Πανώλη

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της πανώλης;

Τα άτομα που μολύνονται από πανώλη συνήθως αναπτύσσουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης 2 με 6 ημέρες μετά τη μόλυνση. Υπάρχουν, όμως, και άλλα συμπτώματα που διαχωρίζουν τις τρεις μορφές πανώλης.

Συμπτώματα βουβωνικής πανώλης

Τα συμπτώματα της βουβωνικής πανώλης γενικά αναπτύσσονται δύο με έξι ημέρες από τη μόλυνση και περιλαμβάνουν:

• Πόνος στους μύες
• Πυρετό και ρίγη
• Πονοκέφαλο
• Γενικευμένη αδυναμία
• Επιληπτικές κρίσεις

Μπορεί επίσης να βιώσετε επώδυνους και διογκωμένους λεμφαδένες. Αυτοί τυπικά εμφανίζονται στη βουβωνική χώρα, τις μασχάλες, το λαιμό ή στο σημείο του δαγκώματος ή της γρατζουνιάς. Έτσι λαμβάνει και το όνομά της η βουβωνική πανώλη.

Συμπτώματα σηψαιμικής πανώλης

Τα συμπτώματα της σηψαιμικής πανώλης συνήθως εμφανίζονται δύο με επτά ημέρες μετά την έκθεση στο βακτήριο, αλλά αυτός ο τύπος της ασθένειας μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο πριν τα συμπτώματα εμφανιστούν καν. Η συμπτωματολογία περιλαμβάνει:

• Πυρετό και ρίγη
• Κοιλιακό άλγος
• Υπερβολική αδυναμία
• Σοκ
• Αιμορραγία
• Ναυτία και εμετό
• Διάρροια
• Νέκρωση του δέρματος (γάγγραινα)

Συμπτώματα πνευμονικής πανώλης

Τα συμπτώματα πνευμονικής πανώλης μπορεί να εμφανίζονται γρήγορα μέσα σε μία ημέρα μετά την έκθεση στο βακτήριο και περιλαμβάνουν:

• Πυρετό
• Βήχα
• Γενική αδυναμία
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Πόνο στο στήθος
• Αιμόπτυση
• Πονοκέφαλο

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η πανώλη;

Αν ο γιατρός υποπτεύεται ότι μπορεί να έχετε πανώλη, θα ελέγξει την παρουσία των βακτηρίων στο σώμα σας:

• Μία εξέταση αίματος θα αποκαλύψει αν έχετε σηψαιμική πανώλη.
• Για τον έλεγχο βουβωνικής πανώλης, ο γιατρός θα χρειαστεί μία βελόνα για να λάβει δείγμα υγρού από ένα διογκωμένο λεμφαδένα.
• Για τον έλεγχο πνευμονικής πανώλης, θα εξαχθεί υγρό από τους αεραγωγούς μέσω ενός σωλήνα που εισέρχεται από τη μύτη ή το στόμα στο λαιμό σας. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται βρογχοσκόπηση.

Τα δείγματα θα σταλούν σε εργαστήριο για ανάλυση. Τα πρώτα αποτελέσματα μπορεί να είναι έτοιμα μέσα σε δύο ώρες, αλλά τα επιβεβαιώθηκα αποτελέσματα χρειάζονται 24 με 48 ώρες.

Συχνά, σε περίπτωση που υπάρχει υποψία πανώλης, ο γιατρός θα ξεκινήσει τη θεραπεία με αντιβιοτικά πριν την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Και αυτό διότι η ασθένεια εξελίσσεται γρήγορα και η έγκαιρη θεραπεία μπορεί κυριολεκτικά να κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η πανώλη;

Η πανώλη είναι μία απειλητική για τη ζωή ασθένεια που απαιτεί επείγουσα φροντίδα. Αν εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, είναι θεραπεύσιμη με αντιβιοτικά.

Χωρίς θεραπεία, η βουβωνική πανώλη μπορεί να εξαπλωθεί στην αιματική κυκλοφορία, προκαλώντας σηψαιμική πανώλη, ή στους πνεύμονες, προκαλώντας πνευμονική πανώλη. Ο θάνατος μπορεί να συμβεί μέσα σε 24 ώρες μετά την εμφάνιση του πρώτου συμπτώματος.

Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει ισχυρά αντιβιοτικά, όπως σιπροφλοξασίνη ή γενταμυκίνη, ενδοφλέβια υγρά, οξυγόνο και μερικές φορές μηχανική υποστήριξη της αναπνοής.

Τα άτομα με πνευμονική πανώλη θα πρέπει να είναι απομονωμένα από τους άλλους ασθενείς.

Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό θα πρέπει να λαμβάνει αυστηρές προφυλάξεις για την αποφυγή της νόσου.

Η θεραπεία συνεχίζεται για αρκετές εβδομάδες μετά την υποχώρηση του πυρετού.

Οποιοσδήποτε έχει έρθει σε επαφή με άτομα με πνευμονική πανώλη θα πρέπει επίσης να ελέγχεται και συνήθως δίνονται αντιβιοτικά ως προληπτικό μέσο.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση για τους ασθενείς με πανώλη;

Η πανώλη μπορεί να οδηγήσει σε γάγγραινα αν τα αιμοφόρα αγγεία στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών διακόψουν την αιματική ροή, προκαλώντας τη νέκρωση του ιστού. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η πανώλη μπορεί να προκαλέσει μηνιγγίτιδα, μία φλεγμονή των μεμβρανών που περιβάλλουν το νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο.

Η έγκαιρη θεραπεία είναι κρίσιμη, ώστε να μη γίνει η πανώλη θανατηφόρος.

Πρόληψη

Πως μπορεί να προληφθεί η πανώλη;

Η διατήρηση του πληθυσμού των τρωκτικών υπό έλεγχο στο σπίτι, στην εργασία ή στους χώρους αναψυχής μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μόλυνσης από το βακτήριο που προκαλεί την πανώλη. Διατηρήστε το σπίτι σας ελεύθερο από όγκους ξύλων ή βράχους ή οποιοδήποτε άλλο υλικό θα μπορούσε να προσελκύσει τρωκτικά.

Προστατέψτε τα κατοικίδια σας από ψύλλους χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα προϊόντα. Τα κατοικίδια που περιπλανώνται ελεύθερα έξω είναι πιο πιθανό να έρθουν σε επαφή με μολυσμένα με πανώλη ζώα ή ψύλλους.

Αν ζείτε σε μία περιοχή στην οποία είναι γνωστό ότι εκδηλώνεται η πανώλη, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ συστήνουν να μην αφήνετε τα κατοικίδια που κυκλοφορούν ελεύθερα έξω να κοιμούνται στο κρεβάτι σας. Αν διαπιστώσετε ότι το κατοικίδιό σας αρρωσταίνει, αναζητήστε άμεση φροντίδα σε ένα κτηνίατρο.

Χρησιμοποιήστε χημικά ή φυσικά εντομοαπωθητικά (όπως το λάδι ευκαλύπτου) όταν βρίσκεστε έξω.

Αν έχετε εκτεθεί σε ψύλλους κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης πανώλης, επισκεφθείτε το γιατρό σας αμέσως και ενημερώστε τον για τις ανησυχίες σας.

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει εμπορικά διαθέσιμο εμβόλιο κατά της πανώλης στις ΗΠΑ.

Στατιστικά

Η πανώλη στον κόσμο

Η επιδημία της πανώλης σκότωσε εκατομμύρια ανθρώπους (περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού) στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Έτσι έγινε γνωστή με το όνομα «μαύρος θάνατος».

Σήμερα, ο κίνδυνος εμφάνισης πανώλης είναι αρκετά χαμηλός με μόνο 3.248 περιστατικά και 584 θανάτους να αναφέρονται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας από το 2010 έως το 2015.

Οι εξάρσεις γενικά σχετίζονται με μολυσμένα τρωκτικά και ψύλλους στο σπίτι. Ο υπερπληθυσμός και οι κακές συνθήκες υγιεινής αυξάνουν τον κίνδυνο πανώλης.

Σήμερα, οι περισσότερες περιπτώσεις πανώλης που αφορούν στους ανθρώπους συμβαίνουν στην Αφρική. Οι χώρες όπου η πανώλη είναι περισσότερο κοινή είναι η Μαδαγασκάρη, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και το Περού.

Η πανώλη είναι σπάνια στις ΗΠΑ, αλλά μερικές φορές απάντα σε αγροτικές νοτιοδυτικές περιοχές και συγκεκριμένα στην Αριζόνα, το Κολοράντο και το Νέο Μεξικό. Η τελευταία επιδημία πανώλης στις ΗΠΑ συνέβη κατά τα έτη 1924-1925 στο Λος Άντζελες.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, κατά μέσο όρο αναφέρονται 7 περιστατικά το χρόνο. Τα περισσότερα αφορούν στην βουβωνική πανώλη. Δεν έχει καταγραφεί περίπτωση μετάδοσης της πανώλης από άτομο σε άτομο σε αστικές περιοχές των ΗΠΑ από το 1924.