Λοίμωξη από το Helicobacter pylori

Αίτια

Τι προκαλεί τις λοιμώξεις από το H. pylori;

Μέχρι στιγμής δεν είναι γνωστό πώς ακριβώς το H. pylori εξαπλώνεται. Τα βακτήρια αυτά συνυπάρχουν με τους ανθρώπους εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια. Πιστεύεται πως οι λοιμώξεις μεταδίδονται από το στόμα ενός ατόμου στο στόμα του άλλου. Επίσης, μπορούν να εξαπλωθούν από τα κόπρανα στο στόμα, κάτι το οποίο μπορεί να συμβεί όταν ένα άτομο δεν πλένει τα χέρια του σχολαστικά μετά τη χρήση της τουαλέτας. Το H. pylori μπορεί να μεταδοθεί και μέσω επαφής με μολυσμένο νερό ή τροφή.

Θεωρείται ότι τα βακτήρια προκαλούν στομαχικά προβλήματα όταν διεισδύουν στο βλεννογόνο του στομάχου και παράγουν ουσίες που εξουδετερώνουν τα στομαχικά οξέα. Αυτό καθιστά τα κύτταρα του στομάχου πιο ευαίσθητα στα οξέα. Ο συνδυασμός των στομαχικών οξέων και του H. pylori ερεθίζει το τοίχωμα του στομάχου και μπορεί να προκαλέσει έλκη τόσο στο στομάχι όσο και στο δωδεκαδάκτυλο, πού είναι το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου.

Ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο μόλυνσης από το H. pylori;

Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν λοίμωξη από το H. pylori. Ο κίνδυνος είναι αυξημένος λόγω έλλειψης κατάλληλης υγιεινής.

Ο κίνδυνος μόλυνσης εξαρτάται μερικώς από το περιβάλλον και τις συνθήκες διαβίωσης. Οι πιθανότητες είναι υψηλότερες αν:

• Ζείτε στο ίδιο σπίτι με άτομα που έχουν μολυνθεί από H. pylori
• Δεν έχετε πρόσβαση σε ζεστό νερό, το οποίο μπορεί να συνεισφέρει στην καλή υγιεινή
• Ζείτε σε μία αναπτυσσόμενη χώρα
• Ζείτε σε ένα σπίτι με πολλά άτομα
• Έχετε μη-Ισπανική Αφρικανική ή Μεξικανοαμερικανική καταγωγή

Πλέον έχει γίνει κατανοητό ότι τα πεπτικά έλκη προκαλούνται από αυτό τον τύπο βακτηρίου και όχι από το στρες ή την κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε οξέα. Περίπου 10% των ατόμων που μολύνονται από το H. pylori αναπτύσσουν πεπτικό έλκος, σύμφωνα με την Κλινική Mayo. H μακροπρόθεσμη χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων επίσης αυξάνει τον κίνδυνο ενός πεπτικού έλκους.

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα μιας λοίμωξης από το H. pylori;

Οι περισσότεροι άνθρωποι με H. pylori δεν έχουν κανένα σύμπτωμα.

Όταν η λοίμωξη οδηγήσει σε δημιουργία έλκους, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος, ειδικά όταν το στομάχι είναι άδειο κατά τη διάρκεια της νύχτας ή αρκετές ώρες μετά από ένα γεύμα. Τα άτομα περιγράφουν τον πόνο «σαν να τους ροκανίζει» και αναφέρουν ότι μπορεί να εμφανίζεται και να υποχωρεί. Η κατανάλωση τροφής ή η λήψη αντιόξινων φαρμάκων φαίνεται πως ανακουφίζει τον πόνο.

Αν αισθάνεστε αυτό το είδος πόνου ή έντονο πόνο που δεν υποχωρεί, θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας.

Μία πληθώρα άλλων συμπτωμάτων σχετίζεται επίσης με λοίμωξη από το H. pylori:

• Ναυτία
• Φούσκωμα
• Καούρα
• Υπερβολική ερυγή (ρέψιμο)
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Πυρετός
• Απώλεια όρεξης

Επισκεφθείτε αμέσως τον γιατρό σας αν βιώνετε:

• Αναιμία
• Δυσκολία στην κατάποση
• Αίμα στα κόπρανα

Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτά τα κοινά συμπτώματα μπορεί να προκληθούν και από άλλες παθήσεις. Επίσης, κάποια από τα συμπτώματα της λοίμωξης από H. pylori εμφανίζονται και σε υγιή άτομα. Αν κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα επιμένει ή για κάποιο λόγο σας προκαλεί ανησυχία, θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας. Αν παρατηρήσετε αίμα ή σκούρο χρώμα στα κόπρανα ή στον εμετό, θα πρέπει οπωσδήποτε να ζητήσετε ιατρική συμβουλή.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται μία λοίμωξη από το H. pylori;

Ο γιατρός θα σας ρωτήσει αναφορικά με το προσωπικό και οικογενειακό ιατρικό ιστορικό της νόσου. Θα πρέπει να τον ενημερώσετε για οποιαδήποτε φάρμακα λαμβάνετε, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών και των συμπληρωμάτων. Αν έχετε συμπτώματα πεπτικού έλκους, ο γιατρός θα σας ρωτήσει συγκεκριμένα για τυχόν χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, όπως η ιβουπροφαίνη.

Ο γιατρός μπορεί να πραγματοποιήσει μία πληθώρα εξετάσεων για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση.

Κλινική εξέταση

Κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης, ο γιατρός θα εξετάσει το στομάχι για ενδείξεις φουσκώματος, ευαισθησίας, πόνου και θα ακροαστεί τυχόν ήχους.

Εξετάσεις αίματος

Μπορεί να χρειαστεί να δώσετε ένα δείγμα αίματος για να ανιχνευτούν αντισώματα έναντι του H. pylori. Αυτή η εξέταση είναι χρήσιμη μόνο αν δεν έχετε λάβει ποτέ στο παρελθόν θεραπεία για το εν λόγω βακτήριο.

Δείγμα κοπράνων

Μπορεί να χρειαστεί να δώσετε δείγμα κοπράνων για να ανιχνευτούν ενδείξεις μόλυνσης από το H. pylori. Ο γιατρός θα σας δώσει ένα δοχείο το οποίο θα πάρετε σπίτι, ώστε να συλλέξετε εντός του ένα δείγμα κοπράνων. Το δείγμα αυτό θα σταλεί σε ένα εργαστήριο για ανάλυση. Η εξέταση κοπράνων, καθώς και η εξέταση δείγματος αναπνοής, συνήθως απαιτούν τον τερματισμό λήψης φαρμάκων, όπως αντιβιοτικά ή αναστολείς αντλίας πρωτονίων, πριν την πραγματοποίησή τους.

Ανάλυση δείγματος αναπνοής

Αν κάνετε ανάλυση δείγματος αναπνοής, θα χρειαστεί να καταπιείτε ένα σκεύασμα που περιέχει ουρία. Αν υπάρχουν βακτήρια H. pylori, θα απελευθερώσουν ένα ένζυμο που καταβολίζει αυτόν το σχηματισμό της ουρίας και απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο θα ανιχνεύσει μία ειδική συσκευή.

Ενδοσκόπηση

Στην ενδοσκόπηση, ο γιατρός θα εισάγει έναν μακρύ λεπτό σωλήνα, που ονομάζεται ενδοσκόπιο, από το στόμα στο στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο. Μέσω μιας κάμερας προσαρτημένης στην άκρη του, θα εξετάσει το εσωτερικό αυτών των οργάνων και θα ανιχνεύσει τυχόν ανώμαλες περιοχές. Αν κριθεί απαραίτητο, θα λάβει δείγμα ιστού από αυτές τις περιοχές (βιοψία).

Επιπλοκές

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές μιας λοίμωξης από το H. pylori;

Οι λοιμώξεις από το H. pylori μπορούν να οδηγήσουν σε πεπτικά έλκη, αλλά η ίδια η λοίμωξη ή το έλκος μπορούν να οδηγήσουν σε πιο σοβαρές επιπλοκές, όπως:

• Εσωτερική αιμορραγία, η οποία μπορεί να συμβεί όταν το πεπτικό έλκος διαρρηγνύει ένα αγγείο και σχετίζεται με σιδηροπενική αναιμία
• Διάτρηση, η οποία συμβαίνει όταν το έλκος διαρρηγνύει τα τοιχώματα του στομάχου
• Απόφραξη, η οποία μπορεί να συμβεί όταν ένας σχηματισμός σαν όγκος παρεμποδίζει την τροφή να περάσει από το στομάχι
• Περιτονίτιδα, η οποία είναι μία λοίμωξη του περιτοναίου, ή αλλιώς του τοιχώματος της κοιλιακής χώρας

Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα που έχουν μολυνθεί από H. pylori έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου. Παρόλο που η λοίμωξη από το βακτήριο αυτό είναι η κύρια αιτία καρκίνου του στομάχου, οι περισσότεροι άνθρωποι με μόλυνση από H. pylori δεν αναπτύσσουν ποτέ καρκίνο.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται μία λοίμωξη από το H. pylori;

Αν έχετε μολυνθεί από H. pylori αλλά δεν εμφανίζετε συμπτώματα και δεν είστε σε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου, η θεραπεία μπορεί να μην προσφέρει κανένα όφελος.

Ο καρκίνος του στομάχου μαζί με τα δωδεκαδακτυλικά και στομαχικά έλκη σχετίζεται με λοίμωξη από το H. pylori. Αν έχετε στενούς συγγενείς με καρκίνο του στομάχου ή προβλήματα όπως στομαχικά ή δωδεκαδακτυλικά έλκη, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει θεραπεία. Η θεραπεία θα επουλώσει το έλκος και θα μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου.

Φάρμακα

Τυπικά θα χρειαστεί να λάβετε ένα συνδυασμό δύο διαφορετικών αντιβιοτικών μαζί με ένα έτερο φάρμακο που μειώνει τα οξέα του στομάχου. Η μείωση των στομαχικών οξέων θα συνεισφέρει ώστε τα αντιβιοτικά να δράσουν πιο αποτελεσματικά. Αυτό το θεραπευτικό σχήμα συχνά αναφέρεται ως τριπλή θεραπεία.

Κάποια από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην τριπλή θεραπεία περιλαμβάνουν:

• Κλαριθρομυκίνη
• Αναστολείς αντλιών πρωτονίων, όπως η λανσοπραζόλη, η εσομεπραζόλη, η παντοπραζόλη ή η ραβεπραζόλη
• Μετρονιδαζόλη (για 7 με 14 ημέρες)
• Αμοξυκιλλίνη (για 7 με 14 ημέρες)

Η θεραπεία μπορεί να ποικίλει ανάλογα με το ιατρικό ιστορικό σας και αν έχετε αλλεργία σε οποιοδήποτε από αυτά τα φάρμακα.

Μετά το πέρας της θεραπείας, θα χρειαστεί να επανεξεταστείτε για το H. pylori. Στις περισσότερες περιπτώσεις μία δόση αντιβιοτικών είναι αρκετή για την εξολόθρευση της λοίμωξης, αλλά μπορεί να χρειαστείτε περισσότερες δόσεις ή διαφορετικά φάρμακα.

Τρόπος ζωής και διατροφή

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η διατροφή διαδραματίζει κάποιο ρόλο στην πρόληψη ή την πρόκληση των πεπτικών ελκών σε άτομα με H. pylori. Ωστόσο, τα καυτερά τρόφιμα, το αλκοόλ και το κάπνισμα μπορεί να επιδεινώσουν ένα πεπτικό έλκος και να αποτρέψουν την ομαλή επούλωση.

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση μιας λοίμωξης από H. pylori;

Για τους περισσότερους ανθρώπους που έχουν μολυνθεί από το H. pylori η λοίμωξη δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα. Αν εμφανίζετε συμπτώματα και λάβετε την κατάλληλη θεραπεία, η μακροπρόθεσμη έκβαση είναι γενικά ευοίωνη. Τουλάχιστον τέσσερεις εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας ο γιατρός θα ζητήσει να σας εξετάσει, ώστε να βεβαιωθεί ότι η θεραπεία ήταν αποτελεσματική. Ανάλογα με την ηλικία και το ιατρικό ιστορικό σας ο γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει ουρία ή δείγμα κοπράνων για να ελέγξει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

Αν εμφανίζετε κάποια ασθένεια που σχετίζεται με λοίμωξη από το H. pylori, η έκβαση θα εξαρτηθεί από την ίδια την ασθένεια, πόσο έγκαιρα διαγνώστηκε και πώς αντιμετωπίζεται. Μπορεί να χρειαστεί να λάβετε περισσότερες από μία δόσεις φαρμάκων για την θανάτωση των βακτηρίων.

Αν η λοίμωξη είναι ακόμα παρούσα μετά από την πρώτη δόση θεραπείας, το πεπτικό έλκος μπορεί να επανεμφανιστεί ή (σπάνια) μπορεί να αναπτυχθεί καρκίνος του στομάχου. Ελάχιστοι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί από το H. pylori αναπτύσσουν καρκίνο στομάχου. Αν, όμως, έχετε οικογενειακό ιστορικό αυτής της ασθένειας, θα πρέπει να εξεταστείτε και να λάβετε θεραπεία για τη μόλυνση από το βακτήριο αυτό.