Ίκτερος νεογνών: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς

Τα περισσότερα νεογέννητα μωρά, εμφανίζουν ένα ελάχιστα κιτρινωπό χρώμα στο δέρμα τους. Αυτή η πάθηση είναι γνωστή ως ίκτερος και πρόκειται για κάτι πολύ κοινό και φυσιολογικό. Μερικές φορές ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό πρόβλημα, γι΄ αυτό οι γονείς πρέπει να είναι απόλυτα ενημερωμένοι για το τι ακριβώς συμβαίνει με τον ίκτερο.

Τι προκαλεί ίκτερο;

Το κίτρινο χρώμα που προκαλεί ο ίκτερος στα νεογέννητα μωρά, είναι αποτέλεσμα των υψηλών επιπέδων μιας ουσίας που υπάρχει στο αίμα και ονομάζεται χολερυθρίνη. Η χολερυθρίνη παράγεται κυρίως από τη διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων, επεξεργάζεται από το ήπαρ και το σώμα απαλλάσσεται από αυτήν μέσω των ούρων και των κοπράνων.

Το ήπαρ των νεογνών δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένο ώστε να μπορεί να απαλλάσσεται εντελώς από την χολερυθρίνη, ενώ ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων στα νεογέννητα είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες. Ο συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων είναι ο λόγος που ο ίκτερος είναι τόσο συνηθισμένος στα νεογέννητα.

Ο ίκτερος εμφανίζεται τις πρώτες 2-5 ημέρες ζωής των νεογέννητων και διαρκεί περίπου 1-2 εβδομάδες, ενώ στα βρέφη που θηλάζουν μπορεί να διαρκέσει λίγο περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρόκειται για μια πάθηση που πρέπει να προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους γονείς, νοουμένου μάλιστα ότι ο ίκτερος μπορεί να προστατεύσει τα μωρά, διότι η χολερυθρίνη είναι ένα αντιοξειδωτικό που καταπολεμά τις μολύνσεις.

Πότε ο ίκτερος είναι σημάδι κάποιου προβλήματος;

Σε σπάνιες περιπτώσεις, όταν τα επίπεδα της χολερυθρίνης είναι σε πολύ ανησυχητικά επίπεδα, ο ίκτερος μπορεί να αποτελεί σημάδι ενός προβλήματος. Όταν τα επίπεδα της χολερυθρίνης είναι ιδιαίτερα υψηλά, μπορεί να επηρεαστεί ο εγκέφαλος και μάλιστα μόνιμα. Σημειώνεται ότι αυτή η πιθανότητα είναι πολύ σπάνια και μπορεί να εμφανιστεί σε ποσοστό μικρότερο του 1% των βρεφών.

Τι μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα χολερυθρίνης;

• Αφυδάτωση ή ανεπάρκεια σε θερμίδες. Οι δυο αυτές καταστάσεις εμφανίζονται σε περιπτώσεις όπου τα μωρά θηλάζουν αποκλειστικά ή υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τον θηλασμό.
• Ημιτελή οργανικά συστήματα. Τα οργανικά συστήματα που βοηθούν το σώμα του βρέφους να απαλλαγεί από την χολερυθρίνη, μπορεί να μην είναι ακόμη εντελώς ανεπτυγμένα.
• Μόλυνση ή απόφραξη του εντέρου. Ο ίκτερος είναι συνήθως ένα από τα συμπτώματα που προκαλούν οι μολύνσεις στα βρέφη.
• Διαφορά στον τύπο αίματος μητέρας και νεογνού. Όταν η μητέρα και το νεογνό έχουν διαφορές στον τύπο του αίματος τους, τότε η διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων του βρέφους είναι μεγαλύτερη του συνηθισμένου.
• Μώλωπες ή κεφαλαιμάτωμα. Κατά τη διάρκεια ενός δύσκολου τοκετού ενδέχεται να προκληθούν μώλωπες ή κεφαλαιμάτωμα, καταστάσεις οι οποίες οδηγούν στη διάσπαση περισσοτέρων ερυθρών αιμοσφαιρίων.
• Ηπατικά προβλήματα. Υπάρχουν πολλά ηπατικά προβλήματα που δυσκολεύουν το σώμα του βρέφους από το να απαλλάσσεται από τη χολερυθρίνη.
• Γενετικοί παράγοντες. Παρόλο που δεν είναι ξεκάθαροι όλοι οι γενετικοί παράγοντες που οδηγούν τα νεογέννητα σε ίκτερο, συνήθως όταν το πρώτο παιδί της οικογενείας περάσει ίκτερο, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα και για τα υπόλοιπα.

Πώς αντιμετωπίζεται ο ίκτερος σε ένα νεογέννητο;

Η πιο κοινή θεραπεία που χρησιμοποιείται στα περισσότερα μωρά με ίκτερο για την μείωση των επίπεδων της χολερυθρίνης, είναι η φωτοθεραπεία (τα νεογέννητα τοποθετούνται κάτω από ένα ειδικό φως τυλιγμένα σε μια κουβέρτα).

Στην περίπτωση που τα επίπεδα της χολερυθρίνης είναι εξαιρετικά ψηλά και υπάρχει ανησυχία για ενδεχόμενη εγκεφαλική βλάβη, τότε οι γιατροί στρέφονται προς την μετάγγιση αίματος. Σημειώνεται και πάλι, ότι αυτές οι περιπτώσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες.

Τέλος, η διατροφή του νεογέννητου αποτελεί σημαντικό μέρος της θεραπείας του, καθώς βοηθά το σώμα να απαλλάσσεται από την χολερυθρίνη μέσω των ούρων και των κοπράνων. Σημειώνεται ότι τα μωρά πρέπει να βρέχουν τις πάνες τους τουλάχιστον 6 φορές σε διάστημα 24^ων ωρών και να αφοδεύουν εξίσου τακτικά. Τα κόπρανα τους πρέπει να είναι ανοικτόχρωμα και χαλαρά.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για τον ίκτερο;

Είναι πολύ σημαντικό για τους γονείς να παρακολουθούν τα μωρά τους για ίκτερο όταν επιστρέψουν από το μαιευτήριο στο σπίτι.

Ο ίκτερος είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί στα μωρά με πιο σκούρο δέρμα και ως εκ τούτου οι γονείς θα πρέπει να πιέζουν ελάχιστα το δέρμα τους για να ελέγχουν εάν κιτρινίζει. Εάν το δέρμα τους είναι κίτρινο και όχι χλωμό, τότε μάλλον υπάρχει ίκτερος.

Επιπρόσθετα, οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι ο ίκτερος τείνει να εξαπλώνεται από το πρόσωπο προς το κάτω μέρος του σώματος καθώς αυξάνονται τα επίπεδα της χολερυθρίνης. Για το λόγο αυτό, οι γιατροί ανησυχούν πολύ λιγότερο για τα μωρά που είναι κίτρινα στο πρόσωπο, από ότι για τα μωρά που είναι κίτρινα στα γόνατα.

Καλέστε το γιατρό σας εάν το μωρό σας:

• Φαίνεται πιο κίτρινο, ειδικά κάτω στα γόνατα
• Δεν τρέφεται σωστά
• Δεν βρέχει τις πάνες του τουλάχιστον 6 φορές την ημέρα και δεν αφοδεύει φυσιολογικά
• Έχει υπνηλία
• Είναι ιδιότροπο και δεν σταματά να κλαίει
• Έχει πυρετό ή κάνει συχνά εμετό