Νόσος Alzheimer: Το πράσινο τσάι και η ρεσβερατρόλη παρεμποδίζουν το σχηματισμό των πλακών β-αμυλοειδούς

Η νόσος Alzheimer είναι ο πιο κοινός τύπος άνοιας, ο οποίος οδηγεί σε γνωστική έκπτωση και απώλεια μνήμης. Ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται και εξελίσσεται αυτή η νευροεκφυλιστική νόσος παραμένει ακόμη αδιευκρίνιστος, με αποτέλεσμα να μην έχει ανακαλυφθεί θεραπεία για αυτή.

Η νόσος του Alzheimer χαρακτηρίζεται από συσσώρευση πλάκας στον εγκέφαλο, αύξηση των ανοσοκυττάρων του εγκεφάλου, νευροφλεγμονή και μειωμένη σηματοδότηση των νεύρων.

Όλο και περισσότερες μελέτες δείχνουν πως για την εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων της νόσου Alzheimer μπορεί να ευθύνεται η επανενεργοποίηση του ιού του απλού έρπητα (HSV-1). Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) εκτιμά ότι ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων ηλικίας 14-49 ετών μπορεί να φέρουν τον ιό του απλού έρπητα, ο οποίος μπορεί να μείνει σε λανθάνουσα κατάσταση για δεκαετίες μέσα στους νευρώνες του εγκεφάλου.

Σε μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Free Radical Biology and Medicine, οι ερευνητές κατασκεύασαν 2D και 3D μοντέλα ανθρώπινου ιστού εγκεφάλου με επαγόμενη από τον ιό του απλού έρπητα νόσο του Alzheimer, για να μπορέσουν να εξετάσουν τις νευροπροστατευτικές ιδιότητες ορισμένων φαρμακευτικών και φυτικών ενώσεων. Αυτές περιλάμβαναν ενώσεις όπως η καφεΐνη, η καμφορά, οι κατεχίνες, η κιτικολίνη, η ινσουλίνη, η μετφορμίνη, η ρεσβερατρόλη και η ζολμιτριπτάνη.

Μεταξύ αυτών, ορισμένες ενώσεις του πράσινου τσαγιού, που ονομάζονται κατεχίνες, και η ρεσβερατρόλη ξεχώρισαν για τις ισχυρές νευροπροστατευτικές τους ιδιότητες, την ελάχιστη νευροτοξικότητά τους, καθώς και την προστασία ενάντια στο σχηματισμό πλακών β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.

Τι επίδραση έχει το πράσινο τσάι στη γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου;

Μελέτες παρατήρησης έχουν δείξει πως η κατανάλωση πράσινου τσαγιού έχει τη δυνατότητα να μειώνει τη γνωστική δυσλειτουργία του εγκεφάλου. Συγκεκριμένα, οι κατεχίνες των φύλλων του πράσινου τσαγιού μπορεί να δρουν μέσω παρεμπόδισης της κακής αναδίπλωσης της πρωτεΐνης του β-αμυλοειδούς, που αποτελεί κοινό μηχανισμό στη νόσο του Alzheimer.

Οι κατεχίνες του πράσινου τσαγιού φαίνεται επίσης πως μπορεί να βοηθούν μέσω ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος, μείωσης της οξειδωτικής βλάβης και καταπολέμησης της φλεγμονής.

Τι ρόλο παίζει η ρεσβερατρόλη στη νόσο του Alzheimer;

Η ρεσβερατρόλη είναι μια φυσική πολυφαινόλη, η οποία βρίσκεται στα σταφύλια, στους ξηρούς καρπούς και άλλα τρόφιμα. Δρα ως ενεργοποιητής της σιρτουίνης 1 (Sirt1) και διερευνάται ευρύτατα τα τελευταία χρόνια για τις θεραπευτικές της ιδιότητες όσον αφορά τη νόσο του Alzheimer.

Η σιρτουίνη 1 (Sirt1) είναι ένα ένζυμο που ρυθμίζει τη γήρανση των κυττάρων, το μεταβολισμό και την επιδιόρθωση των βλαβών του DNA. Η απώλεια της δραστηριότητας του ενζύμου αυτού έχει συνδεθεί στενά με τη συσσώρευση πλακών στο εγκέφαλο, το οποίο είναι χαρακτηριστικό της νόσου Alzheimer. H σιρτουίνη 1 (Sirt1) φαίνεται πως ενεργοποιεί μονοπάτια που αποτρέπουν το σχηματισμό πλάκας β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της παθογένεσης της νόσου του Alzheimer.

Τι έδειξε η μελέτη;

Στα πλαίσια της προαναφερθείσας μελέτης, οι ερευνητές εξέτασαν σχεδόν 100 φάρμακα και συμπληρώματα φυτικής προέλευσης ως προς την ικανότητά τους να μειώσουν το σχηματισμό της πλάκας στον εγκέφαλο και να προστατέψουν τη λειτουργία του νευρικού δικτύου. Τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα παρατηρήθηκαν από τη χρήση των κατεχινών και της ρεσβερατρόλης.

Για να καταλήξουν σε αυτό το συμπέρασμα οι ερευνητές αρχικά επαναπρογραμμάτισαν γενετικά τους ινοβλάστες σε προγόνους νευρικών βλαστοκυττάρων. Στη συνέχεια, αυτά τα νευρικά βλαστοκύτταρα απλώθηκαν σε ένα μεταξωτό σφουγγάρι, όπου δημιουργήθηκαν καλλιέργειες 2D ή 3D, τις οποίες οι ερευνητές μόλυναν με τον ιό του απλού έρπητα (HSV).

Οι εναποθέσεις πλάκας β-αμυλοειδούς, η αύξηση των κυττάρων του ανοσοποιητικού και η εμφάνιση της νευροφλεγμονής στο εγκέφαλο παρατηρήθηκαν μετά από 3 ημέρες στο μοντέλο 2D και μετά από 1 εβδομάδα στο μοντέλο 3D.

Η θεραπεία με κατεχίνες στην 2D καλλιέργεια μείωσε το σχηματισμό πλακών (μέγεθος και αριθμός) και τη βιωσιμότητα των κυττάρων, σε αντίθεση με τη θεραπεία με το αντιικό φάρμακο βαλακυκλοβίρη. Οι 3D ιστοί που υποβλήθηκαν στην ίδια θεραπεία με κατεχίνες εμφάνισαν επίσης παρόμοια αποτελέσματα.

Όσον αφορά τη ρεσβερατρόλη, η θεραπεία καλλιεργειών 2D και 3D με αυτή είχε αποτέλεσμα τη σχεδόν πλήρη καταστολή του σχηματισμού των πλακών, ενώ παρουσίασε ελάχιστη μόνο τοξικότητα.

Παρά τα εντυπωσιακά αυτά αποτελέσματα όμως, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ακόμη πως η κατανάλωση των ενώσεων αυτών θα ωφελήσει με τον ίδιο τρόπο όλους τους ανθρώπους. Γι’ αυτό το λόγο απαιτείται περισσότερη έρευνα.