Τι είναι το χασμουρητό;

Το χασμουρητό είναι μία ακούσια διαδικασία ανοίγματος του στόματος και βαθιάς αναπνοής γεμίζοντας τους πνεύμονες με αέρα. Αποτελεί τη φυσική απόκριση του σώματος στην κούραση. Στην πραγματικότητα, το χασμουρητό συνήθως πυροδοτείται από υπνηλία ή κόπωση.

Το χασμουρητό μπορεί να είναι σύντομο και να διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα πριν την εκπνοή. Τα υγρά μάτια, η έκταση του σώματος ή ένας αναστεναγμός μπορεί να συνοδεύουν το χασμουρητό.

Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακριβώς γιατί συμβαίνει το χασμουρητό, αλλά κοινοί πυροδοτικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την κόπωση και τη βαρεμάρα. Το χασμουρητό μπορεί επίσης να συμβεί όταν μιλάτε για χασμουρητό ή αν δείτε ή ακούσετε κάποιον να χασμουριέται.

Θεωρείται ότι το μεταδοτικό χασμουρητό σχετίζεται με την κοινωνική επικοινωνία. Επίσης μία μελέτη του 2013, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό International Journal of Applied and Basic Medical Research, προτείνει ότι το χασμουρητό βοηθά στον έλεγχο της θερμοκρασίας του εγκεφάλου.

Το υπερβολικό χασμουρητό είναι το χασμουρητό που συμβαίνει περισσότερο από μία φορά το λεπτό. Παρόλο που μπορεί να αποδοθεί σε έλλειψη ύπνου ή βαρεμάρα, μπορεί να είναι σύμπτωμα ενός υποκειμένου ιατρικού προβλήματος.

Ορισμένες παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν αγγειοπνευμονογαστρική αντίδραση η οποία οδηγεί σε υπερβολικό χασμουρητό. Κατά τη διάρκεια αυτής της αντίδρασης, αυξάνεται η δραστηριότητα του πνευμονογαστρικού νεύρου, που ξεκινά από τον εγκέφαλο και καταλήγει μέσω του λαιμού στην κοιλιακή χώρα.

Όταν το πνευμονογαστρικό νεύρο διεγείρεται, ο καρδιακός παλμός και η αρτηριακή πίεση μειώνονται σημαντικά. Η αντίδραση μπορεί να υποδεικνύει οτιδήποτε, από μία απλή διαταραχή ύπνου έως μία σοβαρή καρδιοπάθεια.

Ποιες είναι οι αιτίες του υπερβολικού χασμουρητού;

Η ακριβής αιτία του υπερβολικού χασμουρητού δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, μπορεί να εμφανίζεται ως αποτέλεσμα:

• Υπνηλίας ή κόπωσης
• Διαταραχών του ύπνου, όπως υπνική άπνοια και ναρκοληψία
• Παρενέργειας φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης ή του άγχους, όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης
• Αιμορραγίας μέσα ή γύρω από την καρδιά

Παρόλο που δεν είναι τόσο σύνηθες, το υπερβολικό χασμουρητό μπορεί να υποδεικνύει:

• Έμφραγμα
• Όγκο στον εγκέφαλο
• Επιληψία
• Πολλαπλή σκλήρυνση
• Ηπατική ανεπάρκεια
• Ανικανότητα του σώματος να ελέγξει τη θερμοκρασία

Συμβουλευτείτε το γιατρό σας εάν παρατηρήσετε ξαφνική αύξηση στο χασμουρητό, ειδικά εάν χασμουριέστε συχνά χωρίς προφανή αιτία. Μόνο ο γιατρός μπορεί να καθορίσει εάν το υπερβολικό χασμουρητό εμφανίζεται ως αποτέλεσμα ιατρικού προβλήματος.

Πώς διαγιγνώσκεται το υπερβολικό χασμουρητό;

Για την ταυτοποίηση της αιτίας του υπερβολικού χασμουρητού, ο γιατρός θα σας ρωτήσει αναφορικά με τις συνήθειες ύπνου, προκειμένου να βεβαιωθεί ότι λαμβάνετε επαρκή ξεκούραση. Αυτό θα βοηθήσει στο να καθορίσει αν το υπερβολικό χασμουρητό είναι αποτέλεσμα κόπωσης ή διαταραχής του ύπνου.

Αφού αποκλειστούν τα προβλήματα του ύπνου, ο γιατρός θα πραγματοποιήσει διαγνωστικές εξετάσεις για τον εντοπισμό έτερης πιθανής αιτίας.

Ένα ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) είναι μία από τις συνήθεις διαδικασίες. Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα μετά τη ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο και βοηθά το γιατρό να διαγνώσει επιληψία ή άλλες εγκεφαλικές διαταραχές.

Ο γιατρός μπορεί επίσης να ζητήσει μία μαγνητική τομογραφία. Η εν λόγω εξέταση χρησιμοποιεί ισχυρούς μαγνήτες και ραδιοκύματα για να παράγει λεπτομερείς εικόνες του σώματος που βοηθούν τον γιατρό να αποκτήσει άμεση πρόσβαση στις εσωτερικές δομές.

Οι εικόνες της μαγνητικής τομογραφίας συνήθως χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση διαταραχών του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, όπως όγκοι και πολλαπλή σκλήρυνση. Η μαγνητική τομογραφία είναι επίσης βοηθητική στην αξιολόγηση της λειτουργίας της καρδιάς και την ανίχνευση καρδιακών προβλημάτων.

Πώς αντιμετωπίζεται το υπερβολικό χασμουρητό;

Εάν τα φάρμακα προκαλούν το υπερβολικό χασμουρητό, ο γιατρός θα σας προτείνει μία μειωμένη δόση. Θα πρέπει, όμως, να συζητήσετε με το γιατρό σας προτού κάνετε οποιαδήποτε αλλαγή στη δοσολογία των φαρμάκων σας. Ποτέ μη σταματήσετε να παίρνετε τα φάρμακά σας χωρίς την έγκριση του γιατρού σας.

Εάν το υπερβολικό χασμουρητό εμφανίζεται ως αποτέλεσμα μιας διαταραχής του ύπνου, ο γιατρός θα σας προτείνει βοηθητικά για τον ύπνο φάρμακα ή τεχνικές για να κοιμάστε καλύτερα. Οι τεχνικές αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Χρήση μιας αναπνευστικής συσκευής
• Άσκηση για τη μείωση του στρες
• Προσαρμογή σε ένα τακτικό πρόγραμμα ύπνου

Εάν το υπερβολικό χασμουρητό είναι σύμπτωμα μιας σοβαρής ιατρικής πάθησης, όπως η επιληψία ή η ηπατική ανεπάρκεια, τότε το υποκείμενο πρόβλημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.

Βιβλιογραφία

Brynie F. (2011). Why do you yawn when you’re not sleepy?
psychologytoday.com/blog/brain-sense/201111/why-do-you-yawn-when-youre-not-sleepy

Gupta S, et al. (2013). Yawning and its physiological significance. DOI:
http://www.ijabmr.org/article.asp?issn=2229-516X;year=2013;volume=3;issue=1;spage=11;epage=15;aulast=Gupta

Mayo Clinic Staff. (2017). MRI.
mayoclinic.org/tests-procedures/mri/about/pac-20384768

Mayo Clinic Staff. (2018). EEG (electroencephalogram).
mayoclinic.org/tests-procedures/eeg/basics/definition/prc-20014093

Pal S, et al. (2009). A case of excessive yawning with citalopram.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2708013/