Αρθροπλαστική γόνατος: Η φυσικοθεραπεία είναι απαραίτητη πριν και μετά την επέμβαση

Τι είναι η αρθροπλαστική γόνατος;

Η αντικατάσταση γόνατος, που ονομάζεται επίσης αρθροπλαστική γόνατος ή ολική αντικατάσταση γόνατος, είναι μια χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση ενός γόνατος που έχει υποστεί βλάβη από αρθρίτιδα. Μεταλλικά και πλαστικά μέρη χρησιμοποιούνται για να καλύψουν τα άκρα των οστών που σχηματίζουν την άρθρωση του γόνατος, μαζί με την επιγονατίδα. Αυτή η χειρουργική επέμβαση μπορεί να προταθεί για κάποιον που έχει σοβαρή αρθρίτιδα ή σοβαρό τραυματισμό στο γόνατο. Διάφοροι τύποι αρθρίτιδας μπορεί να επηρεάσουν την άρθρωση του γόνατος. Η οστεοαρθρίτιδα, μια εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων που προσβάλλει κυρίως μεσήλικες και ηλικιωμένους ενήλικες, μπορεί να προκαλέσει τη φθορά του αρθρικού χόνδρου και των παρακείμενων οστών στα γόνατα. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η οποία προκαλεί φλεγμονή του αρθρικού υμένα και οδηγεί σε υπερβολικό αρθρικό υγρό, μπορεί να οδηγήσει σε πόνο και δυσκαμψία. Η τραυματική αρθρίτιδα, η αρθρίτιδα που οφείλεται σε τραυματισμό, μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον χόνδρο του γόνατος. Ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης αρθροπλαστικής γόνατος είναι η εκ νέου αποκατάσταση των τμημάτων της άρθρωσης του γόνατος που έχουν υποστεί βλάβη και η ανακούφιση από τον πόνο στο γόνατο που δεν μπορεί να ελεγχθεί με άλλες θεραπείες.

Προεγχειρητική φυσικοθεραπεία:

Οι ασκήσεις μετεγχειρητικής αποκατάστασης μπορούν να διδαχθούν πριν από τη χειρουργική επέμβαση, έτσι ώστε οι ασθενείς να μπορούν να εκτελούν τις κατάλληλες ασκήσεις πιο αποτελεσματικά αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση.  Ένα πρόγραμμα προ-εγχειρητικής εκπαίδευσης μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη βελτιστοποίηση της λειτουργικής κατάστασης των ασθενών ώστε να βελτιωθεί η μετεγχειρητική αποκατάσταση. Τα προεγχειρητικά προγράμματα εκπαίδευσης θα πρέπει να επικεντρώνονται στον έλεγχο της στάσης, σε λειτουργικές ασκήσεις των κάτω άκρων και σε ασκήσεις ενδυνάμωσης των αμφοτερόπλευρων κάτω άκρων.

Φυσικοθεραπεία αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση:

Μπορεί να παραμείνετε στο νοσοκομείο για λίγες ημέρες μετά την επέμβαση, ή ακόμη και να επιστρέψετε στο σπίτι σας την ίδια ημέρα, ανάλογα με την κατάστασή σας. Εάν έχετε άλλες ιατρικές παθήσεις, όπως διαβήτη ή καρδιοπάθεια, μπορεί να χρειαστεί να παραμείνετε στο νοσοκομείο ή να μεταβείτε σε εξειδικευμένο νοσηλευτικό ίδρυμα για λίγες ημέρες πριν επιστρέψετε στο σπίτι σας. Όσο βρίσκεστε στο νοσοκομείο, ένας φυσικοθεραπευτής:

1. Θα σας εκπαιδεύσει για την εφαρμογή πάγου, την ανύψωση του ποδιού σας και τη χρήση καλτσών συμπίεσης για να ελέγξετε το οίδημα στην περιοχή του γόνατος και να βοηθήσετε την επούλωση της τομής.
2. Θα σας διδάξει αναπνευστικές ασκήσεις για να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε και θα σας δείξει πώς να σηκώνεστε και να κάθεστε με ασφάλεια από το κρεβάτι και την καρέκλα.
3. Θα σας δείξει πώς να περπατάτε με περιπατούρα ή πατερίτσες και πώς να μπαίνετε και να βγαίνετε από ένα αυτοκίνητο.
4. Θα σας βοηθήσει να εφαρμόσετε τις ασκήσεις ευλυγισίας και ενδυνάμωσης που μάθατε πριν από τη χειρουργική σας επέμβαση.

Φυσικοθεραπεία μετά το εξιτήριο:

Ο στόχος των πρώτων 2 εβδομάδων ανάρρωσης είναι η αντιμετώπιση του πόνου, η μείωση του οιδήματος, η επούλωση της τομής, η αποκατάσταση της φυσιολογικής βάδισης και η έναρξη της άσκησης. Μετά από αυτές τις 2 εβδομάδες, ο φυσικοθεραπευτής σας θα προσαρμόσει τις ασκήσεις εύρους κίνησης, τις προοδευτικές ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης, την εξάσκηση επίγνωσης του σώματος και ισορροπίας, τις ασκήσεις λειτουργικότητας και συγκεκριμένες δραστηριότητες, ώστε να ανταποκριθείτε στους στόχους σας και να επιστρέψετε στην καθημερινότητα. Το πρόγραμμα θεραπείας περιλαμβάνει:

1. Ασκήσεις εύρους κίνησης: Το πρήξιμο και ο πόνος μπορεί να σας κάνουν να κινείτε λιγότερο το γόνατό σας. Ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί να σας διδάξει ασφαλείς και αποτελεσματικές ασκήσεις για την αποκατάσταση της κίνησης (εύρος κίνησης) στο γόνατό σας, ώστε να μπορείτε να εκτελείτε τις καθημερινές σας δραστηριότητες.
2. Ασκήσεις ενδυνάμωσης: Η αδυναμία των μυών του μηρού και του κάτω μέρους του ποδιού μπορεί να σας κάνει να εξακολουθείτε να χρησιμοποιείτε μπαστούνι όταν περπατάτε, ακόμη και όταν δεν χρειάζεστε πλέον περιπατητήρα ή πατερίτσες. Ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί να καθορίσει ποιες ασκήσεις ενδυνάμωσης είναι κατάλληλες για εσάς.
3. Ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας και ισορροπίας: Οι εξειδικευμένες ασκήσεις βοηθούν τους μύες σας να “μάθουν” να ανταποκρίνονται στις αλλαγές, όπως τα ανώμαλα πεζοδρόμια ή το βραχώδες έδαφος. Όταν είστε σε θέση να βάζετε όλο σας το βάρος στο γόνατό σας χωρίς πόνο, ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί να προσθέσει ασκήσεις ευκινησίας (όπως στροφή και αλλαγή κατεύθυνσης κατά το περπάτημα ή γρήγορες στάσεις και εκκινήσεις) και δραστηριότητες με χρήση σανίδας ισορροπίας που προκαλούν την ισορροπία και τον έλεγχο του γόνατός σας. Το πρόγραμμά σας θα βασιστεί στην εξέταση του γόνατός σας από τον φυσικοθεραπευτή, στους στόχους σας, καθώς και στο επίπεδο δραστηριότητάς σας και στη γενική σας υγεία.
4. Ασκήσεις λειτουργικότητας: Όταν μπορείτε να περπατάτε ελεύθερα χωρίς πόνο, ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί να αρχίσει να προσθέτει δραστηριότητες που κάνατε πριν ο πόνος στο γόνατό σας αρχίσει να σας περιορίζει. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν ενέργειες που βασίζονται στην κοινότητα, όπως το να διασχίζετε έναν πολυσύχναστο δρόμο ή να ανεβαίνετε και να κατεβαίνετε από μια κυλιόμενη σκάλα. Το πρόγραμμά σας θα βασιστεί στην εξέταση του γόνατός σας από τον φυσικοθεραπευτή, στους στόχους σας, καθώς και στο επίπεδο δραστηριότητάς σας και στη γενική σας υγεία.
5. Προπόνηση συγκεκριμένης δραστηριότητας: Ανάλογα με τις απαιτήσεις της εργασίας σας ή το είδος των αθλημάτων που κάνετε, μπορεί να χρειαστείτε πρόσθετη αποκατάσταση προσαρμοσμένη στις επαγγελματικές σας δραστηριότητες (όπως το σκαρφάλωμα σε σκάλα) ή στις αθλητικές σας δραστηριότητες (όπως το κούνημα ενός μπαστουνιού του γκολφ) και στις απαιτήσεις που δημιουργούν στο γόνατό σας. Ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί να αναπτύξει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης για εσάς που θα λαμβάνει υπόψη όλες αυτές τις απαιτήσεις.

Το χρονοδιάγραμμα για την επιστροφή σε δραστηριότητες αναψυχής ή αθλητικές δραστηριότητες διαφέρει από άτομο σε άτομο- ο φυσικοθεραπευτής σας θα είναι σε θέση να εκτιμήσει το δικό σας μοναδικό χρονοδιάγραμμα με βάση τη σύνθεση του καθενός.

Ποιες κινήσεις χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή μετά από ολική αρθροπλαστική γόνατος;

Χωρίς την ύπαρξη αστοχιών των εμφυτευμάτων, θα μπορούσαμε να αφήσουμε τους ασθενείς μετά την επέμβαση να κάνουν όποιες κινήσεις επιθυμούν.  Ωστόσο, πρέπει να είμαστε  ιδιαίτερα προσεκτικοί, επειδή δεν γνωρίζουμε ποιο γόνατο μπορεί να είναι πιο επιρρεπές σε επιπλοκές.  Κάθε άτομο έχει μια μοναδική βιολογική αντίδραση στα ξένα εμφυτεύματα και στα υπολείμματα φθοράς και στην καταπόνηση. Η ποιότητα των οστών μπορεί να είναι πολύ διαφορετική από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να είναι σε θέση να κάνουν με ασφάλεια περισσότερα πράγματα. Για παράδειγμα, μια αδύνατη, πολύ γυμνασμένη γυναίκα πιθανόν να τα καταφέρει καλύτερα παίζοντας τένις παρά ένας υπέρβαρος, εκτός φόρμας άνδρας.