

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση;

Η έκβαση για τις γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση με κύστεις των ωοθηκών είναι συνήθως ευοίωνη, καθώς οι περισσότερες κύστεις εξαφανίζονται μέσα σε λίγους μήνες. Ωστόσο, επαναλαμβανόμενες κύστεις μπορεί να εμφανίζονται στις γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση και στις γυναίκες με ορμονικές διαταραχές.

Αν δεν αντιμετωπιστούν, κάποιες κύστες μειώνουν τη γονιμότητα. Αυτό είναι κοινό στα ενδομητριώματα και στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Για τη βελτίωση της γονιμότητας ο γιατρός μπορεί να αφαιρέσει ή να συρρικνώσει την κύστη. Οι λειτουργικές κύστεις, τα κυσταδένωματα και οι δερμοειδείς κύστεις δεν επηρεάζουν τη γονιμότητα.

Παρόλο που μερικοί γιατροί προτείνουν την αναμονή όσον αφορά στις κύστεις των ωοθηκών, υπάρχουν και γιατροί που προτείνουν χειρουργική αφαίρεση οποιωνδήποτε κυστών ή όγκων αναπτύσσονται στις ωοθήκες μετά την εμμηνόπαυση. Αυτό συμβαίνει, διότι ο κίνδυνος ανάπτυξης μία καρκινικής κύστης καρκίνου των ωοθηκών αυξάνεται μετά την εμμηνόπαυση. Όμως, πρέπει να σημειωθεί ότι οι κύστεις των ωοθηκών δεν αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών. Κάποιοι γιατροί αφαιρούν μία κύστη αν έχει διάμετρο μεγαλύτερη από 5 εκατοστά.

Q&A

Πώς επηρεάζουν οι κύστεις των ωοθηκών την εγκυμοσύνη; Πώς επηρεάζουν μία γυναίκα που είναι ή προσπαθεί να μείνει έγκυος;

Μερικές κύστεις των ωοθηκών σχετίζονται με μειωμένη γονιμότητα ενώ άλλες όχι. Τα ενδομητριώματα και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να μειώσουν την ικανότητα μιας γυναίκας να μείνει έγκυος. Ωστόσο, οι λειτουργικές κύστεις ή δερμοειδείς κύστεις και τα κυσταδενώματα δεν σχετίζονται με προβλήματα γονιμότητας, εκτός και αν είναι μεγάλα σε μέγεθος. Αν ο γυναικολόγος ανακαλύψει μία κύστη των ωοθηκών ενώ είστε έγκυος, η θεραπεία θα εξαρτηθεί από τον τύπο ή το μέγεθος της. Οι περισσότερες κύστεις είναι καλοήθεις και δεν απαιτούν χειρουργική επέμβαση. Όμως, μπορεί να χρειαστείτε εγχείρηση αν η κύστη είναι ύποπτη για καρκίνο ή αν υποστεί ρήξη ή συστροφή ή αν είναι πολύ μεγάλη.

+ 3 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Mayo Clinic Staff. (2014). Ovarian cysts. mayoclinic.com/health/ovarian-cysts/DS00129

2. Office on Women’s Health. (2014). Ovarian cysts [Fact sheet]. womenshealth.gov/a-z-topics/ovarian-cysts

3. Ovarian torsion. (2015). bestpractice.bmj.com/best-practice/monograph/792.html