Η διατροφή είναι αποδεδειγμένο πως παίζει σημαντικό ρόλο στη σωματική υγεία και ευεξία του ανθρώπου, αλλά με την πάροδο του χρόνου νέα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν πως η διατροφή είναι επίσης στενά συνδεδεμένη με τη συναισθηματική και ψυχική υγεία.

Εκτός όμως από τις τροφές που καταναλώνει ένας άνθρωπος, μελέτες έχουν δείξει πως σημαντικό ρόλο παίζει και το πότε κάποιος τρώει μέσα στην ημέρα. Συγκεκριμένα, οι ακανόνιστοι χρόνοι κατανάλωσης φαγητού έχει αποδειχθεί πως συμβάλουν στην κακή ψυχική υγεία (πχ. κατάθλιψη, άγχος), καθώς και σε καρδιομεταβολικές παθήσεις και αύξηση του σωματικού βάρους.

Η ανακάλυψη αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική καθώς υποδεικνύει πως η ρύθμιση του χρόνου κατανάλωσης φαγητού μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό της αρνητικής διάθεσης και βελτίωση της ψυχικής υγείας ενός ανθρώπου.

Πώς σχετίζεται η διατροφή με την ψυχική υγεία;

Οι ψυχικές διαταραχές συνήθως αντιμετωπίζονται με συνδυασμό λήψης φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Στις μέρες μας όμως, έχει αναδυθεί και ένας νέος τομέας που ονομάζεται διατροφική ψυχιατρική και δίνει έμφαση στο πώς η διατροφή επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι νιώθουν ψυχικά. Στόχος της διατροφικής ψυχιατρικής είναι η υποστήριξη της συμβατικής θεραπείας των ψυχικών διαταραχών μέσω αλλαγών στις διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής ενός ανθρώπου.

Ένας από τους λόγους που οι διατροφικές επιλογές ενός ανθρώπου επηρεάζουν τόσο έντονα τον εγκέφαλο είναι το ότι το γαστρεντερικό σύστημα (έντερο) είναι στενά συνδεδεμένο με τον εγκέφαλο. Το έντερο φιλοξενεί τρισεκατομμύρια ζωντανούς μικροοργανισμούς, οι οποίοι ρυθμίζουν διάφορες λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα, όπως η σύνθεση των νευροδιαβιβαστών που μεταφέρουν μηνύματα στον εγκέφαλο για τη ρύθμιση των συναισθημάτων. Γι’ αυτό το λόγο το έντερο είναι επίσης γνωστό και ως «δεύτερος εγκέφαλος».

Επιστημονικά στοιχεία δείχνουν πως οι τροφές που καταναλώνει ένας άνθρωπος επηρεάζουν τη μικροχλωρίδα του εντέρου, κάτι το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την επιρροή του εγκεφάλου και κατ’ επέκταση της ψυχικής και συναισθηματικής υγείας.

Πώς επηρεάζει η ώρα κατανάλωσης φαγητού την ψυχική υγεία;

Εκτός από τα είδη τροφίμων που καταναλώνει ένας άνθρωπος, μελέτες έχουν δείξει πως η ώρα κατανάλωσης των γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας επηρεάζει επίσης τη ψυχική υγεία, γεγονός το οποίο σχετίζεται με το βιολογικό ρολόι του οργανισμού.

Το βιολογικό ρολόι είναι ένα κιρκαδικό σύστημα 24 ωρών το οποίο είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση των εσωτερικών διεργασιών του ανθρώπινου οργανισμού στις βέλτιστες ώρες της ημέρας με βάση διάφορες εξωτερικές συνθήκες, όπως το φως του ηλίου, η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ή το φαγητό. Οι άνθρωποι έχουν εξελίξει αυτό το σύστημα, για να μπορούν να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες που αλλάζουν κατά τη διάρκεια της ημέρας, μέσω της δημιουργίας ενός ρυθμικού μοτίβου στις διατροφικές συνήθειες, το οποίο ακολουθεί τον κύκλο ημέρας-νύχτας.

Το βιολογικό ρολόι διαχειρίζεται τη μεταβολική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού κατά τη διάρκεια του κύκλου ημέρας-νύχτας, αλλά τα διατροφικά μοτίβα εντός ατόμου μπορούν να επηρεάσουν επίσης το βιολογικό ρολόι. Επομένως, όταν το κύριο βιολογικό ρολόι του οργανισμού δεν συγχρονίζεται με τους ρυθμούς κατανάλωσης τροφής ενός ανθρώπου, επηρεάζεται η ικανότητα του εγκεφάλου να λειτουργεί πλήρως. Με άλλα λόγια, η κατανάλωση φαγητού σε μη φυσιολογικές ώρες μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα για τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη ψυχική υγεία ενός ατόμου.

Για παράδειγμα, μελέτες έχουν δείξει πως οι ακανόνιστες ώρες γευμάτων σε άτομα που εργάζονται σε βραδινές βάρδιες έχουν ως αποτέλεσμα αυξημένα ποσοστά εμφάνισης κατάθλιψης και άγχους στα άτομα αυτά, σε σύγκριση με το γενικότερο πληθυσμό. Επιπλέον, σε άτομα με κατάθλιψη ή διπολική διαταραχή έχει παρατηρηθεί διατάραξη του εσωτερικού ρολογιού και ακανόνιστες ώρες γευμάτων, πράγματα τα οποία οδηγούν σε σημαντική επιδείνωση των συμπτωμάτων τους.

Ποιες είναι οι κατάλληλες ώρες κατανάλωσης φαγητού;

Η ρύθμιση της ώρας κατανάλωσης των γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας θεωρείται πως θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής των ατόμων με ψυχικές διαταραχές και γι’ αυτό είναι σημαντικό να ενσωματώνεται ως μέρος της θεραπείας αυτών.

Για το γενικότερο πληθυσμό, η ρύθμιση των διατροφικών ρυθμών (ώρες κατανάλωσης γευμάτων μέσα στην ημέρα) έτσι ώστε αυτοί να ευθυγραμμίζονται με τον κύκλο μέρας-νύχτας θεωρείται πως μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη για τη γενική ευεξία, αλλά και να προσφέρει προστασία ενάντια στις ψυχικές διαταραχές.

Μια πολλά υποσχόμενη μέθοδος για να πετύχει κάποιος την ευθυγράμμιση αυτή είναι η χρονικά περιορισμένη διατροφή, η οποία χαρακτηρίζεται ως η κατανάλωση φαγητού σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα της ημέρας, το οποίο διαρκεί συνήθως 4-12 ώρες. Για παράδειγμα, η κατανάλωση γευμάτων σε ένα «παράθυρο» 10 ωρών από τις 9:00 π.μ. έως τις 19:00 μ.μ. έχει φανεί ευεργετική για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του εγκεφάλου και του ενεργειακού μεταβολισμού. (Η κατανάλωση τροφής σε ένα παράθυρο 10 ωρών ευνοεί την υγεία του ανθρώπου)