Μας θέτει σε κίνδυνο η καθημερινή ατμοσφαιρική ρύπανση;

Προσέχετε την ποιότητα των τροφίμων που τρώτε και την ποσότητα του νερού που πίνετε. Προσπαθείτε να γυμνάζεστε και να κοιμάστε αρκετά και προστατεύετε το δέρμα σας από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου. Υπάρχει όμως ένας σοβαρός παράγοντας κινδύνου για την υγεία που συναντάτε (και πιθανότατα αγνοείτε) περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο: ο αέρας που αναπνέετε.

Ανάμεσα στα καυσαέρια των αυτοκινήτων που εισπνέετε στο τρέξιμο και το πιθανό αέριο ραδόνιο που εισβάλλει στο σπίτι σας, οι κίνδυνοι είναι παντού. Σκεφτείτε αυτό το τζόκινγκ: Ακόμη και αν τρέχετε σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τον αυτοκινητόδρομο, εξακολουθείτε να αναπνέετε 100 φορές περισσότερους ρύπους από ό,τι θα εισπνέατε σε μια παρθένα έρημο. Μια νέα έρευνα διαπιστώνει ότι η ρύπανση από τα αυτοκίνητα και φορτηγά σε επίπεδα που η EPA θεωρεί αποδεκτά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου κατά περισσότερο από το 1/3 μετά την έκθεση. Ωστόσο, το να κρύβεστε στο σπίτι μπορεί να μην είναι πολύ πιο ασφαλές. Στην πραγματικότητα, οι συγκεντρώσεις ορισμένων ρύπων, όπως το βενζόλιο, μπορεί να είναι έως και πέντε φορές υψηλότερες σε εσωτερικούς χώρους απ’ ό,τι σε εξωτερικούς.

Με τα ποσοστά των πνευμονικών ασθενειών στις γυναίκες να αυξάνονται -το άσθμα επηρεάζει πλέον σχεδόν 1 στις 10 από εμάς και ο καρκίνος του πνεύμονα έχει διπλασιαστεί από το 1974.

Τι υπάρχει στην ατμόσφαιρα;

Τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά εκτοξεύουν ένα μείγμα δυσάρεστων χημικών ουσιών, όπως πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC), οξείδια του αζώτου και λεπτά σωματίδια (επίσης γνωστά ως σωματιδιακή ρύπανση). Τα εργοστάσια, τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής και οι γεωτρήσεις φυσικού αερίου απελευθερώνουν ακόμη περισσότερα σωματίδια και άλλους ρύπους, όπως το διοξείδιο του θείου -στην πραγματικότητα, τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα απελευθερώνουν 386.000 τόνους ρύπων στον αέρα κάθε χρόνο. Το πιο τρομακτικό μέρος της σωματιδιακής ρύπανσης είναι το μικρό μέγεθός της: Τα λεπτά σωματίδια είναι μικρότερα από το 1/30 του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας και μπορούν να παραμείνουν βαθιά μέσα στους πνεύμονες.

Το τοπίο σας μπορεί να παγιδεύσει τους ρύπους και να τους κρατήσει στην περιοχή σας, με τους λόφους και τα βουνά να εμποδίζουν τη διάχυση. Αλλά ακόμη και οι επίπεδες ζώνες μπορεί να μην είναι καθαρές. Η ρύπανση παράγεται τοπικά και τα λεπτά σωματίδια και το νέφος μπορούν να ταξιδέψουν με τον άνεμο, οπότε ο αέρας μπορεί να λερωθεί από ρύπους από άλλες πόλεις, πολιτείες ή ακόμη και χώρες. Στην πραγματικότητα, το νέφος από την Ασία μπορεί να θέσει τις δυτικές πολιτείες πάνω από το όριο του όζοντος (75 μέρη ανά δισεκατομμύριο).

Η ενέργεια του ήλιου πυροδοτεί μια αντίδραση μεταξύ των πτητικών οργανικών ενώσεων και των οξειδίων του αζώτου στον αέρα. Το αποτέλεσμα; Η δημιουργία όζοντος σε επίπεδο εδάφους, ενός επιβλαβούς αερίου που μπορεί να παρεμποδίσει την αναπνοή. Οι επιστήμονες συνήθιζαν να πιστεύουν ότι το όζον σε επίπεδο εδάφους δεν σχηματίζεται τόσο πολύ σε κρύο καιρό, αλλά το 2009, ερευνητές της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας έδειξαν ότι οι περιοχές που έχουν πολύ χιόνι μπορούν, υπό ορισμένες συνθήκες, να έχουν επίσης υψηλά επίπεδα όζοντος.

Όταν εκτίθεστε σε αυτή την τοξική ατμόσφαιρα, οι πνεύμονές σας την απορροφούν σαν σφουγγάρι. Τα λεπτά σωματίδια και το όζον ερεθίζουν τη μύτη και το λαιμό και, καθώς εισχωρούν βαθύτερα στους βρόγχους των πνευμόνων, προκαλούν φλεγμονώδη αντίδραση και αυξάνουν τις πιθανότητες για καρδιακές παθήσεις. Το όζον μπορεί να βλάψει τα κύτταρα των πνευμόνων- ακόμη και η βραχυπρόθεσμη έκθεση μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα, όπως συριγμό. Οι ερευνητές λένε ότι η μακροχρόνια έκθεση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μόνιμης βλάβης και ακόμη και θανάτου από αναπνευστική ασθένεια όπως η πνευμονία.

Τι μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε τον κίνδυνο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης;

Περιορίστε την υπαίθρια δραστηριότητα το μεσημέρι, όταν το όζον είναι στο υψηλότερο επίπεδο, και μείνετε μακριά από αυτοκινητόδρομους για να αποφύγετε τη ρύπανση από σωματίδια, λέει η Nicola Hanania, M.D., πνευμονολόγος στο Baylor College of Medicine.

Περνάμε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας μέσα στο σπίτι, αναπνέοντας αέρα που μπορεί να είναι ακόμα πιο βρώμικος από τον εξωτερικό αέρα. Ελέγξτε τις πιο ύπουλες πηγές ρύπανσης εσωτερικών χώρων :

• Το σπίτι σας

Σε ορισμένα σπίτια, το ραδόνιο, ένα ραδιενεργό αέριο, μπορεί να εισχωρήσει στα θεμέλια – ακόμη και αν δεν έχετε υπόγειο. Το ραδόνιο μπορεί να ευθύνεται για έως και 22.000 θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα κάθε χρόνο και μπορεί να συμβάλει και στο καρκίνωμα των πλακωδών κυττάρων (ένας τύπος καρκίνου του δέρματος).

• Η σκούπα σας

Όλες οι ηλεκτρικές σκούπες ρίχνουν σωματίδια σκόνης στον αέρα, αλλά όσες δεν διαθέτουν φίλτρο  ρίχνουν περισσότερα. Ό,τι κι αν χρησιμοποιείτε, μην σκουπίζετε με ηλεκτρική σκούπα την κρεβατοκάμαρα για δύο ώρες πριν από τον ύπνο: Δώστε την ευκαιρία στα αιωρούμενα σωματίδια να εγκατασταθούν πριν περάσετε χρόνο στο δωμάτιο.

• Η σόμπα σας

Μέχρι και το ένα τρίτο των σωματιδίων εσωτερικού χώρου μπορεί να προέρχεται από την συσκευή θέρμανσης – ειδικά όταν αυτό γίνεται σε υψηλές θερμοκρασίες. Μπορεί ακόμη και να απελευθερώσει φορμαλδεΰδη, η οποία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Καθαρίστε τον αέρα: Εξοπλίστε τη σόμπα σας με έναν ανεμιστήρα που βγάζει τον αέρα προς τα έξω, και αν δεν μπορείτε, ανοίξτε ένα παράθυρο. Και τα δύο θα σας βοηθήσουν να απαλλάξετε το σπίτι σας από τους ρύπους και την υγρασία.