Οξεία κυστίτιδα

Συμπτώματα

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της οξείας κυστίτιδας;

Τα συμπτώματα της νόσου εμφανίζονται ξαφνικά και μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικά, συγκεκριμένα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Συχνή και επιτακτική ανάγκη για ενούρηση, ακόμα και όταν η κύστη είναι άδεια.
• Αίσθηση πόνου και καψίματος κατά την ενούρηση.
• Έντονη και συχνά άσχημη οσμή των ούρων.
• Θολή όψη των ούρων.
• Αίσθηση πίεσης ή κράμπας χαμηλά στην κοιλιά ή την πλάτη.
• Χαμηλό πυρετό.
• Ρίγος.
• Ύπαρξη αίματος στα ούρα.

Αίτια

Τι προκαλεί την οξεία κυστίτιδα; 

Το ουροποιητικό σύστημα περιλαμβάνει: 

• Τους νεφρούς.
• Την ουροδόχο κύστη.
• Την ουρήθρα.
• Τους ουρητήρες.

Οι νεφροί έχουν ως βασική λειτουργία να φιλτράρουν το αίμα και να συλλέγουν τις ουσίες που ο οργανισμός δεν χρειάζεται, παράγοντας τα ούρα. Κατόπιν, τα ούρα μεταφέρονται από τους ουρητήρες στην ουροδόχο κύστη, όπου και συλλέγονται μέχρι να αποβληθούν από τον οργανισμό μέσω της ενούρησης. Κατά την ενούρηση, τα ούρα περνάνε στην ουρήθρα, απ' όπου και αποβάλλονται.

Η πιο συχνή αιτία της κυστίτιδας είναι η μόλυνση της ουροδόχου κύστης, που προκαλείται από το βακτήριο Ε.coli. Τα βακτήρια συνήθως εισέρχονται από την ουρήθρα, και φτάνουν έως την ουροδόχο κύστη, όπου προσκολλώνται στα τοιχώματα της και πολλαπλασιάζονται. Αυτό οδηγεί σε λοίμωξη και φλεγμονή στον ιστό η οποία μπορεί να μεταφερθεί και στο υπόλοιπο ουροποιητικό, δηλαδή στους νεφρούς και τους ουρητήρες.

Εκτός, όμως από την λοίμωξη από παθογόνους μικροοργανισμούς, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που είναι δυνατόν να προκαλέσουν φλεγμονή στο κατώτερο ουροποιητικό, οδηγώντας σε οξεία κυστίτιδα. Οι παράγοντες αυτοί εμφανίζονται πιο σπάνια και περιλαμβάνουν:

• Συγκεκριμένες φαρμακευτικές ουσίες, ειδικότερα οι κυκλοφωσφαμίδες και οι ισοφωσφαμίδες που χρησιμοποιούνται για την χημειοθεραπεία.
• Ακτινοθεραπεία της πυελικής περιοχής.
• Μακροχρόνια χρήση ουροκαθετήρα.
• Ευαισθητοποίηση από συγκεκριμένα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην περιοχή της ουρήθρας, όπως σπερματοκτόνο τζελ ή σπρέι γυναικείας υγιεινής.
•  Επιπλοκές εξαιτίας άλλων παθήσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, οι πέτρες στους νεφρούς ή διάφορα προβλήματα με τον προστάτη.

Ποια άτομα είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν οξεία κυστίτιδα;

Αρχικά, οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες στην ανάπτυξη φλεγμονής στην περιοχή του ουροποιητικού, καθώς η ουρήθρα τους είναι πιο μικρή και πιο κοντά στην περιοχή του πρωκτού. Ως εκ τούτου, είναι εύκολο τα βακτήρια του εντέρου, όπως η Ε.coli να μεταφερθούν μέσω του πρωκτού στην ουρήθρα και από εκεί στην ουροδόχο κύστη προκαλώντας λοίμωξη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, περισσότερες από τις μισές γυναίκες να βιώνουν ουρολοίμωξη, τουλάχιστον μια φορά στην ζωή τους.

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης οξείας κυστίτιδας είναι:

• Σεξουαλική δραστηριότητα.
• Χρήση διάφορων μεθόδων αντισύλληψης, όπως το διάφραγμα και οι σπερματοκτόνες ουσίες.
• Σκούπισμα των γεννητικών περιοχών μετά το μπάνιο μεταφέροντας την πετσέτα από τον πρωκτό προς τα εμπρός.
• Εμμηνόπαυση, καθώς η μείωση των οιστρογόνων προκαλεί αλλαγές στο ουροποιητικό, κάνοντας το πιο ευάλωτο στην ανάπτυξη λοιμώξεων.
• Εκ γενετής, προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα.
• Νεφρική λιθίαση.
• Διογκωμένος προστάτης.
• Συχνή ή παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών.
• Κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα, εξαιτίας κάποιας νόσου, όπως η λοίμωξη από τον ΗΙV, ή κάποιας ανοσοκατασταλτικής θεραπείας.
• Σακχαρώδης διαβήτης.
• Εγκυμοσύνη.
• Χρήση ουροκαθετήρα.
• Χειρουργική επέμβαση στο ουροποιητικό σύστημα.

Διάγνωση

Πώς μπορεί να γίνει η διάγνωση της οξείας κυστίτιδας;

Αρχικά, ο ιατρός θα ζητήσει να ενημερωθεί για τα συμπτώματα, καθώς και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Ο θεράπων ιατρός είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζει οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή λαμβάνει το άτομο, την ένταση και διάρκεια των συμπτωμάτων, καθώς και την πιθανότητα εγκυμοσύνης. Κατόπιν, θα προτείνει συγκεκριμένες εξετάσεις προκειμένου να προβεί σε διάγνωση. Κάποιες από αυτές μπορεί να είναι: 

• Αναλύσεις ούρων: αυτές λαμβάνουν χώρα όταν ο ιατρός υποπτεύεται την ύπαρξη λοίμωξης στο ουροποιητικό και ζητάει δείγμα ούρων, προκειμένου αυτό να εξεταστεί στο εργαστήριο για την ύπαρξη παθογόνων μικροοργανισμών ή κυττάρων του αίματος. Επιπλέον, μπορεί να πραγματοποιηθεί και καλλιέργεια ούρων από το εργαστήριο για τον ακριβή προσδιορισμό του μικροοργανισμού που προκαλεί την λοίμωξη.
• Κυστεοσκόπηση: συνίσταται στην εισαγωγή κάμερας μέσω ειδικού καθετήρα από την ουρήθρα προς την ουροδόχο κύστη για την παρατήρηση της περιοχής και την εξέταση ύπαρξης φλεγμονής.
• Απεικονιστικά τεστ: αυτά συνήθως δεν είναι απαραίτητα, παρά μόνο στην περίπτωση που ο ιατρός αδυνατεί να ανιχνεύσει κάποιο παθογόνο μικροοργανισμό και δεν μπορεί να εξηγήσει τα συμπτώματα του ασθενούς. Τα τεστ αυτά περιλαμβάνουν ακτινογραφία ή υπέρηχο της περιοχής και μπορούν να βοηθήσουν στην ανίχνευση κάποιου όγκου ή άλλων δομικών ανωμαλιών που οδηγούν στην ανάπτυξη της φλεγμονής.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται θεραπευτικά η οξεία κυστίτιδα;

Εφόσον, η φλεγμονή οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη συνίσταται η χορήγηση αντιβιοτικών για 3 με 7 ημέρες, εκτός και αν υπάρχει χρόνια ουρολοίμωξη, η οποία απαιτεί μεγαλύτερης διάρκειας θεραπεία. Δύο με τρεις ημέρες μετά την λήψη αντιβιοτικών τα συμπτώματα θα αρχίσουν να υποχωρούν, αλλά η χρήση τους θα πρέπει να συνεχιστεί για όσο διάστημα υποδείχθηκε από τον θεράπων ιατρό, προκειμένου να μην ξαναεμφανιστεί η λοίμωξη.

Επίσης, μπορεί να χορηγηθούν ειδικά παυσίπονα, όπως η φαιναζοπυριδίνη, για την ανακούφιση του ασθενούς τις πρώτες ημέρες μέχρι να δράσουν τα αντιβιοτικά. Τέλος, στην περίπτωση που δεν υπάρχει κάποια λοίμωξη, η θεραπεία έγκειται στην αντιμετώπιση του αιτίου που προκαλεί την φλεγμονή. Για παράδειγμα, εάν υπάρχει αλλεργία σε συγκεκριμένα προϊόντα συνίσταται η διακοπή χρήσης αυτών. Ενώ, εάν η κυστίτιδα οφείλεται σε ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία χορηγούνται παυσίπονες ουσίες. 

Πώς μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της οξείας κυστίτιδας στο σπίτι του;

Μερικά πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος στο σπίτι προκειμένου να ανακουφιστεί προσωρινά από τα συμπτώματα της οξείας κυστίτιδας, έως ότου δράσει η θεραπεία που του έχει χορηγηθεί, είναι:

• Κατανάλωση αρκετού νερού.
• Ζεστό μπάνιο.
• Εναπόθεση ζεστής θερμοφόρας χαμηλά στην κοιλιακή περιοχή.
• Αποφυγή καφέ, αλκοολούχων ποτών, καυτερών φαγητών και χυμών από εσπεριδοειδή φρούτα.

Επιπλέον, κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν την κατανάλωση κράνμπερι, για την πρόληψη μιας ουρολοίμωξης, την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αλλά και την καταπολέμηση των μικροβίων. Παρ' όλο που δεν υπάρχουν ακόμα ισχυρά επιστημονικά ευρήματα που να υποστηρίζουν τις δράσεις αυτές, πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο χυμός του κράνμπερι μπορεί να έχει ιδιαίτερα ευεργετικές επιδράσεις στην αντιμετώπιση λοιμώξεων του ουροποιητικού.

Συγκεκριμένα, πρόσφατη μελέτη σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη, στους οποίους είχε αναπτυχθεί κυστίτιδα εξαιτίας της ακτινοθεραπείας, φάνηκε ότι η κατανάλωση χυμού κράνμπερι μείωσε σημαντικά τον πόνο και το κάψιμο στην περιοχή του ουροποιητικού. Συνεπώς, εφόσον κάποιος θεωρεί ότι ωφελείται μπορεί να καταναλώσει χυμό κράνμπερι για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά καλό είναι να είναι προσεκτικός με την ποσότητα, καθώς οι χυμοί φρούτων έχουν πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα.

Ακόμα, και η D-μαννόζη φαίνεται να έχει πιθανές προληπτικές, αλλά και θεραπευτικές δράσεις κατά της κυστίτιδας. Συγκεκριμένα, θεωρείται, ότι παρεμποδίζει την προσκόλληση των βακτηρίων στα τοιχώματα της ουροδόχου κύστης και επομένως δεν επιτρέπει την ανάπτυξη και των πολλαπλασιασμό τους. Παρ' όλα αυτά, τα ερευνητικά δεδομένα είναι αρκετά περιορισμένα μέχρι σήμερα και δεν είναι αρκετά για να υποστηρίξουν την θεραπευτική δράση της D-μαννόζης, ενώ υπερκατανάλωση αυτής μπορεί να επιφέρει και παρενέργειες, όπως η διάρροια.

Επιπλοκές

Τι επιπλοκές μπορεί να έχει η οξεία κυστίτιδα;

Γενικότερα, η οξεία κυστίτιδα εφόσον θεραπευτεί επαρκώς, δεν προκαλεί επιπλοκές και οι περισσότεροι ασθενείς ανακάμπτουν πλήρως από αυτήν.  Για παράδειγμα, στις περισσότερες περιπτώσεις η βακτηριακή οξεία κυστίτιδα αντιμετωπίζεται εύκολα και αποτελεσματικά με την χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών. 

Παρ' όλα αυτά, υπάρχει η πιθανότητα να αναπτυχθεί λοίμωξη στους νεφρούς. Η περίπτωση αυτή είναι ιδιαίτερα σπάνια καθώς εμφανίζεται κυρίως σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς ή άτομα με προϋπάρχουσα νεφρική νόσο. Στην περίπτωση που ένα άτομο θεωρείται πιθανό να έχει λοίμωξη στους νεφρούς, θα πρέπει να ζητηθεί άμεση ιατρική παρέμβαση. Τα συμπτώματα που υποδεικνύουν λοίμωξη στους νεφρούς είναι:

• Εμετός.
• Ναυτία.
• Ρίγος.
• Πολύ υψηλός πυρετός.
• Έντονος πόνος χαμηλά στην πλάτη.

Πρόληψη

Τι μπορεί να κάνει κάποιος προκειμένου να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης κυστίτιδας;

Ο κύριος τρόπος που μπορεί κάποιος να προστατευτεί από την οξεία κυστίτιδα, είναι να λάβει προληπτικά μέτρα προκειμένου να μην μολυνθεί από κάποιο βακτήριο στο ουροποιητικό σύστημα. Συγκεκριμένα, κάποια απλά πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος για να αποφύγει μια ουρολοίμωξη είναι:

• Κατανάλωση πολύ νερού, έτσι ώστε να υπάρχει συχνή ενούρηση και απομάκρυνση των βακτηρίων από την ουροδόχο κύστη, πριν αυτά προλάβουν να εγκαθιδρύσουν μια λοίμωξη.
• Να μην καθυστερείται ή αναβάλλεται η χρήση της τουαλέτας, όταν υπάρχει επείγον ανάγκη για ενούρηση.
• Ενούρηση όσο γίνεται πιο άμεσα μετά την σεξουαλική επαφή, προκειμένου να απομακρυνθούν τυχόν βακτήρια από την περιοχή των γεννητικών οργάνων.
• Μετά το μπάνιο η πετσέτα θα πρέπει να χρησιμοποιείται από μπροστά προς τα πίσω, προκειμένου να μην μεταφέρονται τα βακτήρια από τον πρωκτό, προς το ουροποιητικό.
• Αποφυγή εφαρμογής χημικών προϊόντων καθαρισμού ή περιποίησης κοντά στην περιοχή της ουρήθρας.
• Καθημερινός καθαρισμός της περιοχής της ουρήθρας και τήρηση των κανόνων προσωπικής υγιεινής.
• Προτίμηση του ντουζ, αντί του μπάνιου σε μπανιέρα, το οποίο βοηθάει την εξάπλωση των βακτηρίων.
• Αποφυγή αντισυλληπτικών μεθόδων που μπορεί να ερεθίσουν την περιοχή της ουρήθρας ή και να διευκολύνουν την είσοδο των μικροβίων, όπως η εφαρμογή διαφράγματος ή η χρήση σπερματοκτόνων ουσιών.