Πιθανότατα θα έχετε ακούσει ξανά για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), αλλά έχετε ακούσει και για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας (OCPD);

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας έχει μεν κάποιες ομοιότητες με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, αλλά ταυτόχρονα οι δύο καταστάσεις έχουν μεταξύ τους και σημαντικές διαφορές. (Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: Μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας;)

Τι είναι OCD και τι OCPD;

Η OCD είναι μια διαταραχή ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζεται από υπερβολικές σκέψεις και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Η OCPD είναι μια διαταραχή της προσωπικότητας.

Σε αντίθεση με μια διαταραχή ψυχικής φύσεως, που μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμη και θεραπεύσιμη, η διαταραχή της προσωπικότητας είναι μια δια βίου κατάσταση, που διαταράσσει τις σκέψεις, τη συμπεριφορά και τη διάθεση. (Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: Διάγνωση και αντιμετώπιση στα παιδιά)

Ποια η διαφορά στα συμπτώματα OCD και OCPD;

Τα χαρακτηριστικά ενός ατόμου που έχει OCD οδηγούν σε υπερβολικές και μερικές φορές παρεμβατικές σκέψεις, εικόνες και παρορμήσεις. (Τεστ ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής: Όλα όσα πρέπει αν ξέρετε)

Μερικές από τις πιο κοινές εμμονές των ασθενών με OCD περιλαμβάνουν:

• Μόλυνση: Φόβος μόλυνσης από μικρόβια, οικιακές χημικές ουσίες και περιβαλλοντικούς ρύπους.
• Σεξουαλικό: Ανεπιθύμητες σεξουαλικές σκέψεις.
• Βία: Υπερβολικός φόβος μήπως βλάψει κάποιος τον εαυτό του ή κάποιον άλλον ή υπερβολικές διανοητικές εικόνες βίας ή φρίκης.
• Θρησκεία: Εμμονική ανησυχία για τον θεό και τη θεία δίκη.
• Ταυτότητα: Εμμονικές σκέψεις σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου.
• Ευθύνη: Φόβος μήπως συμβεί κάτι τρομακτικό και ο ασθενής έχει την ευθύνη.
• Τελειομανία: Φόβος μην γίνουν λάθη και εμμονική ανησυχία για την τελειότητα.
• Σχέσεις: Υπερβολικός φόβος για τον σύντροφο και τα ελαττώματα του συντρόφου.

Οι καταναγκασμοί των ατόμων με OCD περιλαμβάνουν:

• Υπερβολικό πλύσιμο και καθάρισμα
• Επανάληψη λέξεων ή εργασιών
• Αναδιάταξη των πραγμάτων μέχρι να φαίνονται σωστά
• Προσευχή για αποτροπή του κακού

Τα συμπτώματα των ατόμων που πάσχουν από OCPD περιλαμβάνουν:

• Εμμονική αφοσίωση στη δουλειά, που επηρεάζει άλλες δραστηριότητες
• Εμμονική προσήλωση σε κανόνες, λίστες και λεπτομέρειες που είναι ασήμαντες
• Αδυναμία ολοκλήρωσης εργασιών, λόγω υπερβολικής τελειομανίας
• Εμμονή με ηθικούς κώδικες
• Αποθησαυριστικές τάσεις

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ OCPD και OCD;

Η κύρια διαφορά ανάμεσα σε αυτές τις δύο διαταραχές είναι ότι η OCD μπορεί να αναπτυχθεί στην πορεία της ζωής του ατόμου εξαιτίας κάποιων παραγόντων ή γεγονότων, ενώ η OCPD είναι μια διαταραχή της προσωπικότητας, με την οποία ένα άτομο γεννιέται. (3 μύθοι για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: Τι λένε οι ειδικοί;)

Τα άτομα με OCPD έχουν πολλά παρόμοια συμπτώματα με τα άτομα με OCD, αλλά αυτό που ξεχωρίζει τις δύο διαταραχές είναι ότι τα άτομα με OCPD στερούνται αυτογνωσίας. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιο επιρρεπείς στο να ενεργούν σύμφωνα με τις παρορμήσεις τους, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι προκαλούν κακό στον εαυτό τους ή στους γύρω τους. 

Άλλες διαφορές ανάμεσα στις δύο διαταραχές είναι οι ακόλουθες:

• Τα άτομα με OCD προσπαθούν να ελέγξουν συγκεκριμένους παράγοντες για να απεμπλακούν από τις εμμονές τους. Από την άλλη πλευρά, τα άτομα με OCPD συνήθως θέλουν να ελέγχουν την κατάσταση στην ολότητά της. (Μεταγεννητική ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: Όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε)
• Συναισθηματικές διαφορές μεταξύ ασθενών με OCD και OCPD. Οι ασθενείς με OCD είναι πιο επιρρεπείς στο άγχος, ειδικά όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα θέλουν. Οι ασθενείς με OCPD είναι πιο επιρρεπείς σε συναισθήματα θυμού και οργής.
• Τα άτομα με OCD συνήθως νιώθουν ανασφάλεια για τις εμμονές και τους ψυχαναγκασμούς τους, ενώ οι ασθενείς με OCPD κάνουν ό,τι μπορούν για να κρύψουν τις ανασφάλειές τους, όχι μόνο από τους άλλους, αλλά και από τον εαυτό τους.
• Στους ασθενείς με OCD αρέσει να συμμετέχουν σε ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές και τελετουργίες, ενώ οι ασθενείς με OCPD προτιμούν να τις σχεδιάζουν. (Μύθοι για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή)