Σύνδρομο Cushing

Συμπτώματα

Τι συμπτώματα εμφανίζει το σύνδρομο Cushing;

Τα βασικά συμπτώματα που προκαλούνται από την υπερβολική συγκέντρωση της κορτιζόλης στον οργανισμό, περιλαμβάνουν:

• Παχυσαρκία και γενικότερα αύξηση του σωματικού βάρους
• Εναπόθεση λίπους στην περιοχή του στήθους, της μέσης και του προσώπου
• Ακμή
• Κούραση
• Δέρμα που μελανιάζει εύκολα
• Τραυματισμοί στο δέρμα που είναι δύσκολο να επουλωθούν
• Μωβ χρώματος ραγάδες στο στήθος, τα χέρια, την κοιλιά και τους μηρούς
• Μυϊκή αδυναμία
• Αυξημένη δίψα
• Δυσανεξία στην γλυκόζη
• Αυξημένη ενούρηση
• Απώλεια οστικής μάζας
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Πονοκέφαλος
• Άγχος
• Νοητικές δυσλειτουργίες
• Κατάθλιψη
• Ευεξαπτότητα
• Αυξημένη εμφάνιση λοιμώξεων
• Υπερβολική τριχοφυΐα στο πρόσωπο και το σώμα στις γυναίκες
• Μη φυσιολογικός έμμηνος κύκλος ή και απουσία αυτού
• Στυτική δυσλειτουργία ή και απουσία σεξουαλικής επιθυμίας στους άντρες
• Μειωμένη γονιμότητα στους άντρες
• Παχυσαρκία και καθυστερημένη ανάπτυξη στα παιδιά

Σε περίπτωση που το σύνδρομο Cushing σχετίζεται με την παρουσία όγκου στην υπόφυση, είναι δυνατό να υπάρχει υπερπαραγωγή και άλλων ορμονών, προκαλώντας επιπλέον συμπτώματα στο άτομο.

Αίτια

Τι μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο Cushing;

Το σύνδρομο Cushing οφείλεται σε πολύ υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στον οργανισμό, τα οποία συνήθως εμφανίζονται εξαιτίας της λήψης κορτικοστεροειδών φαρμακευτικών ουσιών, όπως η πρεδνιζόνη, σε μεγάλες δόσεις και για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Τα φάρμακα αυτά συνήθως, χορηγούνται σε άτομα που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση οργάνου, με σκοπό την αποφυγή της απόρριψης του μοσχεύματος.

Κορτικοστεροειδή χρησιμοποιούνται, επίσης, ως θεραπευτική αγωγή για διάφορα αυτοάνοσα φλεγμονώδη νοσήματα, όπως ο λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Ακόμα, μπορεί να χορηγηθούν ενέσιμα σε υψηλές δόσεις, για την αντιμετώπιση έντονων πόνων στο σώμα, όπως στην πλάτη, προκαλώντας την εμφάνιση του συνδρόμου.

Παρόμοιες αγωγές, είναι πιθανό να χορηγηθούν σε εισπνεόμενη μορφή για την αντιμετώπιση του άσματος ή σε μορφή κρέμας για διάφορα δερματικά εκζέματα. Παρ' όλα αυτά, στις περιπτώσεις αυτές η δόση χορήγησης είναι αρκετά μικρή και δεν μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο Cushing.

Εκτός, της λήψης φαρμακευτικής αγωγής, άλλοι πιθανοί παράγοντες που μπορεί προκαλέσουν αύξηση των επιπέδων κορτιζόλης στον οργανισμό, περιλαμβάνουν:

• Υψηλά επίπεδα στρες, τα οποία μπορεί να σχετίζονται με κάποια πρόσφατη εμπειρία του ατόμου, όπως κάποια ασθένεια, τραυματισμό, χειρουργική επέμβαση ή εγκυμοσύνη, ειδικότερα στο τελευταίο τρίμηνο.
• Υποσιτισμό
• Αλκοολισμό
• Κατάθλιψη
• Διαταραχή πανικού ή άλλο έντονο συναισθηματικό στρες.
• Όγκο στην υπόφυση, ο οποίος παράγει μεγάλες ποσότητες της ορμόνης της αδενοκορτικοτροπίνης, η οποία ενεργοποιεί την παραγωγή κορτιζόλης στον οργανισμό. Αυτό είναι γνωστό και ως νόσος του Cushing.
• Eκτοπική έκφραση της ορμόνης της αδενοκορτικοτροπίνης στον οργανισμό, εξαιτίας κάποιου όγκου στους πνεύμονες, το πάγκρεας, τον θυρεοειδή  ή τον θύμο αδένα.
• Μη φυσιολογική λειτουργία των επινεφριδίων ή ύπαρξη όγκου σε αυτά.

Τέλος, παρ' όλο που το σύνδρομο Cushing δεν θεωρείται κληρονομικό, φαίνεται ότι το οικογενειακό ιστορικό, μπορεί να δημιουργεί στο άτομο μια προδιάθεση για ανάπτυξη όγκου στους ενδοκρινείς αδένες, όπως είναι η υπόφυση και τα επινεφρίδια.

Διάγνωση

Πώς μπορεί να διαγνωστεί το σύνδρομο Cushing;

Το σύνδρομο Cushing μπορεί να διαγνωστεί με βάση τα υπερβολικά υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στον οργανισμό, που μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες. Αρχικά, ο ιατρός θα διεξάγει φυσική εξέταση και θα καταγράψει τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Κατόπιν, είναι πιθανό να ζητήσει εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Έλεγχος των επιπέδων κορτιζόλης στα ούρα, λαμβάνοντας δείγμα για ένα ολόκληρο εικοσιτετράωρο.
• Μέτρηση της κορτιζόλης στο αίμα, τα μεσάνυχτα  και στο σάλιο, αργά την νύχτα.
• Δοκιμασία καταστολής με χαμηλή δόση δεξαμεθαζόνης.

Εφόσον, διαγνωστεί ότι κάποιος πάσχει από το σύνδρομο Cushing, είναι απαραίτητο να διερευνηθούν και τα αίτια αυτού, προκειμένου να σχεδιαστεί ένα κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο. Στο πλαίσιο αυτό, κάποιες από τις εξετάσεις που συστήνονται προκειμένου να προσδιοριστούν τα αίτια της υψηλής κορτιζόλης στον οργανισμό, μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Αξονική τομογραφία
• Μαγνητική τομογραφία
• Δοκιμασία καταστολής με υψηλή δόση δεξαμεθαζόνης.
• Έλεγχος των επιπέδων της εκκριτικής ορμόνης της κορτικοτροπίνης.

Θεραπεία

Πώς μπορεί να θεραπευτεί το σύνδρομο Cushing;

Η θεραπεία του συγκεκριμένου συνδρόμου εξαρτάται από τα αίτια που το προκάλεσαν. Σε κάθε περίπτωση, ο ιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει διάφορες φαρμακευτικές ουσίες, οι οποίες είτε μειώνουν την παραγωγή της κορτιζόλης από τον φλοιό των επινεφριδίων, είτε την παραγωγή της αδενοκορτικοτροπίνης από την υπόφυση, είτε απλά μπλοκάρουν την επίδραση της κορτιζόλης στους διάφορους ιστούς του οργανισμού.

Ενώ, εάν κάποιος λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή με κορτικοστεροειδή, συνίσταται αλλαγή της αγωγής ή εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό άμεση τροποποίηση της δοσολογίας. Σε καμία περίπτωση, δεν συστήνεται ο ασθενής να τροποποιήσει την συνιστώμενη δοσολογία, χωρίς την άμεση συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.

Εφόσον, ανιχνευτεί κάποιος όγκος που προκαλεί το σύνδρομο Cushing, αυτός μπορεί να είναι καλοήθης ή κακοήθης. Επομένως, απαιτείται άμεση διεξαγωγή βιοψίας, που θα προσδιορίσει εάν το άτομο έχει καρκίνο ή όχι. Κατόπιν, ακολουθείται κατάλληλη θεραπεία, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει την χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Στην πλειονότητα των ασθενών ο όγκος είναι καλοήθης, παρ' όλα αυτά, εάν αυτός αποδειχθεί καρκινικός είναι πιθανό να χρειαστεί το άτομο να υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία. 

Σε κάθε περίπτωση, όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση και ξεκινήσει η θεραπεία της νόσου, τόσο καλύτερα αναμένονται τα αποτελέσματα για το άτομο. Ενώ, το είδος και η διάρκεια της θεραπείας εξαρτώνται κυρίως από τα αίτια της νόσου και τη γενικότερη φυσική κατάσταση του ατόμου. 

Μετά την έναρξη της θεραπείας είναι πιθανό τα συμπτώματα να μην υποχωρήσουν αμέσως, αλλά να επιμείνουν για αρκετό διάστημα, επομένως είναι σημαντικό το άτομο να βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τον ιατρό του. Επίσης, είναι καλό ο ασθενής να ζητήσει συμβουλές για μια πιο υγιεινή διατροφή και να αυξάνει σταδιακά τον χρόνο σωματικής άσκησης.

Τέλος, για την παροχή ψυχολογικής υποστήριξης στον ασθενή, υπάρχουν διαθέσιμες ομάδες υποστήριξης για άτομα με σύνδρομο Cushing, για τις οποίες μπορεί κάποιος να ενημερωθεί από τον ιατρό του ή κάποιο ιατρικό κέντρο της περιοχής.

Επιπλοκές

Τι επιπλοκές μπορεί να επιφέρει το σύνδρομο Cushing;

Εφόσον, το σύνδρομο Cushing δεν λάβει θεραπεία, τα παρατεταμένα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στον οργανισμό μπορεί να προκαλέσουν διάφορες επιπλοκές, όπως:

• Μείωση οστικής μάζας
• Κατάγματα
• Απώλεια μυϊκής μάζας
• Μυϊκή αδυναμία
• Διαβήτη τύπου ΙΙ
• Λοιμώξεις
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Αύξηση ή και μετάσταση ενός πιθανού όγκου