Οι σχέσεις δεν είναι πάντα εύκολες και σπάνια είναι ξεκάθαρες…

Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν σε μια σχέση, είτε είναι ρομαντική, πλατωνική ή άλλη σχέση, με την προσδοκία ότι θα μπορούν να εμπιστευτούν το άλλο άτομο για την ικανοποίηση ορισμένων αναγκών. Σε άλλες περιπτώσεις, το άτομο όχι μόνο περιμένει από το άλλο πρόσωπο να ικανοποιήσει ορισμένες ανάγκες, αλλά εξαρτάται από αυτό.

Τι συμβαίνει, λοιπόν, όταν το άλλο πρόσωπο αποτυγχάνει να ικανοποιήσει αυτές τις ανάγκες – ή αν μάλιστα κάνει τα πάντα για να απορρίψει αυτές τις ανάγκες;

Τι είναι το τραύμα προδοσίας;

Το τραύμα προδοσίας επινοήθηκε για πρώτη φορά από την ψυχολόγο Jennifer Freyd, όταν η εμπιστοσύνη ενός ατόμου παραβιάζεται από ένα πρόσωπο ή ένα σύστημα στο οποίο βασίζεται για την επιβίωσή του. Με άλλα λόγια, όταν εμπιστεύεστε ένα άτομο ή έναν θεσμό να σας παρέχει σωματική, πνευματική ή/και συναισθηματική φροντίδα και δεν είναι σε θέση να το πράξει – ή αν καταλήξει να σας βλάψει αντ’ αυτού – αυτό μπορεί να έχει σημαντικό και διαρκή αντίκτυπο. Ένα συνηθισμένο παράδειγμα τραύματος προδοσίας είναι όταν τα παιδιά έχουν παραμεληθεί ή κακοποιηθεί από τους φροντιστές τους. (Δείτε εδώ πως να πράξετε για να βοηθήσετε άτομα που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία)

Ένας βασικός παράγοντας που διακρίνει το τραύμα προδοσίας είναι η εξάρτηση από τον προδότη. Τα θύματα του τραύματος προδοσίας δεν έχουν την επιλογή να εγκαταλείψουν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, επειδή εξαρτώνται από τον δράστη για την ικανοποίηση των σωματικών, νοητικών ή/και συναισθηματικών τους αναγκών.

Η αποτυχία εκ μέρους του δράστη να ικανοποιήσει αυτές τις ανάγκες αναγκάζει το θύμα να προσαρμοστεί προκειμένου να προσπαθήσει να επιβιώσει ή/και να διατηρήσει τη σχέση.

Τραύμα προδοσίας συντρόφου

Η τακτική χρήση του όρου “τραύμα προδοσίας” είναι αρκετά νέα. Πολλοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί να είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με το να βλέπουν τα θεμέλια του τραύματος προδοσίας σε ορισμένα στυλ προσκόλλησης ή σε αναπτυξιακά τραύματα – με άλλα λόγια, όταν εστιάζουν στη σχέση μεταξύ ενός παιδιού και του φροντιστή του.

Το τραύμα προδοσίας δεν συμβαίνει μόνο στο πλαίσιο του φροντιστή. Το τραύμα προδοσίας από τον σύντροφο είναι όταν ο δράστης είναι ένας σημαντικός άλλος, όπως ο φίλος/η φίλη ή ο σύζυγος.

Είναι πολύ πιθανό -στην πραγματικότητα, είναι σχετικά συνηθισμένο- ένα άτομο να εξαρτάται με κάποιο τρόπο από έναν σύντροφο ή να εμπιστεύεται ότι αυτός θα ικανοποιήσει τις ανάγκες του άλλου. Οι ανάγκες αυτές μπορεί να είναι οικονομικές (πληρωμή λογαριασμών, διαχείριση κεφαλαίων), συναισθηματικές (οικειότητα, υποστήριξη) ή σωματικές (σεξ, ασφάλεια, βασικές ανάγκες). Η προδοσία αυτής της εμπιστοσύνης μπορεί να μοιάζει με εξαπάτηση, χειραγώγηση, σωματική/σεξουαλική/συναισθηματική κακοποίηση ή παρακράτηση/κατάχρηση οικονομικών πόρων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί να μην εξαρτάται καν πλήρως από τον σύντροφό του -τουλάχιστον όχι κυριολεκτικά- αλλά εξακολουθεί να αισθάνεται ότι η εγκατάλειψη του δράστη δεν αποτελεί επιλογή.

Ανεξάρτητα από το πώς ή με ποιον τρόπο ένα άτομο εξαρτάται από τον σύντροφό του, όταν ο δράστης προδίδει την εμπιστοσύνη του θύματος μπορεί να αφήσει ένα μόνιμο σημάδι. Ας υποθέσουμε ότι ένα άτομο ήταν σε έναν ευτυχισμένο γάμο για 20 χρόνια. Μοιραζόταν τα πάντα με τον/την σύζυγο, συμπεριλαμβανομένου του σπιτιού και των παιδιών, και βασιζόταν στον/στην σύζυγο για να παρέχει μια σταθερή, στοργική σχέση. Αν ξαφνικά μάθαιναν ότι ο σύζυγός τους τους απατούσε, πώς θα μπορούσε αυτό να τους επηρεάσει;

Ποιος είναι ο αντίκτυπος του τραύματος της προδοσίας του συντρόφου;

Στις μέρες μας πολλοί θεραπευόμενοι αναζητούν βοήθεια για το τραύμα προδοσίας από σύντροφο και παρόλα αυτά δεν έχουν ιδέα για τη ρίζα των προβλημάτων τους. Αυτό συμβαίνει επειδή το τραύμα προδοσίας από σύντροφο μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές μορφές, ανάλογα με το άτομο, την ηλικία του όταν συνέβη το τραύμα και το ίδιο το τραύμα:

• «Τύφλωση» προδοσίας

Ένα μεγάλο μέρος του τραύματος προδοσίας από σύντροφο είναι η «τύφλωση» προδοσίας. Αυτό συμβαίνει όταν ένα άτομο συνειδητά ή ασυνείδητα αγνοεί τα σημάδια της προδοσίας για να προσπαθήσει να διατηρήσει τη σχέση. Μπορεί να αρνείται συμπεριφορές, να βρίσκει δικαιολογίες και ακόμη και να γίνεται υπερασπιστικός εάν ερωτηθεί για τις πράξεις του συντρόφου. Αποφεύγοντας τα σημάδια της προδοσίας, το άτομο μπορεί να κάνει τον αντίκτυπο στον εαυτό του πολύ σοβαρό, καθώς εργάζεται όλο και πιο σκληρά για να διατηρήσει τη σχέση.

• Δυσκολία εμπιστοσύνης σε άλλες σχέσεις

Έχοντας προδοθεί σε προηγούμενες σχέσεις, ένα θύμα τραύματος προδοσίας συντρόφου μπορεί να δυσκολευτεί απίστευτα να δημιουργήσει νέες θετικές, αξιόπιστες σχέσεις. Μπορεί να φοβούνται ότι θα βιώσουν περισσότερη προδοσία, γεγονός που θα μπορούσε στη συνέχεια να τους εμποδίσει να αναπτύξουν εμπιστοσύνη στους συντρόφους τους, στους φίλους τους ή ακόμη και στα μέλη της οικογένειάς τους.

• Αλλοίωση του ορισμού της αγάπης

Κάποιος που έχει βιώσει μια προδοσία από έναν σύντροφο μπορεί υποσυνείδητα να συμβιβαστεί με αυτό προσαρμόζοντας τον προσωπικό του ορισμό της αγάπης. Με άλλα λόγια, μπορεί να αρχίσουν να θεωρούν πράγματα όπως η κακοποίηση, η απιστία ή οποιαδήποτε άλλη μορφή προδοσίας ως φυσιολογικό μέρος της αγάπης και να αρχίσουν όχι μόνο να το περιμένουν, αλλά και να το επιδιώκουν.

• Επανα-θυματοποίηση

Εάν ο ορισμός της αγάπης ενός ατόμου έχει αλλάξει ώστε να περιλαμβάνει την προδοσία, είναι λογικό να διατρέχει υψηλό κίνδυνο να θυματοποιηθεί ξανά στο μέλλον είτε από τον ίδιο είτε από άλλους συντρόφους.

• Μειωμένη αυτοεκτίμηση

Το να προδοθεί κάποιος από τον σύντροφό του μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την αντίληψη που έχει κάποιος για τον εαυτό του. Μπορεί να νιώθει ντροπή ή ακόμη και ενοχή που προδόθηκε εξαρχής, να αρχίσει να σκέφτεται ότι άξιζε την προδοσία ή να πιστεύει ότι δεν αξίζει μια θετική σχέση.

• Προβλήματα ψυχικής υγείας

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η προδοσία του συντρόφου μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας, ενδεχομένως σε επίπεδο διάγνωσης διαταραχής ψυχικής υγείας. Πολλά άτομα μπορεί να βιώσουν άγχος ή/και κατάθλιψη ως αποτέλεσμα του τραύματος της προδοσίας. Επιπλέον, τα άτομα με τραύμα προδοσίας από σύντροφο συχνά εμφανίζουν συμπτώματα μετατραυματικής διαταραχής, όπως υπερ-επιφυλακτικότητα, αϋπνία ή αποστασιοποίηση.

Η εμπειρία σημαντικής προδοσίας από ένα άτομο στο οποίο βασίζεστε για να σας στηρίξει σωματικά, διανοητικά και συναισθηματικά μπορεί να προκαλέσει βλάβες από την παρούσα στιγμή και στο μέλλον. Σε περίπτωση που υποψιάζεστε ότι ο εαυτός σας ή κάποιος γνωστός σας είναι θύμα τραύματος προδοσίας, η απάντηση μπορεί να μην είναι τόσο απλή όσο η αποχώρηση από τη σχέση.