Από μια ηλικία και έπειτα, είναι αρκετά σύνηθες η μνημονική μας ικανότητα να μειώνεται. Παρότι κάποια κενά μνήμης μπορεί να είναι πραγματικά απόρροια του γήρατος, καλό είναι να εξετάσουμε και το ενδεχόμενο παρενέργειας από κάποια φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνουμε. Ειδικά αν πρόσφατα ξεκινήσατε μια νέα φαρμακευτική αγωγή, και παρατηρήσατε πως έχετε σύγχυση, κενά μνήμης, ή δυσκολία συγκέντρωσης, καλό είναι να εξετάσετε τα φάρμακά σας.

Ποια φάρμακα έχουν ως παρενέργεια τα κενά μνήμης;

Φάρμακα που σχετίζονται με την καταπολέμηση αϋπνιών και την ανακούφιση του πόνου, είναι εκείνα που τείνουν να έχουν ως παρενέργεια την δημιουργία προβλημάτων στην μνήμη του ατόμου. Παρακάτω παραθέτουμε κάποια παραδείγματα δραστικών ουσιών που μπορεί να συμπεριλαμβάνονται στην φαρμακευτική αγωγή σας:

• Φάρμακα για την ανακούφιση του πόνου: οπιοειδή αναλγητικά (μορφίνη, πεθιδίνη, κωδεΐνη), τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά όπως η αμιτριπτυλίνη (Elavil, Endep), νορτριπτυλίνη (Aventyl, Pamelor) και γάβαπεντίνη (Neurontin).
• Φάρμακα για την καταπολέμηση της αϋπνίας: διφαινυδραμίνη (Benadryl), ανήκει στην οικογένεια των αντιχολινεργικών φαρμάκων, τα οποία ιδιαίτερα σε άτομα τρίτης ηλικίας επιδρούν αρνητικά στην μνήμη.  Η ζολπιδέμη είναι ένας υπνωτικός παράγοντας και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην διαδικασία ανακάλεσης πληροφοριών.

Πώς μπορείτε να διαπιστώσετε αν τα κενά μνήμης οφείλονται στην φαρμακευτική αγωγή;

Εάν θεωρείτε πως κάποιο φάρμακο σας προκαλεί αυτά τα κενά μνήμης, μην πάρετε την πρωτοβουλία να διακόψετε την αγωγή. Σημειώστε, λόγου χάρη σε ένα ημερολόγιο τοίχου, στο ημερολόγιο του κινητού σας τηλεφώνου ή στην ατζέντα σας τα παρακάτω:

• Πότε πήρατε το φάρμακο
• Αν καταναλώσατε φαγητό πριν, μετά ή και καθόλου τις ώρες που το πήρατε
• Τι προβλήματα μνήμης αντιμετωπίζετε και αν είναι παροδικά
• Τα προβλήματα εμφανίζονται λίγο αφότου πάρετε το φάρμακο ή όταν προσπαθείτε να ολοκληρώσετε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα

Όσες περισσότερες λεπτομέρειες κρατήσετε για τα συμπτώματά σας, θα είναι πιο εύκολο για τον γιατρό σας να εντοπίσει, αν υπάρχει, κάποιο μοτίβο που μπορεί να σχετίζεται με την φαρμακευτική αγωγή σας.

Γιατί τα φάρμακα επηρεάζουν την μνήμη μας όσο μεγαλώνουμε;

• Ο μεταβολικός ρυθμός ενός ατόμου μειώνεται με την ηλικία, επομένως οι δραστικές ουσίες των φαρμάκων παραμένουν μέσα στον οργανισμό περισσότερο. Αυτό μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία του οργανισμού σε κάποια φάρμακα.
• Συχνά χρειάζεται να ληφθούν πολλά και διαφορετικά φάρμακα για να αντιμετωπιστούν όλες οι παθήσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των φαρμάκων.
• Με την πάροδο του χρόνου, ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός, που φυσιολογικά αποτρέπει τοξικές και άλλες βλαβερές ουσίες να περάσουν στον εγκέφαλο, χάνει αυτήν την προστατευτική ικανότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι δραστικές ουσίες κάποιων φαρμάκων να μπορούν να τον διαπεράσουν και να επηρεάσουν τις γνωστικές λειτουργίες του ατόμου.

Κάποιες φορές, ο οργανισμός χρειάζεται χρόνο για να προσαρμοστεί σε μια νέα φαρμακευτική αγωγή, και τα προβλήματα μνήμης που προκαλούνται από κάποιο φάρμακο να είναι απλώς παροδικά. Φυσικά όταν αρχίζουν να επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς, χρήζουν σοβαρής αντιμετώπισης, με μείωση της δόσης ή αλλαγή τελείως του φαρμάκου. Δεν συνίσταται η διακοπή μιας φαρμακευτικής αγωγής χωρίς να έχει προηγηθεί συζήτηση με τον γιατρό που σας παρακολουθεί. Μπορεί ακόμα να χρειαστεί και να διακόψετε την αγωγή αν η υγεία σας έχει βελτιωθεί, ή να περάσετε από μια περίοδο όπου θα ‘δοκιμάζετε’ διαφορετικούς συνδυασμούς φαρμάκων, για να βρείτε εκείνον που δεν σας προκαλεί σοβαρές παρενέργειες.