Αμυγδαλίτιδα

Αίτια

Τι προκαλεί την αμυγδαλίτιδα;

Οι αμυγδαλές ανήκουν στην πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού, φέροντας λευκά αιμοσφαίρια τα οποία είναι υπεύθυνα για την αντιμετώπιση των παθογόνων μικροοργανισμών. Συγκεκριμένα, οι αμυγδαλές λόγω της θέσης τους στον οργανισμό αντιμετωπίζουν τους ιούς και τα βακτήρια που εισέρχονται από την μύτη και το στόμα, και ως αποτέλεσμα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από αυτά.

Η αμυγδαλίτιδα μπορεί να προκληθεί από ιική ή βακτηριακή λοίμωξη, ενώ τα περισσότερα περιστατικά σχετίζονται με ιικές μολύνσεις κυρίως από τον ιό του κρυολογήματος. Άλλοι ιοί που μπορούν να οδηγήσουν στην νόσο είναι:

• Ο ιός Epstein-Barr.
• Ο ρινοϊός.
• Ο ιός της ηπατίτιδας Α.
• Ο HIV. 

Ο ιός Epstein-Barr προκαλεί μονοπυρήνωση και αμυγδαλίτιδα με αποτέλεσμα συνήθως οι ασθενείς με μονοπυρήνωση να εμφανίζουν και την αμυγδαλίτιδα ως δευτερογενή λοίμωξη. Γενικά, όταν η αμυγδαλίτιδα είναι ιογενής, το άτομο εμφανίζει συμπτώματα όπως ο βήχας και η βουλωμένη μύτη και δεν μπορεί να του χορηγηθούν αντιβιοτικά, καθώς αυτά δεν είναι αποτελεσματικά για τους ιούς. Στην περίπτωση αυτή, λοιπόν, ο ασθενής θα πρέπει να ξεκουραστεί, να μείνει ενυδατωμένος και να χρησιμοποιήσει μη συνταγογραφούμενα φαρμακευτικά σκευάσματα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Από την άλλη η βακτηριακή αμυγδαλίτιδα εμφανίζεται περίπου στο 15 με 30% των περιπτώσεων, οφείλεται συνήθως στο βακτήριο του στρεπτόκοκκου και προσβάλλει κυρίως παιδιά ηλικίας 5 με 15 ετών. Στην βακτηριακή λοίμωξη ακολουθείται παρόμοιο θεραπευτικό πλάνο όπως και όταν υπάρχει ιική λοίμωξη με μόνη διαφορά ότι χορηγούνται και αντιβιοτικά για την καταπολέμηση των βακτηρίων. 

Μετάδοση

Πώς και πότε μπορεί κάποιος να κολλήσει αμυγδαλίτιδα;

Η αμυγδαλίτιδα γενικά είναι ιδιαίτερα μεταδοτική και μεταφέρεται από ένα άτομο στο άλλο με την διάδοση του μικροοργανισμού που την προκάλεσε. Όταν κάποιος έχει μολυνθεί από κάποιο μικρόβιο που προκαλεί την συγκεκριμένη νόσο μπορεί να το μεταδίδει για περίπου 24 με 48 ώρες πριν την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων και μέχρι και το πέρας της νόσου. Ενώ, εάν το άτομο λαμβάνει αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση της φλεγμονής, σταματάει να μεταδίδει το μικρόβιο περίπου μετά από 24 ώρες. 

Η διάδοση των μικροοργανισμών μπορεί να γίνει είτε μέσω σταγονιδίων όταν κάποιος βήχει ή φταρνίζεται, είτε μέσω της επαφής με μολυσμένα αντικείμενα, όπως ένα πόμολο πόρτας και κατόπιν άγγιγμα του στόματος ή της μύτης. Επιπλέον, η πολυκοσμία και ο συνωστισμός σε κλειστούς χώρους αυξάνουν εκθετικά τον κίνδυνο εξάπλωσης των μικροβίων. Για τον λόγο αυτό, τα παιδιά κολλάνε εύκολα την ασθένεια από το σχολείο, ενώ είναι σημαντικό όταν κάποιος νοσεί να παραμένει σπίτι του προκειμένου να μην κολλήσει τους γύρω του. Τέλος, όταν κάποιος μολυνθεί από το μικρόβιο απαιτούνται περίπου 2 με 4 ημέρες προκειμένου να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. 

Συμπτώματα

Τι συμπτώματα μπορεί να εμφανίσει ένα άτομο με αμυγδαλίτιδα;

Τα βασικά συμπτώματα της αμυγδαλίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Έντονο πονόλαιμο.
• Δυσκολία και πόνο κατά την κατάποση.
• Αλλοιωμένη φωνή.
• Δυσοσμία στόματος.
• Πυρετό.
• Ρίγος.
• Πόνο στο αυτί.
• Πόνο στο στομάχι.
• Πονοκέφαλο.
• Πιάσιμο στο λαιμό.
• Ευαισθησία στον λαιμό και το σαγόνι, εξαιτίας των πρησμένων αμυγδαλών.
• Διογκωμένες και κόκκινες αμυγδαλές.
• Λευκά ή κίτρινα σημάδια στις αμυγδαλές.

Επιπλέον, σε πολύ μικρά παιδιά μπορεί να εμφανιστεί: μειωμένη όρεξη, αυξημένη ευεξαπτότητα και υπερβολική παραγωγή σάλιου.

Πότε πρέπει κάποιος να επισκεφτεί άμεσα έναν ιατρό;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα της αμυγδαλίτιδας δεν είναι πολύ σοβαρά και μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι, χωρίς κάποια ιατρική παρέμβαση. Παρ' όλα αυτά, εάν ένα άτομο βιώνει κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα θα πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με ένα ιατρό, προκειμένου να προληφθούν πιθανές επιπλοκές.

• Πυρετό υψηλότερο από 39,5°C.
• Μυϊκή αδυναμία.
• Ακαμψία του λαιμού.
• Έντονο πονόλαιμο που δεν υποχωρεί μετά από 2 ημέρες.
• Δυσκολίες στην αναπνοή, λόγω πολύ έντονου πρήξιμου στον λαιμό. Αυτό συμβαίνει πολύ σπάνια, αλλά είναι αρκετά σοβαρό και απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.

Διάγνωση

Πώς γίνεται η διάγνωση της αμυγδαλίτιδας;

Η διάγνωση της αμυγδαλίτιδας βασίζεται κυρίως στη φυσική εξέταση του λαιμού και των αμυγδαλών. Ενώ, για να προσδιοριστεί ο τύπος του μικροοργανισμού που προκάλεσε την λοίμωξη, ο ιατρός μπορεί να πάρει δείγμα από το πίσω μέρος του λαιμού, προκειμένου να γίνει καλλιέργεια του μικροοργανισμού στο εργαστήριο. Επίσης, μπορεί να ζητηθεί και δείγμα αίματος για την διεξαγωγή εργαστηριακών αναλύσεων που θα προσδιορίσουν αν η μόλυνση είναι ιική ή βακτηριακή. Η εξέταση που πραγματοποιείται είναι μέτρηση ολικού αίματος (CBC), κατά την οποία υπολογίζεται ο αριθμός των κυττάρων από κάθε κυτταρικό τύπο στο αίμα. Αυτό είναι σημαντικό καθώς η θεραπεία που θα χορηγηθεί εξαρτάται από το είδος του μικροοργανισμού.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η αμυγδαλίτιδα;

Συνήθως εάν η αμυγδαλίτιδα είναι ήπια και προκαλείται από κάποιον ιό, όπως τον ιό του κρυολογήματος, δεν απαιτείται ειδική φαρμακευτική αγωγή και το άτομο θεραπεύεται μόνο του μόλις ο ιός κάνει τον κύκλο του. Ενώ εάν η νόσος είναι πιο σοβαρή μπορεί να χορηγηθούν αντιβιοτικά ή να πραγματοποιηθεί αμυγδαλεκτομή. Παράλληλα, εάν ένα άτομο είναι έντονα αφυδατωμένο εξαιτίας της λοίμωξης μπορεί να του χορηγηθούν ενδοφλέβια υγρά, και σε κάθε περίπτωση μπορεί να χορηγηθούν παυσίπονα και άλλα σκευάσματα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. 

Τι πρέπει να γνωρίζει κάποιος για την αμυγδαλεκτομή;

Αμυγδαλεκτομή είναι μια χειρουργική επέμβαση κατά την οποία γίνεται ολική αφαίρεση των αμυγδαλών σε ένα άτομο. Η επέμβαση αυτή συστήνεται κυρίως σε περιπτώσεις χρόνιας ή επαναλαμβανόμενης αμυγδαλίτιδας αλλά και όταν μια οξεία αμυγδαλίτιδα προκαλεί σοβαρές επιπλοκές στο άτομο ή τα συμπτώματα της δεν υποχωρούν. Εάν ένα άτομο βιώνει αμυγδαλίτιδα ή λοίμωξη από στρεπτόκοκκο στον λαιμό τουλάχιστον 5 με 7 φορές τον χρόνο, τότε η επέμβαση αυτή πιθανότατα να είναι η μόνη λύση. Επιπλέον, η αφαίρεση των αμυγδαλών μπορεί να ανακουφίσει από προβλήματα κατά την αναπνοή ή την κατάποση που οφείλονται στην συνεχή διόγκωση των αδένων αυτών.

Σύμφωνα με μελέτες του 2017, φαίνεται ότι παιδιά που έχουν υποστεί αμυγδαλεκτομή εμφανίζουν μειωμένο αριθμό λοιμώξεων στον λαιμό κατά το πρώτο έτος μετά την επέμβαση. Σύμφωνα, όμως με μελέτες του 2018, βρέθηκε ότι ενήλικες που είχαν κάνει την επέμβαση ως παιδιά εμφανίζουν μακροπρόθεσμα αυξημένο αριθμό λοιμώξεων στο αναπνευστικό.

Γενικά φαίνεται ότι η επέμβαση αυτή μειώνει τον κίνδυνο λοίμωξης του λαιμού από στρεπτόκοκκο, αλλά και πάλι είναι πιθανόν κάποιος να μολυνθεί, ενώ σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις φαίνεται ότι η αμυγδαλή μπορεί να αναγεννηθεί μέσα στον οργανισμό. Μετά την επέμβαση το άτομο μπορεί να πάει σπίτι του την ίδια μέρα, αλλά θα χρειαστεί περίπου 1 με 2 εβδομάδες για να ανακάμψει πλήρως.

Πότε πρέπει να χορηγούνται αντιβιοτικά για την αμυγδαλίτιδα;

Τα αντιβιοτικά είναι αποτελεσματικά μόνο όταν υπάρχει βακτηριακή λοίμωξη και βοηθούν τον οργανισμό να αντιμετωπίσει τον μικρόβιο γρηγορότερα. Παρ' όλα αυτά, η αλόγιστη χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε ανοχή σε αυτά, η οποία οφείλεται στην ανάπτυξη ανθεκτικών βακτηριακών στελεχών. Επιπλέον, σε μερικά άτομα τα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες, όπως στομαχικές διαταραχές. 

Η χορήγηση των αντιβιοτικών συστήνεται κυρίως στα άτομα που έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών από την νόσο. Συνήθως, όταν η λοίμωξη οφείλεται σε βακτηριακά στελέχη Α του στρεπτόκοκκου προτιμάται η πενικιλίνη, ενώ εάν κάποιος είναι αλλεργικός υπάρχουν και άλλες επιλογές. Ακόμα, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο ασθενής θα πρέπει υποχρεωτικά να ολοκληρώσει τον κύκλο της θεραπείας που του χορηγήθηκε από τον ιατρό, ακόμα και αν τα συμπτώματα έχουν εξαφανιστεί. Καθώς είναι πολύ πιθανό εάν δεν ολοκληρωθεί σωστά η θεραπεία τα συμπτώματα να επιστρέψουν ακόμα πιο έντονα.

Τι μπορεί να κάνει κάποιος στο σπίτι του όταν έχει αμυγδαλίτιδα;

Πράγματα που μπορεί να κάνει ένας ασθενής στο σπίτι προκειμένου να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της νόσου και να διευκολύνει τον οργανισμό του είναι:

• Κατανάλωση άφθονων υγρών.
• Ξεκούραση.
• Γαργάρες με αλατόνερο αρκετές φορές μέσα στην ημέρα.
• Παστίλιες για τον λαιμό.
• Χρήση υγραντήρα για την εξασφάλιση επαρκής υγρασίας στην ατμόσφαιρα.
• Αποφυγή καπνίσματος.
• Παυσίπονα όπως η ακεταμινοφαίνη και ιβουπροφαίνη, τα οποία μειώνουν τον πόνο αλλά και την φλεγμονή.

Εάν πρόκειται για παιδιά αντί παστίλιες για τον λαιμό είναι προτιμότερο να χορηγηθεί κάποιο σπρέι, ενώ δεν πρέπει να χορηγηθεί κανένα φάρμακο χωρίς να έχει ενημερωθεί ο παιδίατρος. 

Η νόσος στους ενήλικες

Πότε η αμυγδαλίτιδα προσβάλει τους ενήλικες;

Η αμυγδαλίτιδα προσβάλει συνήθως τα παιδιά καθώς ο κλειστός χώρος του σχολείου και η επαφή με πολλά άλλα παιδιά, ευνοεί ιδιαίτερα την μετάδοση των μικροβίων. Παρ' όλα αυτά, αμυγδαλίτιδα μπορούν να αναπτύξουν και οι ενήλικες, κυρίως όταν έρχονται σε επαφή με πολύ κόσμο. Για παράδειγμα, τα μέσα μεταφοράς ή οι πολυκοσμία σε διάφορες υπηρεσίες ή εκδηλώσεις αυξάνουν τον κίνδυνο να μόλυνσης. Γενικά, τα συμπτώματα αλλά και η θεραπεία για τους ενήλικες είναι παρόμοια με αυτά που αναφέρονται για τα παιδιά, αλλά σε περίπτωση αμυγδαλεκτομής οι ενήλικες απαιτούν περισσότερο χρόνο για την ανάκαμψη μετά την επέμβαση. 

Επιπλοκές

Τι επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η αμυγδαλίτιδα;

Τα άτομα που πάσχουν από χρόνια αμυγδαλίτιδα είναι πιθανόν να αναπτύξουν διάφορες προβλήματα υγείας, όπως η αποφρακτική υπνική άπνοια. Αυτή συμβαίνει όταν οι αεραγωγοί πρήζονται λόγω της φλεγμονής και δεν επιτρέπουν στο άτομο να αναπνέει σωστά κατά την διάρκεια του ύπνου. Ως αποτέλεσμα ο ασθενής δεν κοιμάται σωστά και είναι πιθανόν να επιβαρύνει την υγεία του περαιτέρω εάν δεν υπάρξει άμεση θεραπεία.

Ακόμα, εάν η λοίμωξη της αμυγδαλίτιδας μείνει αθεράπευτη και επιδεινωθεί είναι πιθανόν να εξαπλωθεί και σε άλλα τμήματα του σώματος, προκαλώντας επίσης μόλυνση και φλεγμονή σε αυτά. Μια άλλη πιθανή επιπλοκή είναι η ανάπτυξη αποστήματος στην περιαμυγδαλίτιδα, το οποίο προκαλείται από συσσωρευμένο πύων στο πίσω μέρος των αμυγδαλών και απαιτεί χειρουργείο για την αντιμετώπιση του. Τέλος, η βακτηριακή αμυγδαλίτιδα σε περίπτωση που δεν θεραπευτεί πλήρως, είτε γιατί τα αντιβιοτικά δεν είναι αρκετά αποτελεσματικά, είτε γιατί δεν χορηγήθηκαν για αρκετό διάστημα, μπορεί να προκαλέσει ρευματικό πυρετό ή σπειραματονεφρίτιδα εξαιτίας λοίμωξης των νεφρικών σπειραμάτων από στρεπτόκοκκο.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να αποφύγει κάποιος να νοσήσει από αμυγδαλίτιδα;

Το βασικό πράγμα που πρέπει να κάνει κάποιος για να μην νοσήσει είναι να αποφύγει την επαφή με άρρωστα άτομα, εφόσον αυτό είναι δυνατόν. Ενώ αντίστοιχα εάν κάποιος γνωρίζει ότι νοσεί καλό είναι να αποφύγει την επαφή με άλλον κόσμο προκειμένου να μην μεταδώσει την πάθηση σε αυτόν. Επίσης, είναι σημαντικό κάθε άτομο και ιδιαίτερα τα παιδιά να ακολουθούν τους κανόνες προσωπικής υγιεινής. Συγκεκριμένα, πρέπει όλοι να πλένουν συχνά τα χέρια τους, ιδίως πριν από κάθε γεύμα και μετά από την επαφή με κάποιον που νοσεί.