Τι είναι το κοιλιακό άλγος;

Το κοιλιακό άλγος είναι ο πόνος που εμφανίζεται μεταξύ του στήθος και της πυελικής περιοχής. Ο πόνος μπορεί να είναι αμβλύς, σαν κράμπα, έντονος, οξύς ή διαλείπων. Πολλές φορές καλείται και «στομαχόπονος», αλλά δεν εντοπίζεται πάντα στην περιοχή του στομάχου.

Φλεγμονή ή νόσος που επηρεάζει τα όργανα της κοιλιακής χώρας μπορεί να προκαλέσει κοιλιακό άλγος. Τα κύρια όργανα της περιοχής είναι:

• Το λεπτό και το παχύ έντερο
• Ο στόμαχος
• Το ήπαρ
• Το πάγκρεας
• Οι νεφροί
• Η χοληδόχος κύστη
• Ο σπλήνας
• Η σκωληκοειδής απόφυση (ως μέρος του παχέος εντέρου)

Ιικές, βακτηριακές και παρασιτικές μολύνσεις που επηρεάζουν το στόμαχο και το έντερο μπορούν να προκαλέσουν έντονο κοιλιακό άλγος.

Ποιες είναι οι αιτίες του κοιλιακού άλγους;

Το κοιλιακό άλγος προκαλείται από μια πληθώρα παθήσεων. Ωστόσο, οι κύριες αιτίες είναι οι μολύνσεις, η φλεγμονή, η απόφραξη, οι όγκοι και οι εντερικές διαταραχές.

Μολύνσεις στο λαιμό, στα έντερα και στο αίμα μπορεί να επιτρέψουν την είσοδο βακτηρίων στο γαστρεντερικό σωλήνα, οδηγώντας έτσι σε κοιλιακό άλγος. Οι μολύνσεις αυτές μπορούν επίσης να προκαλέσουν αλλαγές στην πέψη, όπως διάρροια ή δυσκοιλιότητα.

Οι κράμπες που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση συνιστούν επίσης πιθανή πηγή πόνου στην κάτω κοιλιακή χώρα, αλλά αυτές ως επί το πλείστον προκαλούν πυελικό πόνο.

Έτερες κοινές αιτίες κοιλιακού άλγους περιλαμβάνουν:

• Εμετό
• Διάρροια
• Δυσκοιλιότητα
• Άγχος
• Γαστρεντερίτιδα
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (όταν το περιεχόμενο του στομάχου κινείται προς τον οισοφάγο προκαλώντας καούρα και άλλα συμπτώματα)

Νόσοι που επηρεάζουν το πεπτικό σύστημα δύνανται να προκαλέσουν χρόνιο κοιλιακό άλγος. Οι πιο κοινές εξ αυτών είναι:

• Η νόσος του Crohn (μία φλεγμονώδης νόσος του εντέρου)
• Η νόσος γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης
• Η δυσανεξία στη λακτόζη (η ανικανότητα πέψης της λακτόζης, το σάκχαρο που βρίσκεται στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα)
• Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (μία διαταραχή που προκαλεί κοιλιακό άλγος, κράμπες και αλλαγές στις κινήσεις του παχέος εντέρου)

Αιτίες έντονου κοιλιακού άλγους περιλαμβάνουν:

• Μολύνσεις των νεφρών
• Ρήξη οργάνου ή κατάσταση οριακής ρήξης (όπως η σκωληκοειδίτιδα)
• Πέτρες στους νεφρούς
• Πέτρες στη χοληδόχο κύστη (χολόλιθοι)

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι κοιλιακού άλγους;

Το κοιλιακό άλγος μπορεί να περιγραφεί ως τοπικό, σαν κράμπα ή κολικοειδές.

Ο τοπικός ή εστιασμένος πόνος περιορίζεται στη μία πλευρά της κοιλιακής χώρας και συνήθως προκαλείται από πρόβλημα σε ένα συγκεκριμένο όργανο. Η πλέον κοινή αιτία του τοπικού πόνου είναι τα στομαχικά έλκη (ανοιχτές πληγές στο εσωτερικό του στομάχου).

Ο πόνος σαν κράμπα μπορεί να σχετίζεται με διάρροια, δυσκοιλιότητα ή φούσκωμα (αέρια στο στομάχι). Στις γυναίκες, μπορεί να οφείλεται στον έμμηνο κύκλο, σε αποβολή ή σε επιπλοκές των γυναικείων αναπαραγωγικών οργάνων. Ο πόνος υποχωρεί και επιστρέφει και μπορεί να υποχωρήσει από μόνος του δίχως θεραπεία.

Ο κολικοειδής πόνος είναι ένα σύμπτωμα μιας πιο σοβαρής πάθησης, όπως οι πέτρες στους νεφρούς ή στη χοληδόχο κύστη. Ο πόνος αυτός εκδηλώνεται ξαφνικά και μπορεί να ομοιάζει με έντονο μυϊκό σπασμό.

Πώς η θέση του πόνου στην κοιλιακή χώρα καθορίζει την αιτία του;

Η θέση του πόνου στην κοιλιακή χώρα μπορεί να αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τον εντοπισμό της αιτίας του.

Ο πόνος που δεν εντοπίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή, αλλά εκτείνεται σε όλη την κοιλιακή χώρα μπορεί να υποδηλώνει:

• Τραύμα
• Σκωληκοειδίτιδα (φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης)
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• Μολύνσεις του ουροποιητικού συστήματος
• Νόσο του Crohn
• Γρίπη

Ο πόνος που εντοπίζεται στην κάτω κοιλιακή χώρα πιθανώς να είναι ένδειξη:

• Εντερικής απόφραξης
• Σκωληκοειδίτιδας
• Έκτοπης ή εξωμήτριας κύησης

Στις γυναίκες, ο πόνος στα αναπαραγωγικά όργανα που βρίσκονται στην κάτω κοιλιακή χώρα μπορεί να προκαλείται από:

• Πυελική φλεγμονώδη νόσο
• Έντονο πόνο κατά τον έμμηνο κύκλο (δυσμηνόρροια)
• Ενδομητρίωση
• Έκτοπη εγκυμοσύνη
• Κύστη στις ωοθήκες
• Ινομυώματα
• Αποβολή

Το άλγος στην άνω κοιλιακή χώρα πιθανώς να οφείλεται σε:

• Έμφραγμα
• Πνευμονία
• Πέτρες στη χοληδόχο κύστη
• Ηπατίτιδα

Ο πόνος στο κέντρο της κοιλιακής χώρας μπορεί να προέρχεται από:

• Τραυματισμό
• Σκωληκοειδίτιδα
• Ουραιμία (συσσώρευση παραπροϊόντων του οργανισμού στο αίμα)
• Γαστρεντερίτιδα

Πόνος στο κάτω αριστερό τμήμα της κοιλιακής χώρας μπορεί να υποδηλώνει:

• Μόλυνση των νεφρών
• Νόσο του Crohn
• Σκωληκοειδίτιδα
• Κύστη στις ωοθήκες
• Καρκίνο

Πόνος στο άνω αριστερό τμήμα της κοιλιακής χώρας μπορεί να προκαλείται από:

• Έμφραγμα
• Καρκίνο
• Διογκωμένο σπλήνα
• Μόλυνση των νεφρών
• Τραυματισμό
• Ενσφήνωση κοπράνων (όταν τα κόπρανα δεν μπορούν να αποβληθούν από το σώμα)

Οι αιτίες του πόνου στην κάτω δεξιά κοιλιακή χώρα περιλαμβάνουν:

• Γρίπη
• Σκωληκοειδίτιδα
• Μόλυνση των νεφρών
• Καρκίνο
• Κήλη (όταν ένα όργανο προεξέχει μέσω ενός αδύναμου σημείου των κοιλιακών μυών)

Ο πόνος στην άνω δεξιά κοιλιακή χώρα μπορεί να πηγάζει από:

• Πνευμονία
• Τραύμα
• Σκωληκοειδίτιδα
• Ηπατίτιδα

Πότε πρέπει να επισκεφθώ το γιατρό;

Το ήπιο κοιλιακό άλγος μπορεί να υποχωρήσει από μόνο του χωρίς θεραπεία. Ωστόσο, σε μερικές περιπτώσεις, η επίσκεψη στο γιατρό μπορεί να κριθεί απαραίτητη.

Καλέστε το 166 αν ο κοιλιακός πόνος είναι έντονος και σχετίζεται με κάποιο τραύμα (π.χ. ατύχημα) ή με πίεση ή πόνο στο στήθος.

Θα πρέπει να αναζητήσετε άμεση ιατρική φροντίδα αν ο πόνος είναι τόσο σοβαρός που δεν μπορείτε να παραμείνετε ακίνητοι ή χρειάζεται να έρθετε σε εμβρυϊκή στάση για να αισθανθείτε ανακούφιση ή βιώνετε κάποιο από τα παρακάτω:

• Δυσκολία στην αναπνοή
• Κιτρίνισμα του δέρματος ή των ματιών
• Υψηλό πυρετό
• Κόπρανα με αίμα
• Παρατεταμένη ναυτία ή εμετούς
• Πρήξιμο ή ευαισθησία στην κοιλιακή χώρα
• Αιματέμεση (εμετός με αίμα)

Επίσης, θα πρέπει να κλείσετε ένα ραντεβού με το γιατρό σας αν εμφανίζετε τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Πυρετό
• Κοιλιακό άλγος που διαρκεί περισσότερο από 24 ώρες
• Απώλεια όρεξης
• Παρατεταμένη δυσκοιλιότητα
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Εμετούς
• Αίσθηση καψίματος όταν ουρείτε

Καλέστε αμέσως το γιατρό σας αν είστε έγκυος ή θηλάζετε και βιώνετε κοιλιακό άλγος.

Πώς διαγιγνώσκεται το κοιλιακό άλγος;

Η αιτία του κοιλιακού άλγους μπορεί να εντοπιστεί μέσω μιας σειράς εξετάσεων. Πριν καταλήξει ο γιατρός στις καταλληλότερες διαγνωστικές εξετάσεις, θα πραγματοποιήσει μια κλινική εξέταση. Αυτή περιλαμβάνει την άσκηση ήπιας πίεσης σε διάφορες περιοχές της κοιλιακής χώρας, ώστε να ελέγξει για πρήξιμο και ευαισθησία.

Αυτή η πληροφορία, σε συνδυασμό με την ένταση και τη θέση του πόνου, θα βοηθήσει το γιατρό να καταλήξει στις εξετάσεις που θα ζητήσει.

Απεικονιστικές τεχνικές, όπως η μαγνητική τομογραφία, το υπερηχογράφημα και η ακτινογραφία ακτίνων-Χ, χρησιμοποιούνται για την απεικόνιση των οργάνων, των ιστών και άλλων δομών στην κοιλιακή χώρα. Έτσι διαγιγνώσκονται όγκοι, ρήξεις οργάνων και φλεγμονές.

Άλλες εξετάσεις είναι οι εξής:

• Η ενδοσκόπηση – για την ανίχνευση φλεγμονής και ανωμαλιών στον οισοφάγο και το στομάχι.
• Η κολονοσκόπηση – για τον έλεγχο του εντέρου.
• Η ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού – μία ειδική εξέταση ακτίνων-Χ που χρησιμοποιεί σκιαγραφικό υγρό για τον εντοπισμό όγκων, ελκών, φλεγμονής, αποφράξεων και άλλων ανωμαλιών στο στομάχι.

Μπορεί ακόμη να χρειαστεί η συλλογή δείγματος αίματος, ούρων και κοπράνων για την ανίχνευση βακτηριακών, ιικών και παρασιτικών λοιμώξεων.

Πώς μπορεί να προληφθεί το κοιλιακό άλγος;

Δεν μπορούν να προληφθούν όλες οι μορφές κοιλιακού άλγους. Ωστόσο, μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο εμφάνισης πόνου ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές:

• Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή
• Πίνετε συχνά νερό
• Καταναλώστε μικρότερα γεύματα
• Ασκηθείτε τακτικά

Αν έχετε κάποια εντερική διαταραχή, όπως η νόσος του Crohn, ακολουθήστε τη διατροφή που σας έχει συστήσει ο γιατρός σας, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η δυσφορία. Αν πάσχετε από τη νόσο γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, μην φάτε δύο ώρες πριν τον ύπνο.

Αν ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό, αυτό μπορεί να σας προκαλεί καούρες και κοιλιακό άλγος. Περιμένετε τουλάχιστον δύο ώρες μετά το φαγητό πριν ξαπλώσετε.

Βιβλιογραφία

Abdominal pain. (2012, March 13)
my.clevelandclinic.org/health/diseases_conditions/hic_Abdominal_Pain

Boyse, K. (2012, November). Abdominal pain
med.umich.edu/yourchild/topics/abpain.htm

Mayo Clinic Staff. (2013, June 21). Abdominal pain
mayoclinic.org/symptoms/abdominal-pain/basics/definition/sym-20050728