Αντιλαμβανόμαστε όλοι τον πόνο το ίδιο; Πόσο υποκειμενικός είναι ο πόνος;

Η επεξεργασία του πόνου από τον εγκέφαλο διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, με μεγαλύτερη ατομική διακύμανση σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου από ό,τι σε άλλες, σύμφωνα με μια νέα μελέτη από διεθνή ομάδα ιδρυμάτων στη Νότια Κορέα, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, τη Γαλλία, τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένου του Εθνικού Κέντρου Συμπληρωματικής και Ολοκληρωμένης Υγείας. Τα ευρήματα αυτής της μελέτης, που δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature Neuroscience, μπορούν να βοηθήσουν τους ερευνητές να εντοπίσουν πιθανούς στόχους για την εξατομικευμένη αξιολόγηση και θεραπεία του πόνου.

Τι είναι ο πόνος;

Ο πόνος είναι μια δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία που σχετίζεται ή μοιάζει με εκείνη που προκαλείται από πραγματική ή δυνητική βλάβη ιστού. Πολλαπλές περιοχές και οδοί του εγκεφάλου εμπλέκονται στην πολύπλοκη εμπειρία του πόνου. Οι ατομικές διαφορές στη δραστηριότητα αυτών των μονοπατιών μπορεί να παίζουν ρόλο στα μεταβλητά αποτελέσματα της θεραπείας του πόνου. Ωστόσο, οι περισσότερες προηγούμενες έρευνες σχετικά με τις εγκεφαλικές αναπαραστάσεις του πόνου (ενεργοποίηση ή απενεργοποίηση συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου) έχουν επικεντρωθεί κυρίως σε ομάδες ανθρώπων. Δεν είναι πολλά γνωστά για το πώς οι εγκεφαλικές αναπαραστάσεις του πόνου διαφέρουν μεταξύ των ατόμων.

Ποια ήταν η μεθοδολογία της έρευνας;

Σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) σε 404 άτομα που συμμετείχαν σε πειράματα θερμικού πόνου (πόνος που προκαλείται από την έκθεση σε υψηλή ή χαμηλή θερμοκρασία) σε 13 μελέτες που διεξήχθησαν σε 2 διαφορετικά εργαστήρια και εντόπισαν περιοχές του εγκεφάλου με υψηλή έναντι χαμηλής δια-ατομικής μεταβλητότητας. Στη συνέχεια οι ερευνητές πραγματοποίησαν παρόμοια ανάλυση σε ένα άλλο σύνολο δεδομένων σε 124 άτομα και έλαβαν συνεπή αποτελέσματα. Χρησιμοποιώντας μια τεχνική που επέτρεπε τη διάκριση της ατομικής μεταβλητότητας, οι ερευνητές εντόπισαν 21 περιοχές του εγκεφάλου που προβλέπουν τον πόνο. Στη συνέχεια εξέτασαν τον τρόπο με τον οποίο η δραστηριότητα σε αυτές τις περιοχές διέφερε μεταξύ των ατόμων. Διαπίστωσαν ότι η δραστηριότητα σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου παρουσίαζε μεγάλη ατομική μεταβλητότητα, ενώ άλλες περιοχές παρουσίαζαν μικρότερη. Οι περιοχές του εγκεφάλου με τη μικρότερη μεταβλητότητα μεταξύ των ατόμων ήταν κυρίως εκείνες που λαμβάνουν άμεσες εισροές από τις νωτιαιοθαλαμικές οδούς (συνδέσεις μεταξύ του νωτιαίου μυελού και του θαλάμου, μιας περιοχής του εγκεφάλου που λειτουργεί ως σταθμός αναμετάδοσης των αισθητηριακών πληροφοριών που ταξιδεύουν από το σώμα στον εγκέφαλο). Στις περιοχές αυτές περιλαμβάνονταν ο μεσοκοιλιακός φλοιός, ο αισθητικοκινητικός φλοιός, η συμπληρωματική κινητική περιοχή και η νησίδα. Οι δύο περιοχές που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη μεταβλητότητα μεταξύ των ατόμων ήταν περιοχές που είναι γνωστό ότι είναι σημαντικές για τις γνωστικές πτυχές του πόνου: ο έξω κοιλιακός προμετωπιαίος φλοιός και έσω κοιλιακός προμετωπιαίος φλοιός.

Ποια ήταν τα ευρήματα της έρευνας;

Τα ευρήματα αυτής της μελέτης δείχνουν ότι ο εγκέφαλος διαφορετικών ανθρώπων επεξεργάζεται τον πόνο με διαφορετικούς τρόπους, με μεγαλύτερη μεταβλητότητα μεταξύ των ατόμων σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου από ό,τι σε άλλες. Τα αποτελέσματα μπορεί να βοηθήσουν στη δημιουργία μιας πορείας προς την εξατομικευμένη ιατρική του πόνου. Για παράδειγμα, η γνώση του κατά πόσον η επεξεργασία του πόνου σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου είναι μεταβλητή ή συνεπής σε όλα τα άτομα θα μπορούσε να βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις θέσεις για εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση ή διακρανιακή μαγνητική διέγερση για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου. Ωστόσο, οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι τα ευρήματά τους έχουν ορισμένους περιορισμούς. Αν και φάνηκε ότι οι αναπαραστάσεις στις περισσότερες από τις σημαντικές περιοχές που προβλέπουν τον πόνο ήταν σταθερές με την πάροδο του χρόνου, είναι πιθανό ορισμένες περιοχές να παρουσιάζουν βραχυπρόθεσμη μεταβλητότητα. Επίσης, η μελέτη αυτή ανέλυσε μόνο δεδομένα σχετικά με την ένταση του πόνου- άλλες διαστάσεις του πόνου, όπως η δυσάρεστη αίσθηση του πόνου, δεν ελήφθησαν ρητά υπόψη. Επιπλέον, η μελέτη αυτή δεν εξέτασε τις υποκείμενες αιτίες των ατομικών διαφορών στην επεξεργασία του πόνου.