Για πολλούς ανθρώπους, ο καφές αποτελεί αγαπημένο και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, παρά τις αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με τα οφέλη του.
Μια πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε ότι ο καφές κάθε είδους μειώνει την πιθανότητα πολλών ασθενειών του ήπατος που συχνά οδηγούν σε θάνατο. Συγκεκριμένα, το μεγαλύτερο όφελος προκύπτει από την κατανάλωση 3-4 ποτηριών καφέ ημερησίως, ντεκαφεϊνέ ή μη, ενώ ο αλεσμένος καφές συνιστάται περισσότερο από τον στιγμιαίο.

Η ηπατική βλάβη ευθύνεται για πάνω από 2 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο, ενώ τουλάχιστον 1 εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν από επιπλοκές της κίρρωσης του ήπατος, της ηπατίτιδας και του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος. Οι κυριότερες περιοχές του πλανήτη που πλήττονται από ηπατικές νόσους είναι η υποσαχάρια Αφρική, η κεντρική και νότια Αμερική, η ανατολική Ευρώπη και η νότια Ασία. Η ανάπτυξη μιας ηπατικής νόσου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κατανάλωση αλκοόλ, την παχυσαρκία και τον διαβήτη.

Όσοι καταναλώνουν καφέ έχουν μικρότερη πιθανότητα να νοσήσουν από ασθένειες του ήπατος;

Οι επικεφαλής της έρευνας μελέτησαν προσεκτικά τα στοιχεία 494,585 ανθρώπων από την ιατρική βάση δεδομένων του Ηνωμένου Βασιλείου και παρακολούθησαν την εξέλιξή τους για 10,7 χρόνια. Από τους συμμετέχοντες, οι 384,818 κατανάλωναν καφέ, ενώ οι υπόλοιποι 109,767 όχι, γεγονός που τους κατέστησε ομάδα “μαρτύρων”. Οι συμμετέχοντες κατανάλωσαν κατά τη διάρκεια της έρευνας διάφορες ποικιλίες καφέ: με καφεΐνη, ντεκαφεϊνέ, στιγμιαίο και αλεσμένο. 

Στο χρονικό διάστημα διεξαγωγής της έρευνας, σημειώθηκαν 3.600 περιπτώσεις χρόνιας ηπατικής νόσου, 5,439 περιπτώσεις λιπώδους νόσου του ήπατος και 184 περιπτώσεις ηπατοκυτταρικού καρκινώματος. Συνολικά, καταγράφηκαν 301 θάνατοι ως αποτέλεσμα χρόνιας ηπατικής βλάβης. Η στατιστική ανάλυση των στοιχείων της έρευνας έδειξε ότι οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν καφέ είχαν 21% μικρότερη πιθανότητα να νοσήσουν από ασθένειες του ήπατος σε σχέση με τους συμμετέχοντες που δεν κατανάλωναν καφέ. Επιπλέον, είχαν κατά 19% μειωμένο κίνδυνο να εμφανίσουν χρόνιες ηπατικές βλάβες ή λιπώδη νόσο του ήπατος. Εν γένει, όσοι κατανάλωναν καφέ είχαν μέχρι και 49% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από νόσους του ήπατος, Τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν ακόμα πιο ευνοϊκά για όσους προτιμούσαν τον αλεσμένο καφέ από κόκκους, σε σχέση με όσους έπιναν στιγμιαίο καφέ. Συγκεκριμένα, η πιθανότητα ανάπτυξης ηπατικής νόσου μειώθηκε κατά 35%, ενώ τα ποσοστά εμφάνισης ηπατοκυτταρικού καρκινώματος και θανάτου από ηπατική νόσο  διαμορφώθηκαν στα 34% και 61% αντίστοιχα.

Ένας από τους επικεφαλής της έρευνας δήλωσε πως η κατανάλωση καφέ βοηθάει στα αρχικά στάδια της ηπατικής νόσου, αφού το ήπαρ στην περίπτωση αυτή ανταποκρίνεται στα παθογόνα με τη δημιουργία φλεγμονής στο αντίστοιχο σημείο. Παράλληλα, ο καφές επηρεάζει τη διαδικασία δημιουργίας ουλώδους ιστού, ενώ είναι ωφέλιμος ακόμα και σε ασθενείς με κίρρωση του ήπατος ή σε άτομα επιρρεπή στην εμφάνιση καρκίνου του ήπατος.

Η αντίθετη άποψη

Ένας περιορισμός της έρευνας που πιθανώς επηρεάζει τα αποτελέσματά της είναι το γεγονός ότι το στατιστικό της δείγμα αποτελούταν από άτομα με υψηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, συνεπώς τα ευρήματά της ίσως δεν έχουν καθολική ισχύ. Ήδη έχουν εκφραστεί αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με την πιστότητα των αποτελεσμάτων. Ο καθηγητής Nathan Davies από το Ινστιτούτο ήπατος και την πεπτική υγεία του University College London τόνισε ότι η συγκεκριμένη έρευνα δεν προσφέρει αποδείξεις ότι ο καφές είναι μια υπερτροφή που αποτρέπει την εμφάνιση ηπατικής νόσου, ενώ μάλιστα υπάρχουν και έρευνες που υποστηρίζουν το αντίθετο. Επίσης, σημείωσε ότι το χρονικό διάστημα στο οποίο μελετήθηκε η μακροχρόνια επίδραση και τα οφέλη του καφέ στο ήπαρ ήταν πολύ μικρό, αφού οι 4 στους 1000 καταναλωτές καφέ δεν εμφάνιζαν ηπατική νόσο, σε αντίθεση με τους 5 στους 1000 μη καταναλωτές καφέ. Επομένως, είναι πιθανό να υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση ή μη μιας ηπατικής νόσου, ίσως και με μεγαλύτερη επίδραση από τον καφέ. Ωστόσο, οι επικεφαλής της έρευνας παραμένουν πιστοί τόσο στα αποτελέσματά της, όσο και στις απόψεις τους σχετικά με την αποτελεσματικότητα του καφέ στην πρόληψη νοσημάτων. Βέβαια, η έρευνα δεν εξηγεί τους μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από τον αντίκτυπο του καφέ στο ήπαρ, αλλά παρουσιάζει μόνο τα στατιστικά που αποδεικνύουν το φαινόμενο αυτό.

Καταλήγοντας, ο επικεφαλής της έρευνας δηλώνει: “Ο καφές είναι ευρέως προσβάσιμος και τα οφέλη που βλέπουμε από τη μελέτη μας υποδεικνύουν ότι θα μπορούσε να εφαρμοστεί ως πιθανή προληπτική μέθοδος για τις χρόνιες ηπατικές νόσους. Αυτό θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα και δυσκολότερη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ειδικά σε περιοχές που πλήττονται σημαντικά από τις ηπατικές νόσους.”