Πώς συνδέονται η φαρμακευτική αγωγή και οι πτώσεις στους ηλικιωμένους;

Οι ηλικιωμένοι, ηλικίας 65 ετών και άνω, είναι συνήθως επιρρεπείς σε πτώσεις που οδηγούν σε τραυματισμούς. Οι πτώσεις θεωρούνται ένα αυξανόμενο πρόβλημα δημόσιας υγείας στους γηράσκοντες πληθυσμούς παγκοσμίως. Ο υψηλότερος επιπολασμός των πτώσεων παρατηρείται στον ηλικιωμένο πληθυσμό και συνδέεται με αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας. Μπορεί να υπάρχουν πολυάριθμοι παράγοντες κινδύνου που οδηγούν σε πτώσεις, όπως η ηλικία, το φύλο, οι ασθένειες, τα φάρμακα, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, η όραση, η ισορροπία κ.λπ.

Μπορούν τα φάρμακα που λαμβάνει ένας ηλικιωμένος να αποτελούν κίνδυνο πτώσεων;

Είναι σημαντικό να εστιάζουμε στα φάρμακα που λαμβάνει ένας ηλικιωμένος ασθενής, καθώς μπορεί να αποτελούν σημαντικό κίνδυνο πτώσης.

Τα φάρμακα συγκαταλέγονται μεταξύ των συνηθέστερων αιτιών αυξημένου κινδύνου πτώσης στους ηλικιωμένους.

Τα φάρμακα είναι συνήθως από τους ευκολότερα μεταβλητούς παράγοντες κινδύνου, όταν πρόκειται για πτώσεις σε ηλικιωμένους.

Οι κίνδυνοι που βασίζονται στη φαρμακευτική αγωγή συχνά διαφεύγουν. Οι ηλικιωμένοι, οι οικογενειακοί φροντιστές και επαγγελματίες υγείας μπορούν να βοηθήσουν με την πρόληψη σε αυτόν τον τομέα.

Τι είναι η πολυφαρμακία;

Ως πολυφαρμακία ορίζεται συνήθως η χρήση περισσότερων από 3 ή 4 φαρμάκων, σκεφτείτε λίγο τον αριθμό των ατόμων που ξέρετε και λαμβάνουν περισσότερα από 3 φάρμακα. Πρέπει επίσης να σκεφτείτε ποιοι τύποι φαρμάκων λαμβάνονται από τον ασθενή, καθώς οι διάφορες κατηγορίες φαρμάκων επηρεάζουν διαφορετικά τον κίνδυνο πτώσεων.

Μια μελέτη του 2017 ανέφερε ότι σχεδόν το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού που χρησιμοποιεί πέντε ή περισσότερα φάρμακα είχε σημαντικά αυξημένο ποσοστό πτώσεων (21%) σε διάστημα 2 ετών. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι απαιτείται σε μεγάλο βαθμό η διερεύνηση των επιπτώσεων αυτών των πολύπλοκων συνδυασμών φαρμάκων στον πραγματικό κόσμο με λεπτομερή τυποποιημένη αξιολόγηση της πολυφαρμακευτικής αγωγής.

Ποια φάρμακα σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο πτώσεων;

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποια φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν την ασφάλεια των ασθενών μας, η φαρμακευτική αγωγή προφανώς δεν ανήκει ειδικά στον ρόλο εργασίας όλων των επαγγελμάτων υγείας, ωστόσο η γνώση των πιθανών επιπτώσεων ορισμένων φαρμάκων μπορεί να είναι πολύ πολύτιμη. Επιπλέον, είναι σημαντικό να γνωρίζετε για τα φάρμακα εάν εργάζεστε σε κάποια δομή υγείας. Εάν ανησυχείτε για τον τύπο ή τον αριθμό των φαρμάκων που λαμβάνει ένας ασθενής, τότε αφιερώστε χρόνο για να αναφερθείτε στους συναδέλφους σας ή σε κάποιο άλλο μέλος μια διεπιστημονικής ομάδας.

Στην κοινή γλώσσα, οι τρεις τύποι φαρμάκων που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο πτώσης είναι οι εξής:

• Φάρμακα που επηρεάζουν τον εγκέφαλο
• Φάρμακα που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση
• Φάρμακα που μειώνουν το σάκχαρο στο αίμα

Πιο συγκεκριμένα, δύο κύριες κατηγορίες φαρμάκων που αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων είναι οι εξής:

1. Τα ψυχοτρόπα φάρμακα
2. Φάρμακα που δρουν στην καρδιά και την κυκλοφορία

Σημείωση: Τα διαβητικά φάρμακα μειώνουν το σάκχαρο στο αίμα. Τα περισσότερα φάρμακα για το διαβήτη μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν την υπογλυκαιμία (πολύ χαμηλό σάκχαρο στο αίμα). Η υπογλυκαιμία έχει αναγνωριστεί ως κίνδυνος πτώσης.

Ποια είναι η πρόληψη για τις πτώσεις;

Μπορεί να υπάρχουν πολλοί λόγοι για τις πτώσεις, με άλλα λόγια, οι πτώσεις είναι “πολυπαραγοντικές”. Για μια αποτελεσματική στρατηγική πρόληψης των πτώσεων, πρέπει να εξετάσουμε τους παράγοντες κινδύνου που είναι τροποποιήσιμοι ή μη τροποποιήσιμοι. Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να συνεργάζονται με τους ασθενείς και το περιβάλλον τους για ένα αποτελεσματικό ολοκληρωμένο πρόγραμμα πρόληψης πτώσεων για τη μείωση των παραγόντων κινδύνου για τους ηλικιωμένους ενήλικες . Όταν εξετάζουμε τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για πτώσεις, τα φάρμακα είναι ένας από τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου που ονομάζονται “φάρμακα που αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσης”. Σύμφωνα με έρευνες, έχει αποδειχθεί ότι η απόσυρση των ψυχοτρόπων φαρμάκων σε ασθενείς με ηλικία 65 ετών ήταν αποτελεσματική στην πρόληψη των πτώσεων. Παρουσιάστηκε τουλάχιστον 66% μείωση των πτώσεων σε ασθενείς που διέκοψαν τη λήψη ψυχοτρόπων φαρμάκων. Εκτός από αυτό, η μείωση της δοσολογικής κατανάλωσης βενζοδιαζεπινών απέδειξε υψηλό ποσοστό επιτυχίας στην πρόληψη των πτώσεων. Πρέπει να εστιάσουμε στους πολυπαραγοντικούς λόγους που συμβάλλουν στις πτώσεις για επιτυχή παρέμβαση. Για παράδειγμα, σωστή παρακολούθηση της λήψης φαρμάκων (δόση, χρόνος, τύπος, αριθμός), ατομικοί παράγοντες κινδύνου & περιβαλλοντικοί παράγοντες που οδηγούν σε πτώσεις, οποιαδήποτε συγκεκριμένη κίνηση όπως το τέντωμα, η ανύψωση, το περπάτημα, η στροφή. Θα πρέπει να υπάρχει εκπαίδευση ισορροπίας, εκπαίδευση βάδισης, βοηθητικές συσκευές, προώθηση της εκπαίδευσης των μελών της οικογένειας σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου. Η πρόληψη των πτώσεων είναι το πρώτο και κυριότερο βήμα για τους ηλικιωμένους.