Οι νεφροί ενός υγιούς ανθρώπου φιλτράρουν περίπου 120 έως 150 λίτρα αίματος. Εάν αυτά δεν λειτουργούν σωστά, τότε τα απόβλητα συσσωρεύονται στο αίμα, γεγονός το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε κώμα ή ακόμη και σε θάνατο.

Η μη σωστή λειτουργία των νεφρών μπορεί να οφείλεται σε κάποια χρόνια πάθηση ή κάποιο πρόβλημα, όπως ένας τραυματισμός ή βραχυπρόθεσμη ασθένεια, που επηρεάζει τους νεφρούς.

Η αιμοκάθαρση είναι ένας τεχνητός τρόπος αποβολής των αποβλήτων από το αίμα, ώστε αυτά να μην φτάσουν σε επικίνδυνα επίπεδα. Χωρίς αιμοκάθαρση, άλατα και άλλα απόβλητα συσσωρεύονται στο σώμα, προκαλούν δηλητηρίαση και βλάπτουν άλλα όργανα. Σε περιπτώσεις ανάγκης, η αιμοκάθαρση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την αφαίρεση επικίνδυνων τοξινών ή φαρμάκων από το αίμα.

Ένα άτομο που έχει χάσει το 85-90% της νεφρικής του λειτουργίας μπορεί να αποτελεί πιθανό υποψήφιο για αιμοκάθαρση. Ωστόσο, η αιμοκάθαρση δεν αποτελεί θεραπεία για τη νεφρική νόσο ή άλλα προβλήματα που επηρεάζουν τους νεφρούς.

Πώς πραγματοποιείται η αιμοκάθαρση;

Κατά τη διαδικασία της αιμοκάθαρσης, το αίμα εξέρχεται από το σώμα και φιλτράρεται περνώντας από μια μηχανή με ειδικά φίλτρα, που λειτουργεί σαν τεχνητό νεφρό, απομακρύνοντας τα απόβλητα από το αίμα. Το φιλτραρισμένο αίμα στη συνέχεια επιστρέφει μέσα στο σώμα με τη βοήθεια ενός μηχανήματος.

Το αίμα βγαίνει και μπαίνει στο σώμα του ασθενή μέσω ενός εύκαμπτου σωλήνα, που ονομάζεται καθετήρας και εισάγεται στη φλέβα. Για την εισαγωγή των καθετήρων, προηγείται μια χειρουργική επέμβαση για τη μεγέθυνση των αιμοφόρων αγγείων και δημιουργία ενός σημείου εισόδου, συνήθως στο χέρι. Υπάρχουν 3 τύποι σημείων εισόδου:

• Αρτηριοφλεβικό συρίγγιο (AV): Αυτός ο τύπος συνδέει μια αρτηρία με μια φλέβα, συνήθως στο χέρι που χρησιμοποιείται λιγότερο. Αποτελεί συχνά την προτιμώμενη επιλογή λόγω της μεγάλης αποτελεσματικότητας και ασφάλειας της.
• Αρτηριοφλεβικό μόσχευμα: Στην περίπτωση που τα αιμοφόρα αγγεία είναι πολύ μικρά για να σχηματίσουν ένα αρτηριοφλεβικό συρίγγιο, τότε ο χειρούργος μπορεί να δημιουργήσει μια διαδρομή μεταξύ μιας αρτηρίας και μιας φλέβας χρησιμοποιώντας έναν εύκαμπτο, συνθετικό σωλήνα, που ονομάζεται μόσχευμα.
• Καθετήρας αιμοκάθαρσης: Στην περίπτωση επείγουσας αιμοκάθαρσης, ένας προσωρινός καθετήρας μπορεί να εισαχθεί απευθείας σε μια μεγάλη φλέβα στο λαιμό.

Μετά τη χειρουργική επέμβαση, ο ασθενής χρειάζεται χρόνο (2 εβδομάδες έως και 3 μήνες) για να επουλωθεί πριν ξεκινήσει τις θεραπείες της αιμοκάθαρσης.

Οι θεραπείες της αιμοκάθαρσης διαρκούν 3-5 ώρες και πραγματοποιούνται συνήθως 3 φορές την εβδομάδα. Η αιμοκάθαρση γίνεται σε ειδικό κέντρο αιμοκάθαρσης σε νοσοκομείο ή στο σπίτι, μόνο μετά από σύσταση του γιατρού.

Ποιοι κίνδυνοι σχετίζονται με την αιμοκάθαρση;

Εάν και η αιμοκάθαρση είναι σωτήρια για πολλούς, μπορεί να προκαλέσει ορισμένες καταστάσεις υγείας σε μερικούς ανθρώπους.  Αυτές είναι οι εξής:

• Χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση)
• Κράμπες στους μύες
• Κνησμός
• Προβλήματα ύπνου
• Αναιμία
• Ασθένειες των οστών
• Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
• Περικαρδίτιδα
• Υψηλά (υπερκαλιαιμία) ή χαμηλά (υποκαλιαιμία) επίπεδα καλίου στο αίμα
• Αμυλοείδωση
• Κατάθλιψη
• Βακτηριαιμία
• Ακανόνιστος καρδιακός παλμός
• Αιφνίδιος καρδιακός θάνατος

Τι πρέπει να προσέχουν τα άτομα που κάνουν αιμοκάθαρση;

Μεταξύ των θεραπειών αιμοκάθαρσης, η σωστή διατροφή και η λήψη των συνταγογραφημένων φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων από την αιμοκάθαρση.

Συγκεκριμένα, όσον αφορά τη διατροφή, τα άτομα που κάνουν αιμοκάθαρση θα πρέπει να παρακολουθούν προσεκτικά τη λήψη των υγρών, της πρωτεΐνης, του νατρίου, του καλίου και του φωσφόρου τους, καθώς η λήψη μεγάλων ποσοτήτων αυτών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.

Τέλος, η συνεπής πραγματοποίηση των θεραπειών αιμοκάθαρσης είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς μειώνει τις πιθανότητες ανάγκης μεταμόσχευσης νεφρού.