Το εντερικό μικροβίωμα ενισχύει την ανοσοθεραπεία κατά του μελανώματος!

Τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο από τους ειδικούς ο πρωταγωνιστικός ρόλος του εντερικού μικροβιώματος στην αντιμετώπιση μιας πληθώρας ανθρωπίνων νόσων, οι οποίες δεν σχετίζονται απαραίτητα με το γαστρεντερικό σύστημα. Η σύσταση των πληθυσμών του μικροβιώματος του εντέρου, δηλαδή τα είδη των μικροοργανισμών που συμβιώνουν εκεί, συσχετίζεται με την συνολική υγεία του οργανισμού μας, την ανοσοαπόκρισή μας και φαίνεται να αλλάζει όταν η υγεία μας δυσχεραίνεται ή βελτιώνεται.

Πώς δρουν τα αντικαρκινικά φάρμακα Keytruda και Opdivo;

Ένας τρόπος με τον οποίον οι ειδικοί αξιοποιούν την θεραπευτική ικανότητα ενός υγιούς μικροβιώματος, είναι μέσω της μεταμόσχευσης κοπράνων από υγιή δότη προς τον ασθενή. Η μέθοδος εφαρμόστηκε συγκεκριμένα στην αντιμετώπιση περιστατικών μελανώματος σε προχωρημένα στάδια, όπου οι ασθενείς είχαν πάψει να ανταποκρίνονται στις συμβατικές θεραπείες. Οι ασθενείς αρχικά λάμβαναν pembrolizumab (Keytruda) και nivolumab  (Opdivo), είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα. Ο τρόπος δράσης των 2 αυτών φαρμάκων είναι παρόμοιος: η δραστική ουσία τους είναι μονοκλωνικά αντισώματα τα οποία προσκολλώνται σε έναν συγκεκριμένο υποδοχέα-στόχο των Τ- κυττάρων (PD-1). Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να παράγουν πρωτεΐνες (PD-L1, PD-L2) οι οποίες προσκολλώνται στον υποδοχέα (PD-1) των Τ-κυττάρων και απενεργοποιούν την δράση τους, εμποδίζοντας τα ουσιαστικά να επιτεθούν στα καρκινικά κύτταρα. Όταν τα pembrolizumab και nivolumab  ‘μπλοκάρουν’ αυτόν τον υποδοχέα των Τ-κυττάρων, αποτρέπεται η καταστολή τους από τα καρκινικά κύτταρα.

Πώς η μεταμόσχευση κοπράνων βοήθησε ασθενείς σε προχωρημένα στάδια μελανώματος;

Η ομάδα του Dr. Trinchieri από το Center for Cancer Research, έλαβε δείγμα κοπράνων από ασθενείς με μελάνωμα σε προχωρημένα στάδια, οι οποίοι όμως είχαν ανταποκριθεί θετικά στην θεραπεία με pembrolizumab. Έλεγξαν τα δείγματα ως προς την απουσία μολυσματικών παραγόντων, προκειμένου ο ασθενής να μην μολυνθεί με  κάποιο παθογόνο μικροοργανισμό, ενώ βρίσκεται σε ανοσοκαταστολή. Έπειτα, διέλυσαν τα δείγματα με τη βοήθεια φυσιολογικού ορού και το περιεχόμενο μεταφέρθηκε στο παχύ έντερο του ασθενή με την μέθοδο της κολονοσκόπησης. Παράλληλα, όλοι οι ασθενείς έλαβαν θεραπεία με pembrolizumab.

Από τους 15 ασθενείς που συμμετείχαν στην έρευνα, οι 6 έδειξαν σαφή βελτίωση της κλινικής τους εικόνας: είτε μειώθηκαν οι καρκινικοί όγκοι είτε σταθεροποιήθηκε η κατάσταση τους για πολλούς μήνες. Αυτό που άλλαξε στους ασθενείς, οι οποίοι μετά την μεταμόσχευση ανταποκρίνονταν στην θεραπεία με το pembrolizumab, ήταν οι αυξημένοι πληθυσμοί βακτηρίων στο εντερικό τους μικροβίωμα που σχετίζονταν με την ενεργοποίηση κυτταροτοξικών Τ-κυττάρων του ανοσοποιητικού (τα οποία σχετίζονται με την εξόντωση καρκινικών κυττάρων), καθώς και αύξηση συγκέντρωσης πρωτεϊνών και μεταβολιτών που βοηθούν τον οργανισμό να ανταποκριθεί καλύτερα στην ανοσοθεραπεία.

Παρότι ακόμα δεν γνωρίζουμε ακριβώς τον μηχανισμό βάση του οποίου οι ασθενείς ανταποκρίθηκαν στην φαρμακευτική αγωγή μετά την μεταμόσχευση, εικάζουν οι ειδικοί πως έχει να κάνει με συγκεκριμένους βακτηριακούς πληθυσμούς στο μικροβίωμα του εντέρου. Αλλάζοντας το μικροπεριβάλλον των καρκινικών όγκων, αλλάζει και η ανταπόκριση τους σε ανοσοθεραπείες. Στο μέλλον, θα μπορούμε κιόλας να προβλέπουμε ποιοι ασθενείς θα επωφεληθούν περισσότερο από θεραπείες τέτοιου τύπου.