Οι τρείς όψεις της Ευτυχίας

Τι είναι η ευτυχία και γιατί είναι τόσο άπιαστη;

Θα ξεκινήσω με το τι δεν είναι. Η ευτυχία δεν είναι ικανοποίηση- είναι κάτι περισσότερο από αυτό. Η ευτυχία δεν είναι ευχαρίστηση (μια οξεία κατάσταση που είναι ευχάριστη)- είναι επίσης κάτι περισσότερο από αυτό. Περιγραφές όπως χαρά, απόλαυση, ευδαιμονία και αγαλλίαση αποτυπώνουν καλύτερα την ουσία της ευτυχίας, καθώς υποδηλώνουν έναν μεγαλύτερο ενθουσιασμό ή δυναμισμό.

Πώς μοιάζει η ευτυχία; Συχνά, είναι ένα συγκεκριμένο χαμόγελο. Ίσως είναι μια κραυγή. Έχετε δει ποτέ κάποιο από τα κινούμενα σχέδια ή τις ταινίες Peanuts όπου ο Σνούπι κάνει τον “χαρούμενο χορό” του; Αυτό είναι ευτυχία.

Ποιες είναι οι τρεις όψεις της ευτυχίας;

Πιστεύω ότι υπάρχουν τρεις όψεις της ευτυχίας:

• προστασία
• προορισμός
• χαρά

Η ευτυχία μπορεί να είναι άπιαστη για πολλούς λόγους, αλλά πιστεύω ότι γίνεται πολύ πιο εφικτή όταν συνειδητοποιήσετε ότι δύο από τις τρεις όψεις της ευτυχίας είναι στην πραγματικότητα ψευδαισθήσεις. Είναι εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν.

Προστασία

Ας ξεκινήσουμε με την προστασία. Τα ανθρώπινα όντα έχουν δημιουργηθεί με μια έμφυτη τάση για αυτοπροστασία. Πρόκειται για έναν μηχανισμό επιβίωσης. Ενώ οι περισσότεροι έχουν ακούσει για την περίφημη αντίδραση “μάχης ή φυγής”, πολλοί μπορεί να μην έχουν ακούσει για την “προκατάληψη της αρνητικότητας”. Η πλειονότητα των ανθρώπων είναι νευρολογικά προσανατολισμένη στην αρνητικότητα. Αυτό ονομάζεται “προκατάληψη αρνητικότητας”. Οι δυσάρεστες εμπειρίες κωδικοποιούνται στον εγκέφαλο πολύ πιο γρήγορα από ό,τι οι χαρούμενες εμπειρίες. Ψυχολογικά, σε κάθε δεδομένη στιγμή, το ποτήρι θεωρείται “μισοάδειο”. Αυτή η προκατάληψη ερμηνείας της στιγμής είναι μέρος του έμφυτου μηχανισμού επιβίωσής μας.

Ομοίως, η πλειοψηφία των ανθρώπων είναι απαισιόδοξοι καθώς κοιτάζουν το μέλλον. Έχουν την τάση να ερμηνεύουν τον κόσμο όπως εξελίσσεται μέσα από έναν απαισιόδοξο φακό, προβλέποντας το χειρότερο στο μέλλον. Αυτό, επίσης, είναι πιθανότατα ένας μηχανισμός επιβίωσης, όπου προβλέπουν τις απειλές, προετοιμάζονται για τις απειλές και απορρίπτουν γρήγορα πολλές από τις θετικές πτυχές της ζωής.

Δυστυχώς, αυτός ο μηχανισμός αυτοπροστασίας συχνά μας εμποδίζει να πάρουμε τα ρίσκα που είναι μερικές φορές απαραίτητα για την επίτευξη της ευτυχίας, ιδίως τα ρίσκα της αποτυχίας ή της διαπροσωπικής απόρριψης. (Δείτε εδώ γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι ευαίσθητοι στην απόρριψη). Όσοι διαθέτουν αυτή την προσέγγιση της ζωής συχνά αρνούνται ότι είναι αρνητικοί ή απαισιόδοξοι- μάλλον, θεωρούν τους εαυτούς τους ρεαλιστές. Βλέπουν τις ενέργειές τους ως προσπάθειες ελέγχου ενός δυνητικά απειλητικού περιβάλλοντος.

Αν και η αίσθηση ασφάλειας που μπορεί να μεταφέρει η ψυχολογική αυτοπροστασία μπορεί να είναι σημαντική, δεν πρέπει να συγχέεται με την ευτυχία. Στην πραγματικότητα, μπορεί να σας στερήσει την επίτευξη της ευτυχίας. Έτσι, αντί να πέσετε θύμα αυτής της ψευδαίσθησης, απλά να θυμάστε ότι οτιδήποτε αξίζει να έχετε, αξίζει να αποτύχετε γι’ αυτό.

Στόχος-Προορισμός

Πόσες φορές στη ζωή σας έχετε σκεφτεί ότι αν μπορούσατε μόνο να πετύχετε έναν συγκεκριμένο απτό στόχο ή “προορισμό”, θα ήσασταν πραγματικά ευτυχισμένοι – αλλά στη συνέχεια απογοητευτήκατε όταν τελικά πετύχατε αυτόν τον στόχο και ανακαλύψατε ότι η πολυαναμενόμενη αίσθηση ευτυχίας είναι στην καλύτερη περίπτωση παροδική και τις περισσότερες φορές αξιοσημείωτα απογοητευτική; Ως αποτέλεσμα, αλλάζετε προορισμό και ξεκινάτε και πάλι για την αναζήτηση ενός διαφορετικού ακαδημαϊκού πτυχίου, μιας νέας εργασίας, ενός ταξιδιωτικού προορισμού, ενός νέου σπιτιού, ακόμη και μιας νέας σχέσης.

Αυτή είναι η ψευδαίσθηση του προορισμού. Η πεποίθηση ότι η ευτυχία είναι μόνο έναν “προορισμό” μακριά είναι μια παγίδα, που μερικές φορές αποκαλείται παγίδα “το γρασίδι είναι πιο πράσινο στην άλλη πλευρά”, στην οποία πολλοί πέφτουν. Αγκαλιάζοντας αυτή την ψευδαίσθηση, παραδίδετε την ευτυχία σας σε γεγονότα που βρίσκονται εκτός του ελέγχου σας. Η ευτυχία σας τότε πέφτει στα χέρια κάποιου ατόμου ή μιας διαδικασίας που μπορεί να μη σας γνωρίζει ή να μη νοιάζεται για την ευτυχία σας. Θα μπορούσε να είναι μια επιτροπή εισαγωγής, μια επιτροπή προαγωγών, η οικονομία ή απλώς ένα άλλο άτομο.

Οι “προορισμοί” μπορεί να είναι πολύ σημαντικές πτυχές της ζωής, αλλά δεν πρέπει να συγχέονται με την ευτυχία. Στην πραγματικότητα, μπορεί να σας βάλουν σε “ανούσιο δρόμο” που σας εμποδίζει να επιτύχετε την ευτυχία. Έτσι, αντί να πέσετε θύμα αυτής της ψευδαίσθησης, απλά θυμηθείτε τον αφορισμό ότι η ζωή είναι ένα ταξίδι, όχι ένας προορισμός. Το ταξίδι έχει ορόσημα και το καθένα αντιπροσωπεύει μια ευκαιρία να συνεχίσετε το ταξίδι σας ή απλώς να προχωρήσετε προς μια άλλη κατεύθυνση. Σε ένα τέτοιο ταξίδι, δεν μπορείτε ποτέ να αποτύχετε.

Χαρά

Συζητήσαμε δύο από τις τρεις πτυχές της ευτυχίας. Πρότεινα ότι είναι ψευδαισθήσεις, εμπόδια στην επίτευξη της πραγματικής ευτυχίας. Ποια είναι λοιπόν η τρίτη και τελευταία όψη της ευτυχίας; Την ανέφερα ως χαρά. Κάποιοι λένε ότι είναι η σύνδεση με τους άλλους. Τα ανθρώπινα όντα είναι νευρολογικά καλωδιωμένα για να δημιουργούν κοινωνικές σχέσεις. Κάποιοι λένε ότι είναι η αυτοαποδοχή. Αν δεν μπορείτε να αποδεχτείτε τον εαυτό σας, είναι δύσκολο να αποδεχτείτε οτιδήποτε ή οποιονδήποτε άλλον. Κάποιοι λένε ότι είναι η αγάπη.

Δεν πιστεύω ότι υπάρχει μια καθολική αλήθεια, ένα μοναδικό κλειδί για την ευτυχία. Μάλλον, η απάντηση θα είναι πιθανότατα διαφορετική για διαφορετικούς ανθρώπους, αλλά για δύο πράγματα είμαι σίγουρη: 1) θα το καταλάβετε όταν συμβεί και 2) μέχρι να αφήσετε τις άλλες δύο πτυχές, πιθανότατα δεν θα βρείτε ποτέ τη χαρά της αληθινής ευτυχίας.